PHÊNHV ĐAS JOS (2 suôz)

1. Cxax yuôx vắc xin phax tar moz.

Bộ Y tế heik, cxax yuôx vắc xin phax tar iz cxiê zav moz li: Moz khâuz thuôs, moz kruô piêk, moz hlưz hâu Nhật Bản......zos tsưr ziv phax tar moz jông đuô hur si. Yuôx vắc xin phax tar moz khâuz thuôs muôx têx zôngv txix thâuv 6 hlik tror zar sâuv. Iz chas têx nhuôs zâu, chor nênhs zôngx ziv cik tâu moz zos: Têx nênhs lâuk 65 shông ntâu, têx lênhx trâus moz siêz njưk, moz tso jik kaz jiz, tsi yuô muôx đas jos phax tir moz....cux tsuv cxax yuôx phax tar moz. Luôs hâux lưv phax tar moz khâuz thuôs tsênhv paz txo grêk tsơưs têx moz txơưr đuô thiêz.

Chiê phax tar moz kruô piêk, cxuô ziv chuôz zis tsuv bax chox têx nhuôs zâu txix 9 hlik txos iz shông ntâu muk cxax cov txâuk 2 côngz yuôx vắc xin phax tar moz kruô piêk ntơưv têx qơư y tế xã, phường. Taz sik, têx nhuôs zâu trâus moz kruô piêk hâur 2, 3 shông jê lok no tsar ndê chôngz lênhx nhoz têx nhuôv tsi tâu txos hnuz nhôngs cxax yuôx phax tar moz (tsi tâu muôx 9 hlik) viv li hâur jiês cơưv phax tar têx moz gênhs 2018, hlôngr njêx muôs Bộ Y tế, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long heik pâuz, Bộ Y tế zuôr nhênhz chơưv (zos uô tâu tiêr muôx têx zôngv ciês hâur shông no) cxơưz uô nzor luôs hâux lưv cxax yuôx phax tar moz trâu têx nhuôs zâu txix thâuv muôx 6 hlik.

Iz chas 2 zav yuôx vắc xin heik sâuv, tsênhv yuôr ntâu yuôx vắc xin txơưr đuô muôx têx phax tar tâu iz cxiê zav moz li: Moz hlưz hâu Nhật Bản, hnôngk hơưz poz, bạch hầu.... taz sik ntâu yuôx vắc xin tsi nhoz hâur têz qơưk tsaz yênhx cxax yuôx phax tar moz viv li phax tir thêir moz zos seiz lok sâuv lênhx nênhs, chuôz zis li tsưr ziv, siêz xar.

2. Vêv xênhz lênhx nênhs, tênhx qơư nox nhoz.

Chiê bax phax tir thêir moz hâur ntu ntux tsi so txơưr txar phiv liv, ntơưv têx chuôz zis lok sik qơư uô hâux lưv, tsêr cơưv ntơưr, tsuv chuôz tsar tiês uô hâux lưv vêv xênhz tênhx qơư, tsuôs yuôx tuô lov caz moz, lar heik zos ntơưv têx qơư seiz jor mê nhuôv zâu, tsêr cơưv ntơưr. Chiê txar jav tsi yuô trâus têx moz lok sâuv cêr uô pa thiêz moz kror ndâux têk tơư, muôz xaz phôngx nzuôr têk đros thiêz đêx hur uô ntêx thâuv zuôr uô têx jâuz mor, nox thiêz muôz trâu nhuôv nox mor, puôs mê nhuôv..... Tsi so muôz têx chuôz zênhx uô si, chuôz zênhx khênhr buôk ti txos chor nhuôv zâu, qơư nhoz ntơưv têx vax tsêr, tsêr cơưv ntơưr, seiz jor mê nhuôv so, nzuôr hur si.

Đros thiêz moz suôz liêz, tsưr ziv jông đuô hur si chiê phax tar moz cux zos tuô, lov têx zôngr yax chuv, caz vêiv thiêz phax tar tsi chiê zôngr tov txix muôz têx trik yo ntêr trâu nhuôv hnar, pư vor vix tsav zos thax tsav qơư ntơư muôx ntâu zôngr. Têx chuôz zênhx, huz, thôngz trâu đêx hâur chuôz zis, qơư uô hâux lưv, tsêr cơưv ntơưr tsuv muôz vor ntov  lok sik muôz khưz chiê zôngr tsi muk nhoz, gâuv ntêk kê. Tsi so muôz têx hưx, tos trax shôngz, têx tưx têis tơưs tsi jông zôngv ntơư por tsês. Phuôx tôngv thiêz nthuôr uô đar ntâu phôngz yaox “sik đros tuô, lov têx caz vêiv uz no” nhoz têx taz viv, qơư uô hâux lưv lok sik tsêr cơưv ntơưr, iz chas ntơư hux jos đros ngênhx y tế tsuôs yuôx tuô lov caz moz chiê phax tar têx moz gênhs.

Đros thiêz ntux txơưr txar cuz sor, nông ntâu li nhiv no, têx jâuz mor zôngx ziv tsư đêx, tsư nxiêz sei, zos nox tâu zôngx ziv trâuk kâus tưx thiêz trâus moz plaz. Chênhr li ntơư chiê phax tir thêir moz, cxuô lênhx sđ tsuv nox hâuk huv vêv xênhz, xeir têx zav nox yiêz thiêz hur, tsiv uô thiêz por hưv jông têx jâuz mor tsi chiê zôngr tsơưk, zôngr njâur. Nox siêr, hâuk bâu, tsi tâu nox têx zav nox tưz tsư pok, tsư nxiêz, đhâu hax sir zôngv, tsi nox nyar chiêx, grêix njêl kâuz..... Tsi chiê têx nhuôv xuôk têl tsuôz têx jâuz mor lok nox, buôr têx chuôz zênhx uz no, nox têk, tsi zôngv uô cê têx fuôv nzuôr muôs, têik hâul đêx đros lưv tuk txơưr đuô...../.

(Tuyết Lan-Riê Lâux cxeik, nhênhv)