Ki tơviah hlŭm rơvŏng Ta Leh dêi mơngế Jêh - Triêng a Kon Tum
Chủ nhật, 06:00, 05/05/2024 Tơplôu: Gương/VOV5 Tơplôu: Gương/VOV5
VOV4.Xơ Đăng - Hnôu ‘măn rơvŏng ton nah dêi kuăn ngo Jêh - Triêng a Kong Tum hên túa ƀă 22 túa prôa rơvŏng pơrá phá dêi rơpó. Tung mê, ai 2/3 cho prôa ki pro ƀă pơlái, kơlá, phêa. Ta Lẹh cho môi tung mâu rơvŏng ki tơviah dêi mơngế Jêh - Triêng, châ hriăn pro tung pơla lăm a chiâk hlối hlâ ƀă tơdroăng rêh ối rêm hâi dêi kuăn pơlê.

Rơvŏng Ta Leh cho tung khu rơvŏng hlŭm mơ’no hyôh ing rơkong dêi kuăn ngo Jêh - Triêng. Rơvŏng pro ing môi to phêa xŏn dâng 70cm, 2 pâ ko ai trŭm, a tơdế rơvŏng bú pong môi to trŭm vâ hlŭm. Drêng hlŭm, ngế ki hlŭm mê thế râng rơvŏng mơgăn. Pôa Brôl Vẻ, ngế rơkê hlŭm ki vâi ô eăng, ối a Đăk Răng, cheăm Đăk Dục, tơring Ngọc Hồi, tối ăm ‘nâi:

"Túa rơvŏng mê drêng hlŭm thế ăm dêi kơpeăng kŏng kơdât pá xôp  klŏng. Tâng bú hlŭm ing krí kô ôh tá ai idrâp ki chuât prŏng, prông. Rơvŏng kố bú to mâu kơnốu tê chiâng hlŭm. Vâi kơdrâi ôh tá chiâng hlŭm xua gá xŏn. Mơđah hlŭm đing tut thế xâp pơtâk tâng mơđah hlŭm Ta Leh ôh tá êa xâp’’.

Ki tơviah dêi tơdrá idiâp chuât mê dêi mơngế Jêh - Triêng chuât  chôa ‘lâng, chôa pêk, ai idrâp prông môi tiah vâi tơpui, tối tơdroăng tơmiât dêi mơngế ki hlŭm. Tung mê, idrâp chuât chôa pơ’lâng hlŭm rơvŏng Ta Leh mê môi tiah xah rơnguâ dêi a chiâk hlối mơhno ăm tâng tơdrá idrâp prôa ki hơniâp ro, mơhno tơdroăng púi vâ tung rêh ối hơniâp lĕm ai hmê kâ phâi ƀă hơniâp ro dêi rêm ngế Jêh - Triêng.

Idrâp tơvŏng Ta Leh ôh tá kal pro rơnuâ pá puih, ƀă drêng hlŭm, teăng amê cho mơhno tối tơdroăng ôh tá tơvâ tơvân ki klâi, tơniăn ro  vâ ti lâi tơhôm dêi kuăn mơngế ki kơhnâ pêi chiâk. Tiô pôa Brôl Vẻ, a rơnó chối báu, vâi kơdrâi Jêh - Triêng hmâ tâ mâu kloăng a lâi, báu tung klŏng pơ-óu, phêa hlối djâ a chiâk.

Xua hơnăm hiăng krâ rŏng hiăng kŭng dế chối báu, ai khía pê ho hói mot tung klŏng mê pro ăm tâng idrâp chuât ro kơ tuăn. Mâu idrâp chuât prông, prŏng mê cho ing klŏng pơ-óu, klŏng phêa tung pơla lăm a chiâk pro chiâng ai idrâp chuât ro mơhnhôk ăm vâi krâ nhŏng o Jêh -  Triêng  thăm rế mơ-eăm kơhnâ pêi cheăng tâ nếo. Ing mê, mơngế Jêh -  Triêng tơmiât troh tơdroăng hriăn pro mâu prôa, rơvŏng ƀă mâu pơ-óu, phêa, tung mê, ki hmâ hlo tâ cho rơvŏng Ta Leh.  Rơvŏng Ta Leh rơtế hmâ ƀă tơdroăng pêi chiâk deăng dêi kuăn pơlê, xuân ing mê ai tíu ki ro tơviah ƀă mâu prôa, rơvŏng ki hlŭm dêi mơngế Jêh - Triêng.

Mê cho tơdroăng ki hmâ pêi pro sap ing nah, rơvŏng mê bú chiâng xúa hlŭm tung môi roh tê, hmâ hlo vâi krâ nhŏng o hmâ hlŭm dêi hdrối vâ troh rơnó xuâ báu.

“Drêng báu pơxiâm xông droh vâi krâ hmâ hlŭm rơvŏng. Lăm a chiâk sap khế 7 ta troh a rơnó xuâ báu ah, vâi ôh tá hlŭm xếo. Drêng lăm a chiâk deăng, drêng pơtê kơhâi dế, peăng kơxêi lơ a kơxêi măng xah hlŭm, ngin hlŭm rơvŏng mê cho vâ ăm dêi hiâm mơno tâ hơniâp ro, kơdroh ki rơlâi rơlo, tơbrêi tơbrêh”.

Tiô hmâ dêi mơngế Jêh - Triêng, Ta Leh bú chiâng hlŭm a chiâk deăng. Pakĭng vâ mơhno mâu tơdroăng tung hiâm mơno tơná, idrâp rơvŏng Ta Leh mê ối vâ tơbleăng ăm ‘nâi a hơpăm chiâk tá ai ngế dế rak ngăn chiâk, lăm gâk chiâk vâ troh mâu chêm, chăm chói, kơnái kơnot ki vâ lăm kâ ’nhiê báu.

Pakĭng mê, mơngế Jêh - Triêng ối tĭng, vâi tối tơlo, ôh tá khoh  hlŭm Ta Leh a hngêi lơ tung mâu hâi mơdĭng, hâi Têt. Rơvŏng mê bú chiâng ‘măn lôi a chiâk, ôh tá chiâng djâ vêh a hngêi. Tối mơnhên tơdroăng mê, Tiến sĩ Bùi Ngọc Quang, Phŏ pơkuâ ngăn Tíu mơđah tơbleăng ‘na um, tơmeăm khoăng ‘na Kuăn ngo Việt Nam, tối ăm ‘nâi:

“Vâi ôh tá ‘măn rơvŏng mê tung hngêi, vâi ‘măn kơtôa kí tung kong. Vâi ngăn mê cho tơmeăm tĭng ƀă thế châ ‘măn a tíu ki kí má môi. Kuăn ngo Tây Nguyên vâi hmâ rêh ối ƀă kong. Ƀă vâi, kong cho tíu ki tĭng, tíu ki hmâ, pơkí khât dêi vâi. Vâi ‘măn kơtôa mâu prôa rơvŏng a kong xua vâi loi khât a tíu ki mê cho tíu ki tơniăn kí má môi”.

Nah ti mê khât, la nôkố rơvŏng Ta Leh hiăng chiâng rơvŏng ki hmâ hlŭm, châ mơngế Jêh - Triêng kơtúa ‘măn dêi tung hngêi hlối xúa mơđah xah hlŭm dêi tung tơdroăng xah ro rêm hâi, mơđah hlŭm tung mâu hâi mơdĭng, hâi ro dêi rơpŏng hngêi ƀă hâi ro dêi  kuăn pơlê.

Sap ton nah troh nôkố, ƀă mơngế Jêh - Triêng, prôa rơvŏng ton nah cho mơhúa ƀă châ kuăn pơlê ‘măn rak ối lĕm môi tiah ton nah. Rơvŏng Ta Leh  tối krê ƀă mâu prôa ki ê ton nah dêi mơngế Jêh - Triêng tối tơdjuôm ôh tá xê to vâ mơhno túa lĕm tro krê xêh, ki tơviah, ôh tá nhôm cho ki mâu kuăn ngo ki ê, ngăn ‘nâi hlối cho ki Jêh - Triêng. Pakĭng mê ối thăm pro rế hên prôa, rơvŏng dêi mâu kuăn ngo tung lâp lu tơnêi têa Việt Nam.

 

 

Tơplôu: Gương/VOV5

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC