Lênhx nênhs Hmôngz xuz thơưx nhoz Thanh Hóa tu zus keiz đuz grêix uô yênhx  zav nox hur jông OCOP

          Tix lâus Vành Xênhv Zax, xênhz shông 1985, nhoz jok Khằm 2, xã Trung Lý , tỉnh Thanh Hóa heik pâuz, chor keiz đuz grêix, Hmôngz tox siêz tưz huôv tsar tu zus txix thâuv nzor lok. Đhâu ntâu fâuv, ntâu tiêv xeir nôngz zus thiêz tu, chor keiz đuz grêix hâur thax tsav ziv hnuz ziv đuz jông, huôv tsar tu zus hloz lox trơưk têk, jông zus trâu thax tsav tox siêz, huôz chuô lax nziês.

         Lar heik, chor keiz đuz grêix Hmôngz no nox kaz grêix, muôx ntâu tsơưr pưr, jông yuôx. Tus keiz mak đuz tơưr, đuz grêix, đuz co tơư thiêz poz cxa hur si, tsi thôngx li lưv zav keiz txơưr đuô. Hok chêr plâuz muôx têx đơưz,  đuz lok sik đax, taz sik txơưv li chas lok têx grêix, poz cxa cux đuz tas nro. Iz chas ntơư, keiz đuz grêix muôx đas jos đuô, tsi yuô trâus muôx moz ơưk thiêz zôngx ziv tu zus.

          Seiz pov têx jông thiêz muôx liv txix keiz đuz grêix, shông 2021, tix lâus Vành Xênhv Zax quyết định yưv pênhr huôv tsar tu zus zav keiz co chiê muôs. Xuz thơưx, tix lâus Vành tsuôk zus siv 2, 3 châuv tus. Taz sik, khov cơưv shâuv tâu ntâu tsưr ziv thiêz uô trơưk cui tinhv tu zus huv đros, tix lâus paz keiz tưz ziv hnuz ziv vav ntâu jux juk tuôx.

           Nhiv no, tix lâus qơư tu zus thâuv tưs tưz muôx txix 400-500 tus keiz, muôx kênh ntu ndê txos 100 ntâu tus. Keiz tâu tu zus tso lak yar, puz poz cưk, kok ntông, blêx viv li nox kaz grêix, tâu lênhx nênhs zuôr kruôs nxiês txos. Iz chas tu zus muôs grêix, tix lâus Vành tsênhv krêz đar qơư huôv tsar zus keiz nôngz chiê muôs trâu tsôngv niêv txir cưr tix nênhx sơưr đơưk hâur thax tsav zuôr zus.

           Iz shông tix lâus Vành huôv tsar tu zus 2 fâuv keiz grêix, keiz nôngz thiêz pox, txos thâuv hloz lox jông muôs iz tus muôx 2-2,5 cir, gri muôs nhiv no zos 300 cxênhz đeiv iz cir, tâu gri đuô pir li lưv zav keiz. Seiz pov hâur ciêz đrôngs ziv hnuz ziv muôx ntâu tus chôngz lênhx nus zuôr txos, tix lâus hux jos đros yênhx châuv chuôz zis hâur xã Trung Lý chiê krêz đar qơư tu zus, yênhx lix tổ sik đros zus keiz đuz grêix, xav hur si muôx 3 cxênhz txos 5 cxênhz tus. Đhâu yưx tas têx nhiêx txiêx zuôr krâur, zuôr yuôx uz no puz, iz shông tâu liv muôx 700-800 tsov đeiv, paz gra siêz phênhv sâu trâu tsôngv pêx xênhv hâur thax tsav.

          Đros thiêz tsưr ziv, xar chiê chôngz lênhx ntâu tus pâuz txos nênhs Hmôngz chor nôngz keiz jông co, tix lâus Vành tưz tâu hâu nov ntơưv qơư kriê tsưr ziv cxiv tsa yênhx zav nox hur jông, xiv huv OCOP đros suôz bê “Keiz Hmôngz đuz grêix”.

           Co tsi tiêk zos qơư chuôz jos chiê zuôr muôs tâu jông, tsênhv zos têx sir jos por hưv thiêz kruôs txos nênhs Hmôngz nhoz xã Trung Lý txux chi vênhx huôv. Chiê taz por tsơưr lươngv thiêz truôx tuk zav nox, tix lâus Vành yưv pênhr cxiv uô qơư tuô tsênhr huv vêv xênhz, krưr jông tsês hur si têx keiz tưz tuô tsênhr tâu, txix ntơư muôs trâu ciêz đrôngs têx grêix keiz hur, taz por truôx tuk zav nox. Iz chas co, tix lâus cux tsênhv zuôr hur si meir ndu kê keiz cov đâus chiê muôx txâuk nôngz keiz zus thiêz muôs trâu lưv chuôz zis txơưr đuô zuôr zus, txo grêk tsơưs nhiêx txiêx yưx uô luôs hâux lưv co thiêz têx nhuôv keiz đâus tâu cux muôx jos, hloz lox jông đuô.

          Zơưv Trần Văn Thắng-Chủ tịch ủy ban xã Trung Lý khav tinhv: Txix huôv tsar tu zus tsơưs, nênhs Hmôngz nhoz jok Khằm no tưz sik hux jos, siz paz siz kriê huôv tsar uô nox, tưz uô tâu nênhs Hmôngz hâur thax tsav xiv huv hur jông OCOP xuz thơưx. Co zos hâux lưv zov chênhr, khav tinhv tsôngv pêx xênhv sir jos hla đhâu phiv liv, huôv tsar uô nox uô hnar, muôx luz nênhx tsâu sor, vav mênhx. Zơưv Thắng heik pâuz nzir, tix lâus Vành chuôz zis zos ziv chuôz zis uô ntêx nyuôs, hux jos đros ntâu chuôz zis hâur xã huôv tsar tu zus trơưk têk, trơưk tsưr ziv. Keiz đuz grêis Hmôngz mak tsi thôngx li lưv zav keiz txơưr đuô: Tsi yuô trâus moz ơưk, jông zus trâu thax tsav tox siêz, huôz chuô lax, no nziês ntơư. Thâuv xuz thơưx tsôngv box tsuôk zus chiê por hưv tâu nôngz xưz, tov kaz ntơư pov muôs tâu gri, ntâu chuôz zis tưz tuôx cơưv shâuv, đros huôv tsar tu zus. Txos nhiv no, keiz đuz grêix tsi tiêk paz ntâu chuôz zis hla đhâu cêr pluôs, tsênhv paz cxơưz cxiv tsa suôz bê xiv huv thax tsav tox siêz.

            Tix lâus Vành luôs hâux lưv tu zus keiz đuz grêix muôs tsi tiêkpaz gra siêz phênhv sâu tâu trâu chuôz zis thiêz côngv thôngx, tsênhv krêz hâu cêr huôv tsar uô nox truôx, paz cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz thax tsav tox siêz Thanh Hóa. Shông 2024, suôz bê “Keiz Hmôngz đuz grêix jok Khằm” tâu côngk nhav zos xiv huv hur jông OCOP cấp tỉnh, iz chas ntơư cux zos nênhs Hmôngz hâur thax tsav xã luôs hâux lưv xuz thơưx huôv tsar tu zus tâu jông trơưk têk tâu kruôs txos. Tsi tas li, tix lâus Vành cux zos iz chuôz zis pêx xênhv uô ntêx nyuôs thor hla đhâu chuôz zis pluôs nhoz xã Trung Lý khov tu zus keiz.

            Phênhv “nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no, zos cơ quan Đeix nta suôz Việt Nam thax tsav faz Bắc đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

Lầu Chia-Riê Lâux cxeik, nhênhv