Tiô Khu tơrŭm ngăn pơkeăng pơlât lâp plâi tơnêi WHO, drêng vâ pơ’lêh pơreăng ki ê JN.1 gá hiăng ai hên tung hyôh ƀă châ 71 to kong têa tơbleăng tối, ai dâng 66% kơxô̆ ki châ mơnhên ngăn. JN.1 ai mâu trếo pơreăng drêng mot tung châ mơngế kô châ rĕng kơnó ăm phêp virus tơ’lêi vâ mot a trếo ki kâi trâng, tơ’lêi tâ tú tâ, xua mê, hiăng rĕng ai hên tâ tung mâu trếo pơreăng ki vâ pơ’lêh chiâng  SARS-CoV-2  pro tâ tú tung lâp plâi tơnêi. Laga hâi ai xiâm ki lâi ăm hlo ki vâ pơ’lêh mê pro chiâng pơreăng ki tâ tú ó tâ mâu pơreăng pơ’lêh pro tơdroăng châi ki ê dêi Omicron.

Tiê̆n sih, Ƀok thái pơkeăng Vũ Ngọc Long, Kăn phŏ ƀơrô séa ngăn pơreăng tâ tú, khu xiâm ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng, Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât tối:

“Ki pơ’lêh JN.1 châ ki pơ’lêh mê châ Khu tơkŭm  WHO  pơxá “ki pơ’lêh tơxâng vâ ’nâi” hâi cho pơreăng ki pơ’lêh pro tô tuăn hên lơ pro chiâng pơreăng ki ó tâ.  Trếo ki pơ’lêh vâ ‘nâi mê ai pơxúa cho tơ’lêi tâ tú rĕng tâ  ƀă kô chiâng ví trếo ki kâi trâng. Laga hâi ai ki mơdêk ‘na ivá ƀă mơdêk kơlo ki rơ-iô’’.

Hlo ki rế tâk dêi pơreăng COVID-19  a mâu kong têa ƀă tâ tú rĕng dêi ki pơ’lêh trếo nếo JN.1, Khu tơrŭm cheăng ngăn pơkeăng lâp plâi tơnêi tơbleăng pâ thế mâu kong têa kal pơtối pâk nếo vaccine mơdât COVID-19. Mâu tơdroăng tí tăng ‘nâi plĕng ăm hlo, hơnăm 2021, vaccine COVID-19 hiăng mơ’rêh lối 14 rơtuh ngế. Thak sih Hà Cẩm Vân, Ngế xiâm phŏ rak ngăn  ‘na pâk mơdât pơreăng ƀă tơniăn sinh hok, Khu xiâm ngăn pơkeăng  hbrâ mơdât pơreăng, Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât pâ thế, kal pâk nếo to lâi rôh vaccine ăm mâu ngế ki tơ’lêi tro tâ tung la ngiâ:

“Hô̆i đong hnê tối ƀă xúa vaccine, mâu pơkeăng dêi khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât hiăng tối tơbleăng a Việt Nam tung la ngiâ kal pơtối pâk hbrâ mơdât COVID-19 ăm mâu ngế ki tơ’lêi tâ tú, mê cho: Pâk ăm mâu ngế cheăng ngăn pơkeăng, pâk ăm vâi kơdrâi ki dé mơ-êa, mâu ngế 50 hơnăm tơngi klêng ƀă mâu ngế tung châ hiăng ai tơdroăng châi, khu mâu ngế sap 18 hơnăm tơngi klêng ki hâi pâk 1 hdroh vaccine ki lâi ôh”.

A Việt Nam, COVID-19 hiăng cho pơreăng tâ tú khu B. Laga, ki xiâm dêi virus pro chiâng COVID-19 (SARS- CoV - 2) cho pơreăng ki chiâng pơ’lêh hên. Mơhé COVID-19 cho khu A lơ khu B mê mâu tơdroăng ki tối rơ-iô dêi pơreăng ƀă tơbleăng mâu tơdroăng hbrâ ví ăm tơtro cho kal păng ‘nâng. Khu xiâm ngăn pơkeăng hiăng pơkâ séa ngăn, rak ngăn  tơniăn ‘na pơreăng, tung mê, ai troăng rơhlâ hbrâ pêi pro vâ tơniăn ‘na tơdroăng cheăng khăm pơlât tâng lơ ai tâ tú dêi pơreăng COVID-19 ki pro chiâng pơ’lêh nếo rơ-iô tâ, tâ tú ó tung lâp lu, luât kơ ivá ai pơkeăng pơlât.

‘Na vaccine xúa cho mâu túa hiăng châ Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât ăm hlá mơ-éa phêp, hâi khế pâk tiô hnê tối dêi WHO. Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât hiăng ai hlá mơ-éa chêh pơtroh ăm mâu kong pơlê, mâu hngêi pơkeăng vâ hbrâ mâu tơdroăng cheăng xo pơlât mâu ngế ki tâ tú COVID-19 rế hên.  Mâu ngế ki rơkê xuân tối nhên ƀă kơxô̆ ki pâk mơdât pơreăng  COVID -19 hiăng péa xôh a Việt Nam châ lối 89% ƀă kơxô̆ mơngế ki pâk pơtối nếo lối 60% mê ƀă ki pơ’lêh nếo dêi JN.1 xuân ôh tá tâ tú klâi.

Laga, kơvâ ngăn pơkeăng pơlât xuân hnê tối ăm mâu hngêi khăm pơlât  ƀă kuăn pơlê thế hlê plĕng tung hbrâ mơdât pơreăng, ôh  ta tơngôu, ôh tá hbrâ rơnáu hdrối ki pơ’lêh chiâng pơreăng Omicron tung rôh Têt Lo hơnăm nếo kố.

Mâu tơdroăng thế tơtrŏng dêi pơreăng COVID-19 ki kuăn pơlê kal chôu pâ thế rak tơtô dêi châ chăn, kơhnâ pơtâp ivá vâ mo lĕm kâi trâng tơplâ ƀă pơreăng. Drêng hiăng tro pơreăng, thế lăm khăm a hngêi pơkeăng ki achê má môi vâ châ ƀok thái pơkeăng hnê, khăm pơlât teăm tơdrêng, pôi tá hmếo pơ rôe xêh pơkeăng ôu pơlât, ôu kháng sinh vâ kâi mơdât ƀă pơlât.  Thế truâ kên pâng môh - xếo kŏng kơdê pơreăng vâ hbrâ mơdât pơreăng tâ tú; thế truâ kên pâng môh drêng lăm a hngêi pơkeăng, prôk drô troăng, lo pá gong a mâu tíu ki ai krâm mơngế, malối drêng lăm hêi rơnó Hơngui, lăm troh a mâu tíu ôm hyô tung rôh Têt.