Zuôr muôs thiêz nziêk đas luôs lưv tus muôs chêr trâul xưv bluô li chas

Txos iz jiês no, têz qơưk VN cux tsi tâu tâu tso chei trâu chor nênhs muôs pax muôs chêr. Têx li heik co tâu heik tsênhz mênhx ntơưv chei phax tar muôs pax muôs chêr shông 2003. Muôs pax muôs chêr tâu seiz zos hâux lưv iz lênhx nênhs sir zôngv nhiêx txiêx lok sik têx muôx liv txơưr đuô, muôz trâu luôs lưv tus chiê lơưr muôs pax muôs chêr. Hok lênhx tiz nênhs muôs chêr mak lênhl txeik tâu iz phênhv nhiêx txiêx thiêz  têx muôx liv co chiê muôs pax muôs chêr trâu luôs lưv tus txơưr đuô. Li ntơư muôs pax muôs chêr zos têx mak têz qơưk txưr, thiêz muôx chei xưv bluô chor nênhs uô cxâuv. Chei no tâu cui tinhv ntơưv Nghị định 167. Trơưk li Nghị định no, lênhx nênhs zuôr pax zuôr chêr zuôr trâul xưv bluô txix 500 cxênhz đeiv txos iz tsov đeiv. Lênhx nênhs zuôr pax zuôr chêr ntâu jiês đros trâu ntâu lênhx nênhs trâul xưv bluô txix 2-5 tso đeiv. Kuôz zuôv luôs lưv tus txơưr đuô zuôr pax zuôr chêr trâul xưv bluô txix 5-10 tsov đeiv.

Iz chas têx li heik co, zos lênhx nênhs muôs pax muôs chêr mak trâul xưv bluô txix 100-300 cxênhz. Muôs pax muôs chêr trâu ntâu lênhx nênhs zuôr trâul xưv bluô hnhar đuô thiêz muôx têx trâul bluô nhiêx txix 300-500 cxênhz đeiv. Muôx têx cux tso pov, chei xưv bluô nênhs zuôr muôs pax zuôr muôs chêr cux seiz lok pêk tsơưs lênhx nênhs, bluô xav trơưk li tâuz hâu nênhs. Đros thiêz têx lênhx zuôr thiêz muôs chêr fênhx yax zuôr tsi trâul cơư tux mak tsuôk trâul bluô nhiêx xưz. Thâuv ntêx cux tưz muôx jiês muôx têx cui tinhv, lênhx nênhs muôs pax muôs chêr zuôr tsuv trâul bluô lok sâuv: Cơưv shâuv đuô têx tsưr ziv, cêr uô nênhx jông, taz sik cui tinhv no tưz tâu tso tsês lok shông 2013. Zơưv Nguyễn Xuân Lập, Cục tsar cục Phongx phax tar têx nênhs fêv uô cxâuv chei têz qơưk, Bộ Lox tôngv xaz pênhz thiêz XH jênhv tinhv:

“Têx lênhx muôs pax muôs chêr tsuôk trâul bluô hành chính, muôx têx zos bluô nhiêx...., lơưr chei têz qơưk cui tinhv nhiv no. Co zos pêz iz tsưr ziv uô yiêz, tsi uô ntov trâu têx lênhx muôs pax muôs chêr. Nhoz pêz têz qơưk, ntu 2016-2020, ntơưv VN tsi muôx đrôngs tênhz liêz”.

Hok têx lênhx zuôr pax zuôr chêr đros thiêz chor nênhs tsi tâu muôx 18 shông, chei têz qơưk txưr ntov jông têx li heik no. Zuôr muôs chêr đros thiêz lênhx nênhs tsi tâu muôx 18 shông zuôr trâul bluô, tik cêr cxâuv nhoz tux txix 1-5 shôngk, thiêz ntâu yax zos 15 shông tux, cux seiz trâul cxâuv li chas thiêz têx uô zuôv chei ntơư li chas, lơưr cui tinhv ntơưv Grê 329, Bộ luật hình sự shông 2015.

Ciês têx lênhx nziêk đas luôs lưv tus muôs pax muôs chêr mak trâul cxâuv lok six lox. Viv tsi xav hnuz nhôngs, tsi xav zuôr nziêk đas  trâu lênhx nênhs tsi tâu muôx 18 shông lok sik siêz đuô 18 shông, puôr lênhx trâul tik cêr cxâuv. Cui tinhv no tâu uô thiêz heik tsênhz mênhx ntơưv Grê 328, Bộ luật hình sự 2015. Iz chas ntơư, chox cêr, hâuz nziêk chor nênhs zuôr pax zuôr chêr muk trâu chor nênhs muôs pax muôs chêr, chiê zuôr muôs chêr zuôr trâul tik cêr cxâuv nhoz tux txix 6 luz hlik txos 3 shôngk, thiêz hnhar đuô hur si zos txos 15 shôngk tux. Nziêk đas luôs lưv tus muôs pax muôs chêr đros thiêz lênhx nênhs tsi tâu muôx 18 shông lok sik siêz đuô 18 shông, tsuôk zos tsar ndê têx cêr cxâuv lok sik txo grêk tsơưs têx uô cxâuv xưz. Lar heik, six hơưv jê lok no, ntâu lênhx nênhs tưz zôngv têx mạng XH chiê uô têx tsi trơưk chei li heik sâuv, chiê tsi trâul lưv lươngv muôx vax huôv yơưz phơưz, qênhz pov. Trơưk li Luật sư Nguyễn văn hậu, đoanx Luật sư TP HCM, chei txiv ngaz mạng XH tưz muôx cui tinhv xưv bluô têx uô cxâuv co.

“Trơưk li hei txiv ngaz mạng XH cui tinhv, ntơưv grê 8 mak Côx hôiv shông 2018 cux cui tinhv lok têx sir zôngv mạng XH chiê muôs pax muôs chêr, no zos iz kro trâul txưr, thiêz cux seiz uô cxâuv lox lok sik cxâuv mê chiê muôx chei bluô huv đros. Zos tiêk uô ruôr hiêv txos luôs lưv tus, têx uz no mak zuôr trâul bluô trơưk đreiv li chei têz qơưk cui tinhv”./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)