VOV4.Sêdang - Dak Nông hiăng kơdo mơ-eăm mơhnhôk tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, ing mê veăng tơlo liăn ngân, tơmeăm khoăng, hâi pêi cheăng, pleăng tơnêi... vâ mơjiâng tơmeăm khoăng tíu pêi cheăng, veăng mơnhông thôn pơlê rế châ mơnhông tơ-[rê.

Pêi pro tiô tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, hneăng hơnăm 2015 – 2020, kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng a kong pơlê Dak Nông hiăng veăng tơlo 69 rơtal liăn mơjiâng thôn pơlê nếo. Sap ing tơdroăng kố, kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng veăng kum lối 113.400 hâi ‘mâi rơnêu lối 1.280 km troăng prôk tung thôn pơlê; kui tah trâp, ‘mâi  rơnêu lối 60 km hno têa tung klâng.

Troh nôkố, lâp kong pơlê ai 22 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo, tung mê, ai tơdroăng veăng kum ôh tá iâ dêi kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng. Sap ing tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, rêm râ khu  kuăn pơlê hiăng mơhnhôk kuăn pơlê mơjiâng mâu kế tơmeăm ki ai pơxúa môi tiah: ‘’Troăng kuăn pơlê pêi chiâk deăng’’, ‘’Troăng xiâm loăng kuăn pơlê’’, ‘’Troăng reăng kuăn pơlê’’, ‘’Krâ ‘măn pul on bâ eăng a troăng pơlê’’.

Kuăn pơlê Dak Nông pleăng tơnêi pro troăng mot tung thôn pơlê

Ing tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, rế hía rế hên mâu kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng kơhnâ rơkê veăng kum mơjiâng pơlê, cheăm [ă hên túa pêi ki ai pơxúa. Môi tiah rơpo\ng pôa Phan Thành Trung, cheăm Đức Minh, tơring Dak Mil, veăng kum 200 rơtuh liăn pro troăng prôk tung thôn pơlê. Rơpo\ng pôa Đặng Thiên Cảnh, cheăm Đức Minh, tơring Dak Mil, pleăng 100 met kare tơnêi [ă kơnâng kơnâ 200 rơtuh liăn vâ pro troăng.

Rơpo\ng pôa Cao Văn Chiến, a cheăm Quảng Thành, pơlê kong kơdrâm Gia Nghĩa, kum 8 rơpo\ng xơpá tung pêi cheăng kâ [ă ăm mâu rơpo\ng kơtiê mung 100 rơtuh liăn ôh tá xo laih vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ. Rơpo\ng ngoh Chiến pleăng 5 rơpâu met karê tơnêi [ă 400 xiâm loăng kơphế, kơxu, plâi mit [ă hên ki ê, [ă tâi tâng kơnâ lối 300 rơtuh vâ kum mơjiâng kế tơmeăm ki ai pơxúa.

Rơpo\ng jâ Nguyễn Thị Thanh Nga, a cheăm Dak Sin, tơring Dak Rlâp, pleăng 1 ha 6 sào tơnêi vâ pro tíu cheăng Vi [an hnê ngăn cheăm, hngêi trung mauh yăo [ă hbrâ rơnáu pleăng tơ’nôm tơnêi tâng kong pơlê kal vâ pro troăng. Pôa Đoàn Thanh Tùng a cheăm Quảng Tân, tơring Tuy Đức mơhnhôk rơpo\ng hngêi [ă vâi krâ nho\ng o veăng tơlo 870 rơtuh liăn, 120 hâi vâ pro 3 km troăng [ê tong, 3 to kông, 2 to klo\ng mơ’no têa.

Rêm râ khu kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng ối mơdêk hnoăng cheăng tối tơbleăng, mơhnhôk mâu ngế tung khu, kuăn pơlê rơkê ple\ng rak vế kong prâi thôn pơlê; mơhnhôk kơxo# liăn mơjiâng pro hên túa pơkâ rak vế kong prâi. Khu kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng kong pơlê [ă mâu khu tơru\m râ tơring xuân mơhnhôk mơngế tung khu, kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng pêi pro tơdroăng ‘’Tâi tâng kuăn pơlê tơru\m mơjiâng tơdroăng rêh ối hlê ple\ng a kơpong kuăn pơlê rêh ối’’ tơtro [ă tơdroăng tơ’noăng rơpo\ng hngêi hlê ple\ng, thôn, pơlê, tôh kơpho# rơkê ple\ng.

Vâi kơdrâi kong pơlê Dak Nông pro le\m troăng prôk

Môi tiah Khu ngăn kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng tơring Dak Rlâp. Tung mâu hơnăm hdrối mê hía nah, kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng tung tơring veăng kum lối 50 rơtal liăn, pleăng lối 105 met karê tơnêi ăm Tơnêi têa vâ pro troăng prôk tung thôn pơlê, pro hngêi trung hriâm, hngêi hôp. Kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng hiăng veăng kum 4.750 hâi pêi cheăng vâ rơnêu, pro ki nếo châ 548 km troăng prôk thôn pơlê; kui tah trâp rơnêu 35 km hno têa tung klâng.

Troh nôkố, lâp tơring Dak Rlâp hiăng ai tơ’nôm 1 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo [ă troh apoăng hơnăm 2021 tơring Dak Rlâp kô pêi klêi tơring thôn pơlê nếo. Vâ pêi tơdroăng kố, tơring kal tơdroăng veăng kum dêi vâi krâ nho\ng o tung tơring.

Troh nôkố, tâi tâng mâu kơpong kuăn pơlê rêh ối pơrá chêh inâi pêi pro mâu tơdroăng pơkâ, tơtro vâ pro tơdroăng tơ’noăng tung pêi cheăng kâ mơjiâng thôn pơlê nếo. Kuăn pơlê đi đo tơru\m, to\ng kum dêi rơpó, veăng mơnhông cheăng kâ, mơhno túa le\m tro, pơlê pơla, rak kring, hơ’leh tơdroăng rêh ối.

Rêm hơnăm, lâp kong pơlê ai lối 90% kơxo# rơpo\ng kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng chêh inâi mơ-eăm veăng rơpo\ng rơkê ple\ng, tung mê ai 85% kơxo# rơpo\ng kuăn pơlê châ rơpo\ng hlê ple\ng. Tiô pôa Hồ Gấm, kăn hnê ngăn kuăn pơlê pêi chiâk deăng kong pơlê, tơdroăng kuăn pơlê tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo hiăng mơdêk ivá [ă tơdroăng tơru\m, môi tuăn dêi mâu kăn [o#, kuăn pơlê vâ mơjiâng thôn pơlê nếo.

Ing tơdroăng tơ’noăng, kuăn pơlê a mâu tơring, cheăm hiăng kum mơdêk cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla a mâu kơpong thôn pơlê.

Quốc Học chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng