Phênhv thưr 5, hnuz xiêz 10/9/2015:

Sir jos uô bluô nux txix têx ntông nox txir

Shông 1976, zơưv Trương Văn Đôn chuôz zis yeik txix Thái Bình tuôx nhoz Mai Sơn-Sơn La huôv tsar uô nox. Thâuv ntơư zơưv uô công nhân Nông trường Tô Hiệu. Hâur ntu chuôz zis txov nhêv, muôx tsi txâuk cxuô zav tiv mê tuz mê nhuôv chôngz; txos shông 1990 zơưv thor so lok tsêr đros chuôz zis huôv tsar uô nox uô hnar. Seiz zuk chuôz zis muôx liêx têz ntâu, jông chos têx ntông nox txir, shông 1991 zơưv seiz lax đros pox niêv, mê nhuôv muôz têx têz hlôngr chos txir lưv tsiz, txir mo môngk, cà phê. Têx shông  xuz thơưx, chuôz zis tsênhv njiz ntâu phiv liv, viv tsi muôx qơư sâu zuôr thiêz grê muôs tsi truôx tuk. Txos shông 2000 zơưv sir jos cơưv shâuv, zok nriêr tsưr ziv huôv tsar uô thiêz quyết tinhv txiêr por tsês iz cxiê cà phê, txir mo môngk thiêz lưv tsiz chiê chos txir na. Đhâu 4 shông, têx ntông txir na tưz qir txi txir, tâu sâu đê. Yuôr têx hâur pâuk ntông lưv tsiz, mo môngk zơưv tror uô jông tu chiê hloz lox, txi txir. Lơưr zơưv Trương Văn Đôn xav: Chiê uô cov tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar, tsuv xav tinhv tâu têx ntông nox txir, zav tưs jông huôv tsar chos thiêz pâuz uô lơưr têx tsưr ziv yiêz:

Băng: “Tsưr ziv uô no zos chuôz zis chiv chir uô, chos trơưk zuk tsưr ziv chiê zôngx ziv tu, zuôv qir trâu ntông hloz huôv jông. Zos zuk pâuz uô lơưr têx tsưr ziv yiêz hâur tu têx ntông mak zuôr muôx phênhv sâu tâu nju đuô. Zuôr txos no chuôz zis zuôr tu thiêz chos yiêz hlôngr trâu têx tsoz tưz lâuk, txi txir tsi jông”.

Đhâu 14 shông huôv tsar uô, nhiv no zơưv Trương Văn Đôn chuôz zis tưz muôx tâu iz vax ntông nox txir zos: Txir na, mo môngk, txir lưv tsiz muôx 3,4 ha, hâur ntơư phênhv ntâu zos têx ntông txir na xar muôx 3 ha. Khov pâuz uô lơưr têx tsưr ziv huôv tsar uô nox yiêz, txix shông 2012 txos nhiv no, zơưv chuôz zis vax ntông nox txir, iz shông sâu đê tâu 23-24 tênhr txir na, grê muôs trâu têx tuz luôv tuôx sâu zuôr ciês ntơưv qơư zos txix 27 cxênhz txos 30 cxênhz đeiv iz cir. Chor nôngz txir na chos ntơưv Mai Sơn-Sơn La lok six huv thax tsav ar qơư nhoz, viv li têx txir txi lox, nox kaz, tâu ntâu lênhx tsôngv box hâur thax tsav thiêz đrâuv luôs 2 chas huyện nhiêv zuôr txos. Yưx hur si têx nhiêx ntiêr uô, sâu đê, zuôr qir zuôv…. zơưv chuôz zis tsênhv yuôr muôx nhos 700 tsov nhiêx nju iz shông txix muôs txir na, lưv tsiz, mo môngk. Chiê chuôz zis tsưr ziv chos ntông nox txir huôv tsar uô tâu jông đuô, zơưv Đôn tưz yưv pênhr trâu têx tuz nhuôs zok nriêr, cơưv shâuv tsưr ziv huôv tsar chos nhoz ntâu thax tsav, ntâu suôv qơư chiê lok uô trơưk hâur zuk chuôz zis têx vax txir ntông. Nhiv no hur si zơưv 2 tuk nhuôs puôr lênhx uô trơưk zơưv tsưr ziv huôv tsar uô nox , tror krêz đar thiêz chos yiêz nzir zuôr xar iz ha têz ntông txir na. Lơưr zơưv Đôn: Njuôk xav hâur 3 shông thiêz, zơưv chuôz zis têx ntông nox txir ntơư zuôr txi txir tâu sâu đê, muôx têx cux sâu tâu iz tỷ đeiv nhiêx tror zar sâuv iz shôngk. Ntâuk grê lok têx tsưr ziv huôv tsar uô nox hâur thax tsav thị trấn heik cxuô thiêz zơưv Trương Văn Đôn chuôz zis huôv tsar chos ntông nox txir heik taz. Zơưv Nguyễn Văn Đạt, Chủ tịch hội nôngx mênhx thị trấn Hát  Lót, huyện Mai Sơn heik:

Băng: “ Têx shông jê lok no, tsôngv box cux tưz moz siêz txos hlôngr yiêz tsoz chos li: Chos têx ntông nox txir jông thiêz kaz. Taz  sik phênhv ntâu cux zos têx ntông txir na viv nziv chos ntơưv no, txi txir jông thiêz kaz, tâu tsôngv box sơưr đơưk nhiêv zuôr txos. Pir li zơưv Trương Văn Đôn tsưr ziv uô, shông 2014 zơưv chuôz zis sâu tâu muôx 700 tsov đeiv ntâu”.

Tsi tiêk gruôs khưr, muôx txux chi, tsưr ziv huôv tsar uô nox, zơưv Trương Văn Đôn tsênhv tsênhv zos lênhx nênhs uô ntêx nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv ntơưv qơư. Lar heik zos hâur phôngz yaox cxiv tsa jêx jok yiêz, zơưv thâuv tưs cux uô ntêx nyuôs sir jos vênhv tôngv tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk đros uô têx cêr muk lok jêx jok, cxiv tsa luz nênhx vênhx huôv trâu tsôngv box thax tsav qơư nhoz, siz paz hla đhâu cêr yeiz pluôs. Zơưv tâu tsôngv box, cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk kruôs nxiês, nhiêv txos thiêz tsi so tuôx cơưv shâuv zơưv têx tsưr ziv huôv tsar uô nox./.  

( Thào Ly-Riê Lâux cxeik- nhênhv)