A hngêi túa lĕm tro ki kuăn pơlê hmâ tơkŭm hôp dêi ƀon Jarah, cheăm Nâm Nung, kong pơlê Lâm Đồng, hâi pơtâp tŏn chêng M’Nông tơ’mot hên kuăn pơlê troh ngăn sap mâu ối kŭn troh mâu kân, mâu hiăng krâ. Vâi sap ếo pơtâk teăn ai hên mơngiơk, ngăn kơ ‘râu xuăng rơpâ rơmuăn, rêm ngế ki ngăn veăng kơhnhon dêi châ tiô i-drâp chôa rơdêi dêi ƀai chêng ton tiâ tơhmâ dêi pó ki hmâ tâng “Tet tơ ndơ”. Pôa Y Xuyên krâ pơlê, ngế ki hnê ăm mâu ki tŏn tối.

“A ối rak túa tơlá lĕm tro ton nah môi tiah tŏn chêng, teăn hmôu jêa. A kố xuân ối rak mâu kơchâi kâ pơhlêh tiô túa ton nah dêi kuăn ngo M’Nông mê cho kơchâi kong, pế ƀă hơ’nêh, ká ƀă trŏng xăng, kơchâi khêi, rơpôe pế ƀă hăng.... xuân ối hmâ pế kâ tiô túa mê troh ta ah. A hiăng po 2 to lâm, lâm hriâm tŏn chêng ƀă lâm hriâm pro loăng kâng tiô khôi hmâ. Kuăn cháu veăng hriâm hên, ro ƀă rĕng hlê tơmâng hnê. Kơdrâi á xuân po lâm hnê teăn hmôu jiâ. Mâu nâ o veăng hriâm hên ngăn ro ‘nâng”.

Pôa Y Xuyên - Krâ pơlê hâk tơngăm hơ’muăn tối ‘na ƀon Jarah, cheăm Nâm Nung cho đông kăch măng tung khế tơplâ nah, cho tíu ối ‘măn rak túa vêa vong ki lĕm tro ton nah dêi mơngế M’Nông. Mâu rơpŏng hngêi  ối ‘măn  rak lối 20 kơtum chêng, đi đo veăng tŏn tung mâu hâi leh, mơdĭng. Kuăn pơlê xuân ối rak tơdroăng cheăng teăn hmôu jiâ, teăn pong, chêa, kơtum, kơtŏn hngêi ki lâi xuân pế 1 xiâm drôu ƀă ‘nâi pế drôu xiâm dêi mơngế M’Nông.

Peăng tơná, pôa Y Xuyên krâ pơlê tối tơpui iâ tê: klêi kơ’nâi tơnêi têa châ tơleăng lĕm, pôa pro thái hnê hok tro, klêi mê pro Ngế pơkuâ Kŏng an cheăm, Phŏ kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm, Phŏ kăn hnê ngăn Đảng ủy cheăm, klêi mê pro Kăn xiâm hnê ngăn Vi ƀan Măt trâ̆n Tơnêi têa cheăm troh hơnăm 2008 klêi mê pơtê xua hơnăm hiăng krâ. Tơdroăng ki pôa ôh tá kâi piu xuân ối chôu pâ tung tuăn mê cho rôh hak tơngăm tơná châ mot Đảng kơtăn kố lối 40 hơnăm.

“Á mot Đảng hơnăm 1982. A hiăng mơ-eăm hriâm pât, hriâm ôh tá pơtê. Klêi hriâm tơdroăng cheăng ‘na Kŏng an á pro Ngế pơkuâ  kŏng an cheăm. Kơnôm ai hên ngế nhoăm pâ kơ á, tơnêi têa nếo xo pêi hên tơdroăng cheăng. A rak tro luât mê nếo châ cho mơngế đảng viên lĕm krúa, rơdêi. Tơdroăng cheăng tơnêi têa pơcháu pêi, mơ-eăm pêi khât, mê tơnêi têa nếo khê̆n kơdeăn “.

Lối 30 hơnăm pêi cheăng, klêi mê vâ chê 30 hơnăm pơtê cheăng, pôa Y Xuyên xuân ối ối chôu pa rơkong Pôa Hồ hnê.

“Á chôu pâ đi đo rơkong Pôa hnê, pôi tá kâ kơluâ, kâ hơhveăm. Pin cho môi ngế đảng viên thế rêh ối lĕm tro. Sap nah troh nôkố, á xuân kơhnâ mơ-eăm hnê ăm kuăn pơlê ti mê. Kuăn cháu rêh ối thế tơrŭm dêi rơpó, thế kơhnâ pêi cheăng kâ vâ xông tơƀrê. Kuăn cháu pôi tá rĕng xo dêi on veăng drêng hâi tro hơnăm, hok tro pôi tá lo pơtê hriâm tơdế rá, thế rak tro luât, pôi tá pro tơdroăng ki ôh tá tơniăn tung pơlê. Kuăn pơlê akố thế hmâng Tơnêi têa, hmâng rơkong Pôa Hồ hnê mê nếo mơnhông krá rơdêi”.

Jâ H’Thương - Kăn hnê ngăn Túa lĕm tro pơlê pơla dêi Hô̆i đong Kuăn pơlê cheăm Nâm Nung, kong pơlê Lâm Đồng ăm ‘nâi, pôa Y Xuyên - Krâ pơlê cho môi tung mâu ngế kuăn pơlê pâ nhoăm a cheăm kố.

“Pôa Y Xuyên - Krâ pơlê hiăng tơkâ luâ hên tơdroăng cheăng pro kăn pơrá phá. Pôa hlê hên, mê đi đo djâ troăng lĕm a hdrối, hnê kuăn pơlê tŭm tơdroăng. A pơlê, pôa  hnê kuăn pơlê pêt kơxu, kơphế, tiu, ƀă hnê tŏn chêng, hnê rơngêi, ting ting, hnê teăn kơtum, kơtŏn, teăn ki kố ki ê, hnê pro loăng kâng... hnê vâi hdrêng rak vế túa lĕm tro ton nah. Khu ngăn túa lĕm tro po lâm hnê teăn hmôu, kơdrâi krâ pơlê cho ngế ki hnê ăm vâi nâ o teăn. Tŭm prế on veăng djâ troăng lĕm, djâ troăng pơtối rak túa lĕm tro ton nah dêi kuăn ngo. Pôa ối mơhnhôk mâu phô̆m xông kân, mâu rơtăm tung pơlê pôi kơtâu rơxế ki pro tơná môi tiah vâ kơtong kơtong, pôi tá ôu drôu pôu, pôi tá rĕng xo on veăng drêng hâi tro hơnăm”.

Hiăng lối 40 hơnăm mot tung Đảng, vâ chê 80 hơnăm kố, pôa Y Xuyên cho ngế ki ai tuăn lĕm kơhnâ, hlối hâk git ‘na túa lĕm ro ton nah dêi mơngế M’Nông hnê ăm mâu rơxông kuăn cháu.