Por hưv tsês chiê heir nênhs tsơưs têx ntơưr sâu: Tsuv muôx cêr choz kriê

VN nhiv no muôx 53 heir nênhs tsơưs, hâur co, 27 heir nênhs nhiêk muôx nhiêk têx ntơưr sâu txơưr tsi siz thôngx. Lar heik li: Tày, Poz Ziz, Khmer, Nùng, Hmôngz, Gia Rai, Ê Đê, Ba Na, Xơ Đăng, Cơ Ho, Chăm, M’nông.....

Txix ntâu shông lok no, Đảng thiêz têz qơưk cux li ntâu thax tsav qơư tưz muôx ntâu tsênhv chei cxơưz cxiz, por hưv tsês chiê zuk heir têx txux chi vênhx huôv, hâur ntơư moz siêz txos por hưv cxuô heir nênhs tsơưs têx lul heik, ntơưr sâu. Chính phủ Nghị định sôr 82/2010/NĐ-CP tưz cui tinhv hâux lưv kriê thiêz cơưv heir nênhs tsơưs têx lul heik, ntơưr sâu hâur têx tsêr cơưv phưv thôngz, tsênhv qơư zoz zux thường xuyên. Đêx anr por hưv, huôv tsar cxuô heir nênhs VN txux chi vênhx huôv txos shông 2020 cux tsưv ziv txos cxiv tsa tsênhv chei thiêz cxiz tsôngv box cxuô heir nênhs sir zôngv zuk têx lul heik. Taz sik, têz qơưk huôv tsar tsênhv uô ntâu heir nênhs tsơưs têx txux chi vênhx huôv, lul heik zôngx ziv trâul pôngz plox. Luôs hâux lưv por hưv thiêz tuôr truôx jông chiê cxuô heir nênhs tsơưs têx lul heik, ntơưr sâu txix ntâu faz tsưr ziv nhiêk txơưr nhiêk, hâur co muôx choz kriê têx txux chi, lul heik, ntơưr sâu co trâu cxênhx hluôk, zos lok six zuôr trâul txos chiê tuôr tâu tsês cxuô heir nênhs têx vênhx huôv, sđ muôx vax huôv siz luôs. Thiêz hâux lưv choz kriê por hưv tsês chiê têx ntơưr sâu tưz thiêz tsênhv tâu sir jos cxơưz uô nhoz ntâu côngv thôngx heir nênhs tsơưs.

Ntơưv Nghệ An, ntâu shông đhâu, cưk kriê Sầm Văn Bình -Lênhx pâuz thôngz lok têx txux chi vênhx huôv tưz muôx ntâu côngz trênhx nhênhz chơưv, cxiv sâu, niêk uô tâu ntâu fâu ntơưr cơưv, ntơưr đaz nênhs Poz Ziz. Zơưv đros uô hâux lưv kriê ntơưr nhoz ntâu lớp cơưv ntơưr Poz Ziz. Pos Lô Thị Mai, nhoz xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp shir phaz thiêz jông siêz thâuv zuk heir nênhs têx ntơưr sâu thâuv ntêx tưz tâu tror cxiv uô, kriê đuô trâu sđ. Chênhr viv li, pos tưz hu zâuv têx tuz nhuôs hâur chuôz zis đros cơưv têx lớp ntơưr Poz Ziz zos cưk kriê Bình kriê:

“Hnor mông cưk kriê Bình nhoz Châu Quang, txơưx thiêz pâuz pêz heir nênhs Poz Ziz têx ntơưr sâu, cur thiêx hu cưk kriê Bình tuôx kriê trâu chor mê tuz mê nhuôv, cov lơưr pâuz tâu chor lâuk thâuv ntêx têx lul heik, ntơưr sâu. Cur têx tuz nhuôs pâuz nhênhv, pâuz sâu ntơưr Poz Ziz, cur jông siêz thiêz shir phaz hênhr”.

Ntơưv xã tox siêz Nặm Ét, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La, cưk kriê Điêu Thị Hính, heir nênhs Poz Ziz tâu pâuz txos zos lênhx moz siêz lus trâu luôs hâux lưv kriê nênhs Poz Ziz têx lul heik thiêz ntơưr sâu trâu canr bôv, shux xênhz, tsôngv px hâur thax tsav. Niêx hnuz li ntơư, cưk kriê Hính uô đreiv hâux lưv kriê shâuv heik, shâuv sâu, ntâu lênhx nhuôs shux xênhz nhiv no tưz nhênhv thiêz heik bliês, sâu tâu têx ntơưr Poz Ziz. Quàng thị Điệp, shux xênhz lớp 6, tsêr cơưv cxênhx iz thiêz cxênhx 2 xã Nặm Ét, huyện Quỳnh Nhai heik pâuz:

“Cur cơưv ntơưr Poz Ziz ntơưv fâux Hính tâu 3 shông, txix lớp 3 txos lớp 5, nhiv no cur tưz pâuz nhênhv, pâuz sâu lơưv. Cur pov cơưv ntơưr Poz Ziz cux zôngx ziv xưz, cur niêv thiêz txir mak tsi pâuz ntơưr Poz Ziz, cur zuôr muk kriê trâu niêv thiêz txir gơưk”.

Sóc Trăng muôx 92 luz tsêr mnov Khmer, mak tưz muôx 80 ntâu tsêr mnov krêz lớp kriê ntơưr Khmer hâur cheix so sor. Tưz yênhx hâux lưv uô tsi so thiêz niêx shông, thâuv tưs txos cheix so sor, chor tuz nxeik nhuôs zâu nênhs Khmer nhoz tỉnh Sóc Trăng ho huôk njôngr six hơưv, hnuz nhôngs muk cơưv zuk heir nênhs têx ntơưr sâu zos têx lênhx nhoz hâur tsêr mnov krêz lớp cơưv thiêz kriê. Txơưv tiêk no zos lớp cơưv hâur cheix so sor, têx lênhx hâur tsêr mnov zos cưk kriê, taz sik kriê thiêz cơưv tâu lok six jông. Nhoz no têx nhuôs tâu chuôz njiz fôngx zưs, tâu uô si lov jêv, lar heik zos cơưv chiê pâuz nhênhv, pâuz sâu zuk heir nênhs têx ntơưr sâu. Dương Thị Diễm, nhoz xã Mỹ Phú, huyện Mỹ Xuyên heik:

“Cur lok six xar pâuz têx ntơưr sâu Khmer. Cur tuôx no cơưv 3 jiês hâur cheix so sor lơưv, nhiv no cur muôx têx nhênhv thiêz sâu tâu”.

So sor tuôx trâu tsêr mnov cơưv ntơưr Khmer zos hâux lưv uô tưz muôx thâuv nzor lok. Chiê têx tuz nhuôs hâux lưv cơưv ntơưr tâu jông, têx lênhx hâur tsêr mnov tsênhv kêr tsêr cơưv cxênhx iz qar tsêr cơưv chiê kriê ntơưr trâu têx nhuôs. Cưk kriê Lê Thành Thái, phưv thơưx seiz car tsêr cơưv cxênhx iz Thạnh Phú 3, heik pâuz:

“Thâuv tưs txos cheix so sor, tsêr cơưv puôr lênhx tsês 2-3 qar tsêr cơưv trâu tsêr mnov kriê ntơưr hâur cheix so sor, chiê gra siêz têx nhuôs txux chi li jênhv pâuz lok ntơưr Khmer. Iz shông đhâu, iz cheix so sor, chor nhuôs tror muk cơưv ntơưr, lơưr tưz pâuz tâu hor ntâu nênhs Khmer têx lul heik”.

Tsi tiêk côngv thôngx nênhs Poz Ziz lok sik Khmer, mak hâur hur si côngv thôngx têx heir nênhs tsơưs txơưr đuô hâur  cxuô heir nênhs VN, luôs hâux lưv choz kriê chiê por hưv tsês zuk heir nênhs têx ntơưr sâu, lul heik, cux tsênhv tâu Đảng thiêz têz qơưk đros moz siêz paz max txos./.