Qênhx txưv zơưx muk lok thiêz nhoz hâur têz qơưk

Cxôngx têx shông xuz thơưx thế kỷ 20, siêz xar lok tsôngv box li qênhx nhoz uô nênhx tưz tâu Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh heik txos hâur iz mênhx cxưx trâus kuôz zuôv li ntơưr Tuyên ngôn độc lập đros tas nro ntiêx têz siêz xar njôngr tâu txưv zơưx, fênhx zav thiêz qênhx tâu sơưv txưv zơưx fênhx zav co. Hâur co, qênhx txưv zơưx tâu heik txos ntâu tiv zix, muôx têx qênhx: txưv zơưx lok pov tsir thiêz heik luk, txưv zơưx yênhx lix Hội thiêz khiêz phêv, txưv zơưx cơưv shâuv....thiêz muôx qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx. Thâuv txênhz tâu chính quyênx, Đảng thiêz pêz têz qơưk thâuv tưs cux muôz siêz thiêz taz por lênhx nênhs li têx qênhx, xav tênhv tsôngv box li nênhx nhoz uô nênhx zos qênhx txưv zơưx, tsôngv box tâu chiv chir xeir qơư nhoz huv đros zuk li tsênhv tsênhz.

          Uô lơưr thiêz huôv tsar têx siêz xar lok qênhx lênhx nênhs, jiês khiêz phêv tiv 6, Côx hôiv khóa 13 tưz thôngz đhâu Hiến pháp shông 2013, têx qênhx lênhx nênhs, qênhx tsôngv box tror tâu uô thiêz huôv tsar huv đros têz qơưk li KTXH. Lơưr co, qênhx lênhx nênhs, tsôngv box li qênhx thiêz nghĩa vụ tâu cui tênhv ntơưv Yôngx 2 (hlôngr trâu Yôngx 5 Hiến pháp shông 1992) đros 36 grê. Tsôngv box li Qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx tâu cui tênhv ntơưv Grê 23: “Tsôngv box muôx qênhx txưv zơưx muk lok thiêz nhoz uô nênhx hâur têz qơưk, muôx qênhx muk saz đrâuv têz qơưk thiêz cxôngx saz đrâuv têz qơưk tror lok kuz têz qơưk. Hâux lưv uô têx qênhx no zos pháp luật cui tênhv”.

          Qênhx nhoz uô nênhx tsênhv tâu cui tênhv đros njiêz luv li Hiến pháp shông 1992. Hâux lưv co tso pov Đảng, pêz têz qơưk li jênhv pâuz tsênhz mênhx đros qênhx lênhx nênhs heik cxuô thiêz tsôngv box li qênhx nhoz uô nênhx heik taz. Têx qênhx no thâuv tưs cux tâu uô jông hâur cxix luôk pháp luật, tâu têz qơưk seiz jông thiêz thôngz đhâu têx cơ chế pháp lý chiê tsôngv box uô zuk li qênhx nhoz uô nênhx. Têz qơưk tsuôk txu grês têx qênhx no zos zuôr trâus thiêz lơưr pháp luật li têx cui tênhv.

          Chiê tsôngv box li qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx cui tênhv hâur Hiến pháp shông 2013 tâu uô hâur luz nênhx xã hội, Bộ chei dân sự shông 2015 tưz muôx iz cui tênhv txơưr lok lênhx nênhs uô căn cước pháp lý li qơư nhoz chiê por vêv tsôngv box li qênhx nhoz uô nênhx. Chei nhoz uô nênhx shông 2006 cux tâu kho đuô, cxaz nzir lok shông 2013 đros iz cxiê kror yiêz chiê coar lik nhoz uô nênhx muôx chêx cuk đuô.

          Tror uô Đảng li siêz xar, tsưr ziv, Hiến pháp shông 2013 lok tsôngv box li qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx, taz por jông đuô hâux lưv uô tsôngv box li qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx, Chính phuv tưz muôz dự thảo Chei nhoz uô nênhx (kho đuô) thor ziv chênhv Côx hôiv khóa 14 ntơưv jiês khiêz phêv tiv 9 thiêz tiv 10. Ntâu njiêz luv coaz tsôngv hâur dự thảo Chei no tâu têx teiv plor Côx hôiv tsov cưv sik seiz lax. Tiv zix zos têx cui tênhv lok ntâuz ntơưr đăng cir qơư nhoz. Teiv plor Triệu Thanh Dung, đoanx Cao Bằng muôx ziv chênhv: “Cui tênhv six hơưv nhoz tsi hlôngr qơư nhoz tưz đăng cir uô ntêx co, mak truz ntêr cxaz six hơưv nhoz. Viv li cur xar tiêk hâux lưv cui tênhv ntâuz ntơưr six hơưv nhoz xưk li ntâuz ntơưr đăng cir mak tsi zuôr trâus. Cur thix ziv dự thảo Chei tsuv seiz shuôk, nhênhz chơưv, cui tênhv tsrr ziv cui tênhv six hơưv nhoz zôngx ziv đuô đăng cir nhoz. Pir li tsuôk zuôr muôx ntơưr cui tênhv six hơưv nhoz lok sik đăng cir ciês cxôngx sâuv điện thoại, chuôz zênhx điện tưv chiê taz por sei thiêz zôngx ziv đuô trâu tsôngv box thâuv uô hâux lưv no”.

          Chei nhoz uô nênhx (kho đuô) li têx cui tênhv tưz tâu cxiv tsa lơưr sâuv cơ sở uô lơưr thiêz huôv tsar Cêr chei nhiv no li têx cui tênhv, taz por huv đros Đảng, têz qơưk li chủ trương, cêr chei lok coar lik qơư nhoz thiêz chủ trương txu grês têx ntâuz ntơưr hành chính muôx lênhx coaz txos coar lik tsôngv box. Đrâuv co, hâux lưv cxiv tsa, tso tơưv Chei nhoz uô nênhx (kho đuô) chiê taz por jông đuô tsôngv box li qênhx txưv zơưx nhoz uô nênhx cux xưk li gôngr phênhv muôz siêz chêx cuk côngz xưv coar lik têz qơưk lok txiv ngaz hâur qênhx shênhx yiêz.

          Thâuv chiz coaz cxiv sâu tos jênhv thiêz kho đuô, zar hnuz keix hnuz 13/11/2020, Côx hôiv tưz thôngz đhâu Chei nhoz uô nênhx (kho đuô) muôx 7 yôngx đros 38 grê. Chei no zuôr muôx txux zôngv cxôngx hnuz xiêz 1/7/2021 đros ntâu kror yiêz lơưr saz cê taz por qênhx lênhx nênhs, qênhx tsôngv box, cê gôngr phênhv muôz siêz đuô thiêz chêx cuk côngz xưv coar lik têz qơưk lok txiv ngaz hâur qênhx shênhx yiêz. Tiv zix, cxôngx hnuz Chei nhoz uô nênhx ( kho đuô) muôx txux zôngv, ntơưr hộ khẩu, ntơưr tạm trú tưz tâu cungz, tsênhv tâu sir zôngv thiêz muôx tsiv grê li ntơưr, cxeix laov xav jênhv lok qơư nhoz lơưr Chei no li cui tênhv txos tas hnuz 31/12/2022./.

(Thanh Tâm VOV4-Txâur Vax cxeik nhênhv)