Phênhv thưr 5, hnuz 15/12/2016:

Têx lênhx cưk kriê ntơưr Chăm moz siêz lus uô hâux lưv viv têx shux xênhz

     Muk txos tsêr cơưv cxênhx iz Vưx A Zênhz, jok 2, phường 1, TP Tây Ninh, pêz thor tâu njiz cưk kriê ntơưr Sa Ly Há, iz hâur têx lênhx cưk kriê uô tâu hâux lưv jông hâur tỉnh. Tas six hơưv kriê ntơưr, niêv lâuk tsês six hơưv chuôs njiz pêz trâu hâur iz qar tsêr mê thiêz grêiv taz sik seiz njiê kror tưs cux đu lus, hur si. Niêv lâuk heik pâuz, txix ciês thâuv tsênhv zâu, niêv lâuk tưz xar njôngr cov tâu yênhx iz lênhx cưk kriê ntơưr. Thâuv cơưv tas ntơưr lớp 12, niêv lâuk tưz thik muk cơưv trâu tsêr cơưv Cao đẳng Sư phạm tỉnh Tây Ninh. Shông 2005 thâuv cơưv tiêr ntơưr lok, niêv lâuk tâu xeir muk uô hâux lưv kriê ntơưr hâur tsêr cơưv cxênhx iz Vưx A Zênhz. Ntơưv no, cưk kriê Sa Ly Há tưz sir jos tas zuk txux chi tsưr ziv chiê kriê ntơưr, cêr uô nênhx trâu shux xênhz thiêz seiz têx nhuôs shux xênhz xưk li zuk tuz nhuôs chiê kriê cêr uô nênhx, tsiv txiêx trâu têx nhuôv. Cưk kriê Sa Ly Há cux tsi so moz siêz txos chor shux xênhz cơưv tsi yuô tâu ntơưr, shux xênhz muôx luz nênhx txov nhêv chiê muôx tsưr ziv paz têx nhuôs zênhx max:

     “Hâur six hơưv kriê ntơưr trâu shux xênhz zos têx nhuôs tsi tâu to tâuz mak zuk kriê txix luk Chăm trâu, đhâu ntơư li nzênh kriê luk Choz Tsiz chiê chor nhuôs pâuz thôngz, pâuz cxuô, zuk tsuv kriê têx nhuôs iz kro jux juk chiê lơưr pâuz”.

Shông 2010, đhâu têx sir jos, cưk kriê Sa Ly Há tưz hmôngr jông tâu tso nhoz hâur đảng. Shông 2013-2014 niêv lâuk tâu côngz jênhv zos uô tâu hâux lưv jông ntơưv qơư, zos lênhx thơưx seiz car têx lênhx đros zuk uô hâux lưv kriê ntơưr uô cê hâur 5 shông siz lơưr liês.

     Moz siêz trâu ntuô trâu luôs hâux lưv, hluz txos têx shux xênhz, ntơư zos cưk kriê A Mi Ná nhoz tsêr cơưv cxênhx iz Tân Hưng A, huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh tsưr ziv sir jos uô nuv jông. Cơưv tas ntơưr Cao đẳng Sư phạm tỉnh Tây Ninh shông 2004, niêv lâuk tâu lênhk lok uô hâux lưv kriê ntơưr trâu zuk thax tsav qơư nhoz. Đros tsưr ziv, siêz xar, kriê têx tuk tsi shux xênhz zuôr trâus txos, tsi zos kriê trâu shux xênhz têx zuk muôx, viv li cưk kriê cưk kriê A Mi Ná thâuv tưs tưz sir jos uô hâux lưv, zok nriêr têx tsưr ziv jông chiê kriê trâu shux xênhz txux chi, cêr uô nênhx thiêz nriêr têx tsưr ziv tưs chiê kriê tâu trâu têx shux xênhz heir nênhs tsơưs cov lơưr pâuz to tâuz….. Phênhv ntâu cưk kriê A Mi Ná têx tsưr ziv kriê ntơưr trâu shux xênhz puôr lênhx uô trâu shux xênhz nhiêv cơưv, shir phaz. Khov li ntơư, têx nhuôs shux xênhz tsênhv zâu thâuv tưs tưz moz siêz thiêz nhiêv tuôx cơưv ntơưr. Heik lok zuk têx tsưr ziv kriê ntơưr trâu chor nhuôs shux xênhz, cưk kriê A Mi Ná heik li no:

     “Zos lênhx cưk kriê ntơưr nênhs Chăm, cur tưz kriê ntâu shông lớp 1, muôx shux xênhz zos heir nênhs tsơưs, cur chiv chir zok nriêr têx tsưr ziv kriê trâu chor nhuôs shux xênhz Chăm li chas cov lơưr pâuz to tâuz, heik tâu luk Choz Tsiz. Txix tsưr ziv li: sâu têx luk heik, hâur niêx hnuz cur tsês six hơưv thâuv tso shux xênhz so uô si lok sik thâuv tsi tâu ndê cơưv….chiê kriê nzir trâu têx nhuôs shâuv cơưv heik, nhênhv ntơưr, jux juk chor nhuôs cux pâuz thiêz txix co mnôngs tâu, sâu tâu”.

     Nhoz tsêr cơưv cxênhx iz Suối Dây A, huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh muôx iz lênhx cưk kriê ntơưr khênhr tâu têx nhuôs shux xênhz hu uô “cưk kriê ntơưr Chăm”. Ntơư zos Sa Ni Ró, iz lênhx cưk kriê tsênhv lok six hluôk, xênhz shông 1988. Cơưv ntơưr hâur tsêr cơưv Cao đẳng Sư phạm tỉnh Tây Ninh shông 2013, Sa Ni Ró tâu phênhz lok uô hâux lưv kriê ntơưr hâur tsêr cơưv no. Thâuv nhiv kruôr lok uô hâux lưv, Sa Ni Ró njiz trâus tsi tsơưs têx phiv liv viv shux xênhz heir nênhs Chăm tsi pâuz luk Choz Tsiz ntâu, zos têx nhuôs tsi to tâuz, tsi pâuz mak Sa Ni Ró zôngv luk Chăm chiê kriê, phênhz trâu têx nhuôs shux xênhz cov lơưr pâuz to tâuz. Jux juk chor nhuôs cux cơưv tâu, nhênhv, heik thiêz sâu tâu luk Choz Tsiz. Kaz shông, têx shux xênhz tuk tưs cux puôr lênhx ndê tâuk lớp. Cưk kriê Sa Ni Ró heik:

    “Zos lênhx cưk kriê nênhs Chăm, cur xar kriê cov tâu têx ntơưr cơưv, ntơưr sâu trâu zuk heir nênhs têx tuz nhuôs chiê đros luôs cxuô heir nênhs pâuz ntâuz pâuz ntơưr. Iz chas kriê ntơưr pêv lớp trâu chor shux xênhz, cur tsênhv muk yênhx ziv chuôz zis muôx têx nhuôs tso ntơưr tsês, chiê vênhv tôngv chor nhuôs tror tuôx cơưv ntơưr cov tov kaz no thiêx muôx tsưr ziv đros luôs huôv tsar uô nox”.

     Muôx têx heik, chênhr viv moz siêz ntuô trâu luôs hâux lưv, hluz txos têx shux xênhz mak ntâu shông đhâu, chor cưk kriê ntơưr nhoz Tây Ninh tưz sir jos hla đhâu ntâu cêr txov thiêz phiv liv chiê tror uô jông hâux lưv kriê txux chi, cêr uô nênhx trâu têx nhuôs shux xênhz. Têx li heik sâuv cux tso pov, viv li chas hâur têx shông jê lok no, luôs hâux lưv zoz zux thox cxov nhoz Tây Ninh tưz muôx ntâu hlôngr yiêz thiêz shir phaz. Uô tâu têx li heik no, xuz thơưx zos viv muôx têx lênhx cưk kriê sir jos uô tas zuk tsưr ziv chiê kriê txux chi, cêr uô nênhx trâu chor nhuô shux xênhz nhoz thax tsav qơư no./.

(TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)