Nốkố, ngoh Y Mang hiăng chêh mơ’no ai 2 kơxop hlá mơéa châ Hội Văn học Nghệ thuật mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam ăm phêp chêh, in mơ’no mê cho: “Kâng a tĭng kâ báu nếo dêi mơngế Rơteăng” ƀă “Tơdroăng hơ’muăn ton nah Rơteăng”.

Tung kơxop hlá mơ-éa ‘’Kâng tung Tĭng phiu ro kâ báu nếo dêi mơngế Rơteăng’’, ngoh Y Mang hiăng mơhno tơdroăng ki hriăn plĕng rơkê, séa ngăn rơkê ƀă hơ‘muăn tối nhên rêm tơdroăng ‘na leh mơdĭng dêi khôi túa lĕm tro ki má môi kố. Ngoh Y Mang tối ăm ‘nâi: mơngế Rơteăng hmâ pro kâng tung tĭng ro kâ báu nếo. Mê cho tơdroăng loi tĭng tiô khôi vâi krâ nah, kâng cho tơmeăm ki krih tơviah ôh tá păng lôi. Ing kâng vâ kuăn pơlê pâ mơnê Xeăng, pói vâ tơdroăng ki tơniăn lĕm:

“Tung Tĭng kâ báu nếo dêi vâi krâ kuăn pơlê Rơteăng a kố mê cho thế ai kâng. A xiâm kâng mê rơnuâ bro um kơnái, xua drêng báu hmŏng mê hmâ ai kơnái gu kâ, ‘nhê, a pêng mê rơnuâ pro chêm, drêng báu hiăng siu, xôk mê ai mâu chêm kơneăng lăm tăng tơmeăm kâ tung chiâk deăng. Ƀă a kối ai 3 to kơboi, mơhno tối ‘na kong prâi: khía, sok, kong mêi. A kối kâng ai um mâu kuât châ teăn ƀă phêa ku kŭn, mê cho mơhno tơdroăng rêh ối phâi hơtô, hơniâp ro. Rơtâ tá kâng ai um ngế rak pơlê, gâk ngăn kuât, rak ngăn chiâk deăng; um mơngế troh kơnái, chêm kâ ‘nhê tơmeăm. Um vâi krâ kuăn pơlê rơtâ tá kuât tơmâng krâ pơlê hơ’muăn, xôi kiâ’’.

Tơdroăng chêh tối tung kơxop hlá mơ-éa ‘’Kâng tung Tĭng kâ báu nếo dêi mơngế Rơteăng’’, apoăng ngoh Y Mang mơ’no hên ivá, tuăn ngôa, hâi khế hriăn plĕng, ti tăng chêh ƀă nâl Rơteăng. Kơ’nâi mê, pôa tơplôu chiâng nâl Xuăn, klêi mê mâu ngế pú hmâ, khu pú tŏng kum, hnê mơhno ‘na tơdroăng chêh, chêh chư ăm i tro, ki lâi chêh hdrối ki lâi chêh kơ’nâi ăm tro lĕm. Ƀă Khu pơkuâ Văn hok Nghê̆ thuât mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam hiăng kĭ ăm phêp, chêh, in chiâng kơxop hlá mơ-éa.

Tung tơdroăng hriăn plĕng, tí tăng ‘nâi, tơplôu chiâng kơxop hlá mơ-éa kố, ngoh Y Mang đi đo chu a pơlê, ti tăng trâm mâ mơngế rơkê plĕng, krâ pơlê, mâu ngế hơnăm hiăng krâ hlê plĕng ‘na khôi túa vâi krâ nah vâ chêh ‘măn tung kơxop mơ-éa. Ôh tá xê to troh mâu pơlê a kong pơlê Dak Lak, mê pôa ối troh hên thôn pơlê dêi kong pơlê Kon Tum – pơlê ton nah tíu jâ pôa, nôu pâ rêh ối hdrối nah vâ tăng chêh tơdroăng ki kơnâ, kơnía.

Ngoh A Hroh (hdroâng kuăn ngo Rơteăng a ƀuôn Kon Hring, tơring Čư Mgar, kong pơlê Dak Lak tối ‘na kăn ƀô̆ Y Mang môi tiah kố:

‘’Á hlo Y Mang cho môi ngế kăn ƀô̆ mơ-eăm chiu pá, tá hiâm mơno, ki rơhêng vâ tối ngoh ối đi đo mot a mâu pơlê vâ trâm mâ, tơpui tơno ƀă mâu vâi krâ, mâu ngế rơkê, kơhnâ chêh, ti tăng, thâu hrik ‘na khôi hmâ, khôi túa vâi krâ nah, leh mơdĭng, tơdroăng hơ’muăn, xôi kiâ dêi hdroâng kuăn ngo. Ƀă tơdroăng mơ-eăm dêi ngoh Y Mang ƀă tơdroăng tŏng veăng dêi vâi krâ kuăn pơlê, pú hmâ achê hơngế, á pói tơngah ngoh Y Mang kô châ tơƀrê hên tâ nếo tung tơdroăng hriăn plĕng, ti tăng ‘na khôi túa lĕm hdroâng kuăn ngo tơná’’.

Tơdroăng hriăn chêh ki má 2 dêi ngoh Y Mang cho kơnía, mê cho kơxop hlá mơ-éa ‘’Tơdroăng hơ’muăn ton nah Rơteăng’’. Kố cho tơkŭm mâu tơdroăng hơ’muăn chal vâi krâ nah dêi mơngế Rơteăng hơ’muăn ƀă rơkong tung kuăn pơlê. Ngoh hiăng mơ’no hên ivá, tuăn ngoâ rơkê, hâi khế tí tăng, lăm troh, chêh tối ƀă nâl Rơteăng, kơ’nâi mê chêh tơbleăng lo nâl Xuăn ƀă châ Khu pơkuâ Văn hok nghê̆ thuât mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam in pro chiâng kơxop hlá mơ-éa. Tối ‘na tơdroăng mơhno khôi túa lĕm kố, ngoh Y Mang tối: Sap ing ối kŭn nah ngoh hiăng tâng tơdroăng hơ’muăn hên, châ jâ pôa, nôu pâ hơ’muăn tối ‘na tơdroăng ro tơviah, pro rơhêng vâ tơmâng, xua mê khŏm mơ-eăm tí tăng, chêh pro chiâng kơxop hlá mơ-éa hơ’muăn.

‘’Xua tá hiâm mơno á mơdoh hên chôu phut vâ troh lăm pôu a mâu rơpŏng, thôn, pơlê mơngế Rơteăng, kơnôm mâu vâi krâ hơ’muăn tơdroăng chal krâ ton nah, á chêh, thâu. Mâu tơdroăng hơ’muăn mê cho mâu tơdroăng châ hơ’muăn ing rơxông hdrối troh rơxông kơ’nâi. Pơtih, môi rơxông mơngế sap ing kot mâ troh hlâ, a hneăng ki lâi mơngế krâ xuân ai mâu tơdroăng hơ’muăn ki ro, kơnía, djâ tơdroăng ki rơkê trâu hơngế. Mơngế krâ ai hnoăng hnê hriâm rơxông nếo, hnê tối mâu tơdroăng vâ hluăn ing pro xôi tiô khôi túa dêi pơlê pơla...

Ing mê, tơdroăng hnê hriâm mơhno nhên tung tơdroăng hơ’muăn vâi krâ roh ton nah, kô chiâng hơ’muăn ‘na mơngế ki lĕm, tơdroăng ki lĕm tro vâ kuăn cháu hriâm tâp, tiô ƀối. Tung mâu tơdroăng hơ’muăn dêi mơngế Rơteăng hmâ djâ tơdroăng hnê mơhno, uăn pât, xua mê á thế chêh rah, chôu ‘măn ăm mâu rơxông kơ’nâi ah nếo’’.

Nôkố, péa kơxop hlá mơ-éa ‘’Kâng tung tĭng kâ báu nếo dêi mơngế Rơteăng’’ ƀă ‘’Tơdroăng hơ’muăn ton nah dêi Rơteăng’’ dêi ngoh Y Mang hiăng châ mơđah tơbleăng kân krip a tíu chôu ‘măn ‘na kơxop hlá mơ-éa, hngêi trung hriâm dêi mâu kong pơlê a kơpong Tây Nguyên. Pôa A Chă, Kăn pơkuâ hnê ngăn Chi ƀô̆ ƀuôn Kon Hring, môi tung mâu ngế hiăng châ ngoh Y Mang diâp 2 kơxop hlá mơ-éa kơnía kố tối:

‘’Á hâk git ‘nâng ƀă mơnê ‘na hnoăng dêi ngoh Y Mang hiăng mơ’no hên ivá, tuăn ngôa rơkê, hâi khế ti tăng chêh hên hơnăm xua mê nếo ai 2 kơxop hlá mơ-éa kố. Ƀă 2 kơxop hlá mơ-éa kố hiăng in chiâng hên kơxop hlá mơ-éa xuân hiăng châ troh a kŏng vâi krâ kuăn pơlê ngin, ki rơhêng vâ tối ối xing xoăng ăm mâu vâi o hok tro a mâu hngêi trung râ má môi, râ má péa tung pơlê vâ rơxông kuăn muăn, cháu chái ti tăng pơchuât, hlê plĕng ‘na khôi hmâ, khôi túa ing mê pơtối rak, tối ăm dêi pó ‘na khôi hmâ, ‘na khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná ăm rơxông la ngiâ’’.

Ƀă péa kơxop hlá mơ-éa ‘’Kâng tung tĭng kâ báu nếo dêi mơngế Rơteăng’’ ƀă ‘’Tơdroăng hơ’muăn ton nah Rơteăng’’, ngoh Y Mang hiăng veăng kum kal khât tung hnoăng rak ƀă mơnhông mơdêk ki kơnâ git khôi túa, vêa vong lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná.