Bơi n’gul rôk năm rlău aơ kơp ntơm bah nar rklaih luh miền Nam, dơn ngoăy neh dak. Đah ăp tahen ơm tă râng trong hăn lơh Hồ Chí Minh jêng nău nkoch, nkah mpeh ăp rơh hăn lơh rgŭt n’gĭng ta ntŭk gŭ nde tahen Đồng Dù, Củ Chi mô lah Dinh Độc Lập nha hôm nkah kloh tâm bôk rngok, tâm ban kơt mhe nar ntri nơh dơm.

Kêng dŭt khay 4 năm 1975, trong hăn lơh Hồ Chí Minh lăp tâm rơh n’glêh an. Gay hăn rdôl lơh ndăn ngăch mpeh Sài Gòn, mpôl Tahen rklaih luh ân hăn rlău ăp ntŭk gŭ nde tahen n’gâng tơm bah n’gâng kan Sài Gòn, tâm nê geh ntŭk gŭ nde Đồng Dù, Củ Chi, du ntŭk nsing ndăl nâp bah Sư đoàn 25 “Lơp n’glaih bri mih” Mỹ ntlơi an tay. Tahen ơm Nguyễn Quang Luyến, ta trong Nguyễn Thị Định, phường Thành Nhất, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, tahen C17 – Trung đoàn 48 – Sư đoàn 320A, nuĭh hŏ ndrel Tahen rklaih luh bah ntŭk tâm lơh Tây Nguyên rdôl lơh mpeh Sài Gòn rngot rhơn nkoch tay:

“Ôi 29/4 di nău ntrŭnh bah ngai pănh lăp, mpôl hên di 6h10 rnôk n’huk ngo ntơm trong rdôl lăp. Rnôk pơk trong rdôl lơh ri dơi mpông ntơm bah 8 tât 9m gay ndeh xar he bah kơi hao. Rnôk 2 bôk ndeh xar hao ri 1 bôk geh kol khan mô dơi lăp, gâp ân ut pháo njêng êng tĭng ndeh xar rdôl lăp tâm mpêr n’glĕ dŭt, bol ma khĭt săk ri ân chŏl lăp ri tahen mơ dơi tĭng lăp dơi. Gâp nklêh I keh nkŭp măt tâm neh, du rlong n’huk dăng ir, mô gĭt kah du ntil ndơ đŏng ôh. Rnôk kah rngăl tay ri ndeh xar hŏ hăn bah năp he hôm, ndrak pănh priu priu hăn groch groch tâm ban kơt ntroh hăn. Lơh dŭt klach rvê ma tâm ban kơt ntroh hăn pâl, gâp mô hŏ tă saơ geh kơt nê̆”

Lôch hăn lăr rlău ntŭk njrăng n’gang Củ Chi – Đồng Dù, ăp trong chruh rdôl lơh bah tahen rklaih luh ngăch grêt dăch nklang Sài Gòn. Nŭng nar 30/4/1975, mpôl ndeh xar bah Lữ đoàn 203, Quân đoàn 2, hŏ rdôl lăp sŏng tâm Dinh Độc Lập – ntŭk rgum tơm bôk bah n’gâng kan Sài Gòn rnôk nê nơh. Ndeh xar hăn bôk năp geh mbrô 843 tă bah Đại đội trưởng Bùi Quang Thận rđău đă rƀŏng chông pháo, jot ga, tâl tâm mpông mpêr bah kiău. Tă bah tom ndal jêng nder n’hât máy. Ndeh xar geh mbrô 390 tă bah Chính trị viên Vũ Đăng Toàn rđău đă hăn bah kơi tom chôt mpông me bah Dinh Độc Lập. 11 mông 30 mnĭt nar 30-4-1975 cờ rklaih luh mpăr lhêt lhơt ta chor Dinh Độc Lập. Nê lah du ƀât rân mpơl gĭt lor trong hăn lơh Hồ Chí Minh jêng nău nkoch lơh dơi lam lĕ rngôch. Wa Nguyễn Thanh Cảnh ta phường Thành Nhất, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, sĩ quan mbơh nău lư mpeh Bộ Tư lệnh Thông tin – Quân đoàn 2, dơn nău ntrŭnh đă nău lư trong hăn lơh nkah tay:

“Mpôl hên hăn ta trong âk nău krit jêr ngăn, phŭng rlăng kâp ndŭ pănh yơn mpôl hên hăn rlău dơi lĕ. Ntơm lăp ri bah kiău gâp saơ du bôk ndeh xar kol khan ta nê. ndrĭ lah ndeh xar 390 rŭch du đêt tâl sŏng tâm mpông me n’hanh lăr lăp tâm trôm dĭl. Nô Thận tăk cờ ta ndeh nchuăt hao ta dăp 2 chŭt cờ rklaih luh. Rnôk nê Bùi Hữu Hạnh mơ n’gluh Dương Văn Minh luh. Dương Văn Minh lah mpôl hên kâp gay ndơ̆ jao nău kan, ri nô Thận lah mô geh jao dơn ôh, khân may mô geh nău dơi hôm, khân may mbơh chuh chŭn. Rnôk nê mpôl hên lĕ dĭng nuĭh nhĭm lĕ, rhơn ngăn, dŭt uĕh ngăn.”

Ta du ntŭk gŭ rŭ hôch ma dŭt khlay đŏng, wa Mai Văn Tiêm, ta trong Thủ Khoa Huân, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, tă ƀư Đài trưởng Đài mật mã K26 – Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3, geh măt ndrel mpôl rđău đă trong hăn lơh, rngot rhơn nkoch tay:

“Đơn vị mpôl hên dơi mât njrăng dŭt na nê̆ yor mpôl hên tĭng Đại tướng Văn Tiến Dũng. Nar 30/4 gâp mhe tơh mông kan, gâp pơk Đài Sài Gòn ri tăng Dương Văn Minh mbơh chuh chŭn, gâp mơ ntroh ngăn yor dŭt rhơn uĕh. Gâp dơn nkah lah: “Gâp Dương Văn Minh Tổng thống Manh kan Việt Nam Cộng hòa mbơh dăn chuh chŭn mô geh du nău nkol tahen Rklaih luh miền Nam Việt Nam”, gâp mơ ntroh weo: oh nô mơo, phŭng rlăng chuh chŭn hôm. Rhơn mô dơi nkoch, mĭn tât lah luh dak măt, rngot rhơn ngăn.”

Ăp nuĭh tahen kơt wa Luyến, wa Cảnh, wa Tiêm… lah ăp nuĭh ban saơ nha rêh an nău mprơ rnê lơh dơi khay năm mhe 1975. Nkah mpeh ăp rơh lơh ta ntŭk gŭ nde tahen 25 – Đồng Dù, ăp nău n’glêh an ngăch ndal ta Dinh Độc Lập, mô lah nău nteh loa pơk nkoch nău mbơh chuh chŭn bah Đài Sài Gòn, nha hôm n’gloh mbro tâm nuih n’hâm ăp tahen kăl e nơh – kơt du nău nkah mpeh nău nđơr wơl geh đăp mpăn, bah tâm lơh tâm su./.