Yal yau "Jơnau klau Lŭt"
Chủ nhật, 01:00, 30/10/2022 Yal yau kòn cau K'Ho/VOV6 Yal yau kòn cau K'Ho/VOV6
VOV4.K'Ho- Yal yau “Jơnau klau Lŭt” bơh kòn cau K’Ho dê yal bè klau pơnu sơnđan là Lŭt gơtìp kòn dun sa tàm să iơh ngan lơh làng bol pleh ngài ờ bài ơm rềp bal tài bơh ngòt bơtờp kòp. Bơtuah ngan đau klau Lŭt geh dồ tam pà gun gơnrơh lơh gơlik gơs hàng bơnĕ bè pang rùp trah mòn mờ dơm chi tơn, jơh dùl ƀòn cau lơi kung prơ ngan ùr bơklau klau Lŭt.

Tàm dùl ƀòn ne geh klau Lŭt gơtìp kòp dun sa bơh bồ tus jơng tơn. Sền să bồ ờ niam ngan, lơbơn lơñô ngan gơlơh bè mờr chơ̆t tơn. Tàm ƀòn ờ gŏ geh cau lơi bài kờñ ơm rềp lòt còp rwàng klau Lŭt. Cau sền ơsơ̆p bi jơgloh rƀah, cau den ngòt bơtờp kòp bi dê. Bulah bè hơ̆, ngai pah ngai klau Lŭt kung gam lơh ngan pơđơl pràn tơngộ să đau lòt tus hờ dà croh nàng đàr ka. Bi lòt đàr ka ngài, ngài tus tềng anih geh ñrùh dà gơ hòr niam ngan, dà hòr sàng ngan tềng jơng croh dà bềng lơm sơkàr. Ngai hơ̆, đàr jŏ ngan, den klau Lŭt đàr geh bàr nơm ka bò ngan, sền gơlơh bè priă ƀàk cau mòn. Klau Lŭt lời ka tềng pơnai lŭ bi nggui đàr ka. Lŭt gam iang ir sền mbrơm ndàr, den geh bàr nơm kơnđà par tềng hơđang bồ mờ sa kơñau tĕ 2 nơm ka mờ par dô tus tiah ngài, tiah bồ croh dà ne.

Geh dùl mpồl ùr ơruh lòt mù tàm croh dà. Ală ùr ơruh do lòt mbrê rê, tềng pơnì ală ùr ơruh do dê kung àñ bềng lơm ală sah dăp lòng. Ală ùr ơruh do ơn sah lòng tềng ù, mù tàm croh dà nàng um, să bồ ală ùr ơruh do dê lơbơn bè ală ngkòng nha prìt tơn, niam ngan bè tờm chir ne, niam bơnĕ àng gơcrà bè àng tơngai sòl. Tŭ neh jơh um, cau lơi cau hơ̆ guh hờ àr rơcăng dô rê. Mìng gam wơl bàr nă oh mờ mi ùr ne gam nhơl bơsèl dà croh mờ ñŏ nhơl chờ hờp ngan, dà croh nggồr dờng ngan, ñrùh dà gơ hòr sàng bò ngan. Bàr nă oh mờ mi ne guh hờ àr, rơcăng dô rê. Nisơna bàr nă khi gŏ bàr nơm ka bò bè ƀàk să dềt bè che nha nho, gơ par bè nha nhơ̆t brài. Bàr nă khi khòm bàr nơm ka do mờ tơ pồn tàm sah lòng mờ àñ rê hờ hìu, ờ gŏ ai mè bèp in gĭt. Bàr nă khi ndơ̆p ndơr cèng ka lòt buh nàng sa. Drim ngai tơnơ̆, guh bĭc, bàr nă ùr ơruh do ai lơh krơi is crih crài ngan tài bơh gŏ ndul gơ prồ dờng rlau mờ ngai bè ờs: Bàr nă khi neh geh bun. Bàr nă khi rơngòt ngan, kơlôi rơcăng ngan mờ ñìm ngan mờ mè he dê: Ơ mè, ờ gŏ gĭt bè lơi mờ bàr nă kòn bòl glar ngan bè do ơ mè? Bàr nă kòn gơlơh tìs ngan mờ mè bèp, gơlơh ƀàs sìl ngan mờ oh mi ƀòn lơgar gơ ìh.

Ờ hềt gŏ lùp dùl dờ dùl bơr jơnau bè lơi, cau mè lah pơrhơng tơn bàr nă kòn ùr he dê, mè lah pơrhơng ngan gĭt lơh: Bol ai den là kòn ùr ờ niam ih, ƀơ̆ ƀơl ngan, dri ngan. Bol ai den là cau lơh tơñŏ tơnhial mè bèp gơ dê. Bañ mờ lơh jơnau lơh tàm ƀàs hìu bơnhă yơ, lơh pơneh iơh ai hìu bơnhă añ dê.

Bàr nă ùr ơruh do đơs ngan kờñ mè he dê gĭt loh nàng bañ đơs uàn gời bol khi: Ơ mè, mang lơi bàr nă kòn kung bĭc tàm hìu mờ mè gơ dê. Bol kòn ờ gŏ khin lòt nhơl gơlềng gơlàng lòt bĭc lòt ơm rềp mờ cau klau lơi ờ ơ mè.

Mè bol khi dê sơlơ đơs lah dờng ngan tai: Bol ai kơrhia mờ añ yơ, bol ai pal yal añ in den hơ̆ sồng añ gam jòi gùng nàng lơh do...Ờ gŏ yal loh añ in den bol ai dô tĕ ih, dô tĕ ndơ̆p mat añ.

Bàr nă khi kơlôi dùl êt tơnơ̆ hơ̆ đơs tai: Ơ mè, kơlôi wih kơlôi wơl, mìng geh bàr nơm ka bò gơmŭt geh tàm hìu he dê ơ mè.

Tơnơ̆ do, bàr nă oh mờ mi khi dê deh geh bàr nă kòn ùr hàng bơnĕ ngan. Mè bèp bàr nă khi dê tơnơ̆ hơ̆ jà jơh làng bol tàm ƀòn lơgar tus.

Klau pơnu bơh làm gùt bă tiah ur ar ngan tàm jà gơ̆p lòt tus. Cau lơi cau hơ̆ să jan ndrờm pràn kơldang ngan, cham chu ngan, àñ sah tus nàng ai bàr nă kòn ùr dềt in đal mat, lòng sền tĕ cau lơi là bèp khi dê. Mơya, bàr nă kòn ùr dê ờ gŏ đal cau lơi ờ. Mè bèp bàr nă ùr ơruh do ai lơh muăt jrùm ngan. Nisơna khi kah tus gam dùl nă klau Lŭt tai, klau pơnu rƀah lơ ời, să jan kòp tê jê să sùm mờ ờ gŏ cau lơi kah tus. Mè bàr nă ùr ơruh do dê sồr cau lòt hòi: Bol ai pal lòt hòi mhar klau Lŭt tus ndo, mhar tĕ yơ.

Dùl thoa tơnơ̆, klau Lŭt jơng tê lŭt jơh rơlĕ rơlùn rơthòt jơng wìn mờ lòt, klau Lŭt pa mŭt ờ hềt tus hờ mpồng hìu nàng nggui, den bàr nă kòn ùr dềt neh ntoăt tơn tus tàm să klau Lŭt dê. Bàr nă kòn dềt chờ hờp ngan mờ driau dờng: Ơ bèp, ơ bèp. Di ngan là bèp bol kòn dê do rao. Bèp àñ kòn tềng sah ih, bèp mă kòn tềng ngkời, mă kòn mờ ồi mă do rao do.

Làng bol ƀòn lơgar cau lơi cau hơ̆ kung ai lơh krơi jơh lơm mờ ai măt sền tus bàr nă ùr ơruh. Rơhời cau ơm mŏ mờ ngềt ngơ̆t dô rê jơh. Bàr nă ùr ơruh do gơlơh muăt jrùm ngan gŏ he lồi dŭt pal lơh pơ ùr bơh klau Lŭt dê. Bàr nă ùr ơruh do ñìm ngan.

Wơ Yàng lơi! Wơ Yàng! Jơng mê dê kuĕt, mbè gơtùi mê lòt mbrê dô hă ih. Tê mê dê lŭt, mbè gơtùi mờ mê mus mìr dô hă ih. Bơr mê dê gơtìp kòn dun sa jơh, mbè gơtùi mờ mê răc dan mờ yàng dô hă.

Mè bèp sồr ùr bơklau mờ oh kòn klau Lŭt dê pal lik ơm hìu is. Ờ gŏ cau lơi pà khi in ơm tàm ƀòn tai. Hìu ơm bơh khi dê mìng là hìu sơndìp lơm dềt rơhền ngan geh lơh is dùl tiah ngài ngan, mìng là dùl nơm hìu sơndìp lơh mờ ja căng mờ mpìr lơm gơtìp tơngai jroh tơngai sa, ñhăt dà mìu sùm. Khi ờ gŏ geh piang nàng sàu, ờ geh jràu nàng chu. Mè mờ kòn pal lòt peh is dùl bă mìr dềt, ai klau Lŭt den pal ơm wơl tàm hìu.

Ngai hơ̆, bàr nă ùr jơh lòt mbrê, di tàm tŭ hơ̆, kòn dồ rơhờñ dơh ngan nùs nhơm ờ niam ngan den tàng jòi broă pơrlồm bi Lŭt. Dồ să bồ sùh jơh dà pơhàl, tă nhơm ờ jai gơlơh bè glar bòl ngan mờ đơs: Ơ bi Lŭt, bàr nă bau bi dê sồr bi ceh dùl prèng tăp, gơm dùl glah piang bềng nàng yờ añ in sa den tài. Añ lòt dong bàr nă bau ùr bi dê chu mìr pa rê dô, ndul jơgloh ngan ih.

Dòn jơnau dồ dê đơs, klau Lŭt trŭ piang mờ yờ dồ iơh in sa. Dồ sa dùl êt là jơh tơn dùl sơlàu biăp piang mờ tăp ceh tơnơ̆ hơ̆ dô lòt tĕ. Tus mho, bàr nă pơ ùr klau Lŭt dê bơh lòt lơh mìr rê, ndul jơgloh ngan gĭt lơh, mơya tàm hìu ờ gam dùl nai tăp lơi tai, dùl gar phe kung ờ gam sơl. Klau Lŭt bòl glar ngan tài bơh gơtìp bàr nă pơ ùr lah ngan gĭt lơh. Pơ ùr ờ dòn kơnờm tai klau Lŭt mờ blĕ khai là dùl nă cau đơs blăc pơrlồm lơm...

Ngai tơnơ̆, bàr nă pơ ùr lòt lơh broă tàm mìr tai, kơlôi tus jơnau dồ pơrlồm, klau Lŭt gơjrañ ngan tàm nùs. Dơ̆ do, bi rơcăng lài ală dang che rơyas kơnhăp ngan nàng lơh dă, kơ̆t jơh gùt dar hìu. Kwèng nhơm, dồ lòt jòi tai. Klau Lŭt dờ bơr lơh bè niam nùs sơrmah sơrmài ngan jà dồ mŭt tàm hìu, tàm nùs den kơlôi is: Ai den kơrhia mờ añ yơ, ai kờñ jòi jơnau lơi dô tai hah.

Dồ pa mŭt mờr tus rềp mpồng hìu neh gơtìp rơgeh dă tơn. Dồ kơlô is tàm nùs digơlan dơ̆ do là chơ̆t ngan dô hă, den tàng kun khuài ngan, dan ngan klau Lŭt toh glài ƀà, lời nùs ƀà: Ơ bi Lŭt, dan bi bañ tơn chơ̆t oh. Dilah bi kờñ añ tơm wơl bi in dùl pang cing lơngô, cing kwơ lơi añ kung dan tơm lơm bi in.

Klau Lŭt rơteh bồ mờ đơs: Añ ờ gŏ kờñ cing yang hơ̆.

Oh dan mờ bi toh glài ƀà oh in, oh dan tơm bi in dùl nơm rơpu dam dờng di lah ờ.

Klau Lŭt đơs tai: Añ ờ bài kờñ rơpu hơ̆.

Oh dan tơm bi in kàr lơi kòi kung di lơm.

Añ kung ờ gŏ kờñ.

Kơlôi dùl êt, tơnơ̆ hơ̆ dồ neh rlau dờ đơs: Bè hơ̆ oh dan jàu wơl bi añ phan gơnrơh kwơmàng di ya sơl.

Klau Lŭt dờn mờ đơs: Bè hơ̆ den là añ dờn.

Klau Lŭt tơnơ̆ hơ̆ tă che, mờ hồ jơh che gơ căp gùt dar ndul dồ dê. Bulah bè hơ̆, bi kung gam kơrhia sơl tài bơh ngòt neh hồ jơh che den dồ rơlăc rơliang wơl, den tàng klau Lŭt kŭp kơnhăp dùl đah che, ờ tŭ lơi lời tê. Dồ rê hờ hìu dan sùm mờ pơ ùr phan gơnrơh prăp pồn ndơ̆p ngan tềng dra hìu. Tŭ ngui phan gơnrơh, klau Lŭt hòi dan dùl jơnau: Phan gơnrơh dan ai lơh gơlik bơta gơnrơh añ in ih. Dong kờl ƀà añ bời jơh kòp dun do. Añ geh dròng cing jờng rơ mờ ưn ngài ai....

Tàm dùl mbrơs mat lơm, klau Lŭt bời tơn jơh kòp dun. Să jan kơltau niam lơbơn tơn, să jan bò dum pràn kơldang ngan bè ờs. Tŭ hơ̆, klau Lŭt hòi dan tai. Kờñ cing geh cing, kờñ drăp geh drăp, kờñ rơpu geh rơpu tơn.

Hìu klau Lŭt dê tŭ hơ̆ niam ngan bè pang rùp trah mờ dơm chi tơn, tàm ƀòn klo ntas jơnau jờng rơ hìu đam niam bơnĕ bơh bi dê. Klau Lŭt geh phan gơnrơh:

Hìu bi dê niam bè drăp bè yăng

Hìu bi dê pràn bè cing

Hìu bi dê song tơn bè gle

Hìu bi dê pơnyờ dà bò

Bơh tŭ do tus hờ tơnơ̆, klau Lŭt gơ gơs là dùl nă cau pas sơm niam bơnĕ ngan. Tàm hìu ờ gŏ ờ geh chi lơi. Cau lòt còp sùm hat hal jơh tàm hìu mờ bơdìh hìu gơlơh bè ngai ñô sa dờng chờ hờp chờ hờñ ngan.

Hìu klau Lŭt geh lơh tềng bồ tô croh dà. Hìu mè bèp pơ ùr dê tềng đah đơm croh dà. Pô mè lòt bơ̆ dà, mơya dà gơtìp ƀô ồm gle tram tàm dà.

Mò mù tàm croh dà mờ lòt jòi nàng kờñ sền geh sơl cau lơi bơ̆t dà sàc ka halà ờ mờ ñchi gơlơh dà croh sơkal sùm bè hơ̆. Mò gŏ dùl mpồl ada gam ñơ̆p re dà mờ um tàm croh dà. Mò lùp bàr pe nă kòn se ơm rềp hơ̆:

Wơi, ada hìu cau lơi mờ rơ̆ ru ngan bè den hah ală sau?

Ada hìu ồng cau pas dê ơ mò. Sur hơ̆ kung là sur hìu ồng hơ̆ dê sơl. Rơpu kung là rơpu ồng hơ̆ dê ơ mò.

Mò kra kơno bàr pe nă kòn se đơs bè hơ̆ den gơlơh kờñ ngan gĭt jơnau lơi neh gơlik geh den tàng lùp tơn: Wơi, ơ ală sau, den ồng hơ̆ là ồng lơi ì?

Ồng Lŭt den ơ mò, mò ờ gŏ gĭt hah?

Kơno bol kòn se đơs bè hơ̆, mò gơlơh nrơ̆t ndơl ngan, dùl êt tai là gơmong lơh gơdùh bơcah jơh nhồng dà.

Pô mè klau Lŭt dê bè hơ̆ là lòt tus hờ bồ tô croh dà, nàng kờñ lòt jòi tus bàn hìu klau Lŭt dê. Mò lòt tus anih, mơya klau Lŭt ờ gŏ bài kờñ pờ mpồng. “Lài do mò là cau bơtrơh ùr bơklau klau khai bè ting bơtrơh cà ràk den tài”. Tŭ hơ̆ tơn, mìu dờng ngan, càl rbŭt dờng ngan klam jơngo jơh trồ. Dùl thoa tơnơ̆, tài bơh kơlôi wơl gơlơh sơnđàc sơl mò kra gơtìp mìu sa mờ trồ den bềng càl rbŭt dờng lơm, digơlan mrềt ntoăt jơh să jañ là sơbơng roh ngan den tàng Lŭt lik lòt pờ mpồng jà mò mŭt tàm hìu.

Gŏ pô mè neh gĭt tìs he dê mờ neh gĭt gơjrañ sang glài, ùr bơklau klau Lŭt kung neh hŭi jơh jơnau yau. Ùr bơklau klau Lŭt lơh chờ ñô sa dờng, jà ồng mò lòt tus hờ hìu ñô sa chờ hờp bal, ơm nhơl ñŏ chờ hờp mờ oh kòn, kòn sau. Bơh tŭ hơ̆, cau lơi cau hơ̆ kung prơ ngan jờng rơ ngan ùr bơklau klau Lŭt pas sơm ngan, ơm kis lơh lòt niam ngan mờ làng bol ƀòn lơgar.

 

Yal yau kòn cau K'Ho/VOV6

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC