VOV4.Sêdang - Cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng ai vâ chê 95% kơxo# pơ’leăng mâ mơngế   hdroâng kuăn ngo. Kố cho cheăm hơngế hngo, ai krâm hdroâng kuăn ngo mê tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo trâm hên xahpá. Mơhé ti mê, kơ’nâi vâ chê môi chât hơnăm tối tơbleăng pêi tơdroăng kố, cheăm Bảo Thuận hiăng pê klêi hnoăng cheăng tiô pơkâ, châ mơnhên tối cheăm mơjiâng thôn pơlê nếo.

Cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng ai vâ chê 1.700 rơpo\ng, [ă dâng 7.400 rơpâu pơ’leăng mâ mơngế, tung mê, hdroâng kuăn ngo xiâm rêi Tây Nguyên châ vâ chê 95%. Kơnôm ing tơdroăng tơmâng ngăn pơkuâ hnê mơhno tơdrêng, tâi tâng dêi khu pơkuâ ngăn Đảng tơring Di Linh, cheăm Bảo Thuận hiăng tơru\m krá pơla khu kăn pơkuâ cheăm [ă mâu khu pú hên rơtế pêi hnoăng cheăng mê hiăng veăng kum kân khât tung tơdroăng ki pêi klêi mâu tơdroăng sap ing tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo tung pơla hdrối kố nah.

Tung mâu hơnăm achê kố, pêi chiâk deăng dêi cheăng hiăng hơ’leh tơná [ă mơ-eăm rơdêi, [ă ivá xiâm cho pêt kơphế [ă báu klâng. Cheăm Bảo Thuận cho kơpong pêt báu klâng kân má môi dêi tơring Di Linh, [ă [ăng tơnêi mơdâ pêt rêm hơnăm dâng 670 ha, châ dâng 4 rơpâu ta#n báu tung môi hơnăm. Hnoăng cheăng ki ‘mâi pêt kơphế hiăng pro ai pơxúa tơ-[rê, troh nôkố lâp cheăm hiăng ‘mâi pêt vâ chê 700 ha, ki dâi le\m dêi kơphế rế hía rế châ hên, châ 31 tă tung môi ha.

Rơtế amê, kuăn pơlê hiăng pêt tơvât mâu hdrê loăng ki ê tung kơdrum kơphế môi tiah [ơr, sầu riêng, mắc ca [ă hên hdrê loăng ki ê veăng kum mơdêk pêi lo liăn.

Troăng prôk thôn pơlê nếo a cheăm Bảo Thuận, Di Linh, Lâm Đồng

Troh mơ’nui hơnăm 2020 kố nah, mâu tơdroăng pơkâ ‘na ‘’on tơhrik - troăng prôk - hngêi trung hriâm - hngêi pơkeăng cheăm-têa krúa thôn pơlê’ a cheăm Bảo Thuận pơrá châ pro tơniăn le\m, tâi tâng mâu rơpo\ng kuăn pơlê tung cheăm pơrá châ xúa on tơhrik. Kơnôm ti mê, tơdroăng rêh ối hiâm mơno dêi kuăn pơlê châ mơdêk. Mâu rơpo\ng pơrá roê mâu kế tơmeăm xúa ai tơdjâk troh on tơhrik tung hngêi môi tiah tơvi, kơtuh hngíu, kơmăi pêi hyôh [ă hên ki ê kum ăm tơdroăng ki vâ xúa tung tơdroăng rêh ối.

A kơmăng prôk lăm a mâu troăng xiâm dêi cheăm, pul on bâ eăng môi tiah ôh tá ai xếo tơdroăng ki kơklêa, kơtiê nah a môi to cheăm kơpong hngế hngo môi tiah Bảo Thuận, tơdroăng kring vế châ rak vế, ôh tá ai xếo tơdroăng ki tong hơ’ve\ng môi tiah hdrối nah. Jâ Ka Dọi a thôn Kròt Dờng, cheăm Bảo Thuận tối tiah kố, kơnôm pêi pro tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo mê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê hiăng hơ’leh hên khât.

‘’On tơhrik a troăng bâ eăng khât mê châ po sap ing 6 chôu kơxê măng hâi hdrối troh 5 chôu kơxo má hâi kơ’nâi mê nếo pâ. Ai on tơhrik, prôk lăm a troăng gá tơ’lêi hlâu khât a kong măng, ôh tá ai xếo tơdroăng ki măng muât môi tiah hdrối nah. Sap ing hâi ki ai troăng on tơhrik ‘no bâ eăng mê ôh ti ai xếo tơdroăng ki tong hơ’ve\ng kế tơmeăm. Troăng têa krúa a thôn pơlê châ tơnêi têa ‘no liăn toi ‘mot troh a hngêi, ki hên mâu rơpo\ng tung thôn pơrá xúa têa krúa ki kố’’.

Bo cheăng mot tung thôn dêi cheăm Thôn pơlê nếo Bảo Thuận

Tâi tâng mâu troăng sap ing tíu xiâm cheăm troh a tíu xiâm tơring châ tôh chhá kơxu lơ ok [ê tong, rak tơniăn ăm rơxê ô tô kơtâu tơ’lêi hlâu plâ hơnăm. Troăng mot tung pơlê krúa le\m, ôh tá râp hliâk xếo a rơnó mê, ôh tá ngôi kơtâk a rơnó tô. Mâu troăng ki mot tung thôn pơlê pơrá hiăng châ ok [ê tong lơ ok tơnêi hmốu tơ’lêi hlâu tung prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm lơ tê mơdró.

Xuân sap ing tơdroăng pơkâ kố, Tơnêi têa hiăng pro troăng troh a kơpong pêi chiâk deăng dêi vâi krâ nho\ng o. Pôa K’Hữu a cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng hơniâp ro tối:

‘’Tơnêi têa ‘no liăn pro troăng ăm vâi krâ nho\ng o a cheăm ki xiâm cho vâ vâi krâ nho\ng o, kuăn pơlê ngin tơ’lêi hlâu tung tơdroăng ki prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng, tê mơdró kế tơmeăm tơ’lêi hlâu. Troăng prôk a mâu thôn pơrá châ pro le\m ôh ti ai xếo tơdroăng ki troăng prôk trâp hliâk môi tiah nah, gá tơ’lêi hlâu ăm vâi krâ nho\ng o prôk lăm a kong măng, malối cho lăm khôp a kơxo má, kơnôm ai troăng prôk châ po rơdâ hên a mâu thôn pơlê’’.

{ă hên kơxo# liăn kơdroh kơtiê sap ing mâu tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa, ing mâu khu tơru\m pú hên a tơring, cheăm, kuăn pơlê hiăng châ mung vâ pêi cheăng kâ tơ-[rê. Tung 3 hơnăm hdrối nah, kuăn pơlê a cheăm Bảo Thuận hiăng châ Hngêi rak liăn to\ng kum rêh ối pơlê pơla ‘no lối 14 rơtal liăn vâ pêi cheăng kâ. Kơxo# liăn mung châ kuăn pơlê xúa tro pơkâ tung tơdroăng to\ng kum mơnhông cheăng kâ, môi tiah: Phon rơvât, hdrê pêt, hdrê mơnăn păn hiăng pro pơxúa tơ-[rê ăm mâu rơpo\ng kơtiê ai rôh vâ hluăn ing kơtiê.

Hơnăm 2017, lâp cheăm ối 252 rơpo\ng kơtiê, châ 17,1%, troh mơ’nui hơnăm 2020, lâp cheăm bu ối 30 rơpo\ng kơtiê, châ 1,86%. Troh nôkố, pêi lo liăn rêm ngế châ lối 41 rơtuh liăn tung môi hơnăm.

La [ă tơdroăng ki mơnhông mơdêk cheăng kâ cho tơku\m mơjiâng tơdroăng rêh ối hlê ple\ng ăm kuăn pơlê, hnê hriâm châ mơdêk, pro chiâng tơdroăng ki hlê ple\ng. Hngêi trăng troăng klông, hngêi trung hriâm, on tơhrik, hngêi mơhno túa le\m tro châ ‘no liăn pro tơ’mô, hnoăng cheăng mơjiâng Đảng, khu pơkuâ tơdroăng kal kí rế hía rế châ mơdêk, cheăm bêng pơlê pơla châ gâk kring tơniăn.

Pôa K’Broh, kăn pho\ hnê ngăn cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng ăm ‘nâi: Kơnôm pêi pro tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, mê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê ki hên a cheăm Bảo Thuận rế hía rế châ mơdêk, tung mê, ki rơkê ple\ng dêi vâi krâ nho\ng o ‘na pêi chiâk deăng rế châ mơdêk khât, ôh tá ai xếo tơdroăng ki tơkôm to a tơdroăng ki to\ng kum.

‘’Ing tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo kố a cheăm châ ‘no liăn mơjiâng pro troăng [ê tong a mâu thôn, troăng ki mot tung thôn, tá troăng prôk ngi klâng chiâk kơphế châ pro ki nếo, kuăn pơlê châ pơxúa sap ing tơdroăng ki pro troăng kố hên khât. Lâp cheăm, tơdroăng thôn pơlê nếo hiăng pro 2 to hngêi hôp tơdjuôm kơnâ 60 rơtuh liăn, pro 21 to plông [ă [ê tong. ‘Na pêi chiâk deăng kuăn pơlê tung cheăm hiăng pêi xêh hên tơdroăng tâng vâ pơchông [ă hdrối nah drêng pêi pro tơdroăng thôn pơlê nếo, kuăn pơlê hiăng ‘nâi hơ’leh hdrê pêt mơnăn păn ki dâi le\m tung cheăng kâ mê tơdroăng rêh ối [ă tuăn hiâm dêi kuăn pơlê a cheăm kố hiăng hơ’leh hên khât tâng vâ pơchông [ă hdrối’’.

Klêi kơ’nâi vâ chê 10 hơnăm tơbleăng tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, cheăm Bảo Thuận, tơring Di Linh hiăng pêi klêi 19/19 tơdroăng pơkâ. Apoăng hơnăm nếo 2021, kăn hnê ngăn Vi [an kong pơlê Lâm Đồng hiăng k^ mơnhên cheăm Bảo Thuận pêi klêi thôn pơlê nếo.

K’Brọp chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng