*** Kơ’nâi mâu hơnăm tro tâ tú pơreăng COVID-19, hơnăm kố kuăn pơlê a ƀuôn Huk B, cheăm Čư Mgar, tơring Čư Mgar, kong pơlê Dak Lak ro rih hbrâ hơnăm nếo ƀă tung hiâm mơno phiu ro xua púi tơngah tơdroăng ki nếo. Y Nguk Niê (pôa Suang) - Kăn pơlê, kăn phŏ hnê ngăn Chi ƀô̆ ƀuôn Huk B, cheăm Čư Mgar, tơring Čư Mgar tối ăm ‘nâi:
“Mơngế Rơđế a pơlê ngin hmâ hbrâ kâ Têt apoăng hơnăm, cho sap ing khế 11, 12 dêi hơnăm hdrối. Hbrâ phái tơxông vâ kơxuô kơƀăn, pế drôu xiâm. Drêng troh hơnăm nếo, kuăn pơlê púi vâ tung hơnăm nếo mê lếo dêi drôu xiâm, ai í pôh í, ai chu pôh chu. Kuăn pơlê púi vâ tung hơnăm nếo châ Đảng, Tơnêi têa tơmâng hên tâ nếo ăm kuăn pơlê mơnhông cheăng kâ - ai tŭm phon rơvât ăm loăng plâi, ai troăng kân tơ’lêi hlâu vâ prôk lăm, ai rơchôa, hno têa tôh klâng chiâk vâ tơdroăng rêh ối phâi tơtô’’.
*** Jâ H’Rok Êban (65 hơnăm) a ƀuôn Huk B, cheăm Čư̆ Mgar, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối, nah mơngế Rơđế ôh tá tơdah Têt môi tiah nhŏng o Xuăn. Mơngế Rơđế ai môi rơnó mơdĭng ki ton a rôh mơ’nui hơnăm. Rơtế ƀă mâu tơdroăng tĭng ki hơniâp ro dế ối châ rak vế tung rêh ối nôkố mê nôkố, mơngế Rơđế xuân rế hía rế tơrŭm mâu Têt Việt dêi mơngế Xuăn. Mâu hâi ki kố vâi krâ nhŏng o tung pơlê hơniâp ro hbrâ tơdah Têt tung tơdroăng ki hâk phiu.
“Hbrâ ăm Têt, rơpŏng á xuân gô̆m văng, mơgrúa lĕm hngêi trăng, kuăn ‘nĕng lăm cheăng hngế drêng vêh a hngêi ai tíu ối krúa lĕm, kế kâ kơhiâm, vâi krâ nhŏng o ki rêh ối a chê xuân lăm pôu rơkâu rơpŏng hngêi. Rơpŏng á xuân kơxuô kơƀăn Tek, roê kơƀăn kĕo vâ tơdah tơmối lăm pôu a hngêi. Nah Têt ôh tá hơniâp ro, mê nôkố Têt hlo hơniâp ro phâi tơtôu, hngêi ki lâi xuân ai to nâl tơpui tó”.
*** Pôa Y Yăm, Krâ pơlê Bu Dak, cheăm Thuận An, tơring Dak Mil, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, sap ing ton nah, mơngế M’Nông kâ têt tiô rơnó drêng hiăng xo dêi tơmeăm pêi lo. Kuăn pơlê ki hên chói báu chiâk. Klêi xuâ dêi báu, pơlê tơkŭm ôu kâ, xuân môi tiah Têt tiô khôi hmâ nôkố há. La Têt nôkố ối ai ki mơ-eăm dêi Tơnêi têa ƀă mâu kăn cheăm, tơring, kong pơlê, mê rơpŏng hngêi kro mơdrŏng lơ kơtiê xuân châ kâ Têt hơniâp ro, tơtô, phiu niu.
Pôa Y Yăm krâ pơlê tối.
“Têt chal vâi krâ nah cho rôh kâ báu nếo; rêm hngêi xuân hbrâ dêi drôu xiâm, hơ’nêh mâm, tâi tâng tơmeăm kâ xua tơná pin pêt dêi a chiâk deăng, rơpŏng hngêi pêt ki klâi kâ ki mê. Po mơdĭng, xối xeăng báu, xeăng chiâk hâk ro xua ai báu, alâi kơ’nâi môi hơnăm pêi cheăng tơbrêi tơbrêh, kuăn pơlê lăm kâ tơrêm to hngêi ta troh tâi mâu rơpŏng tung pơlê.
Nôkố kuăn pơlê ôh tá chói báu chiâk môi tiah nah xếo, mê xuân kâ Têt tơdjuôm tiô khôi hmâ dêi Việt Nam. Mâu kăn xuân tŏng kum phái, hơ’nêh mâm, kơƀăn kĕo, xoăng ăm dêi rơpó a hngêi tơdjuôm ki kuăn pơlê hmâ tơkŭm hôp. Klêi mê, vâi krâ nhŏng o hbrâ tơmeăm kâ tung mâu hâi Têt, lăm rơkâu dêi rơpó ivá mo sêi, tơpui tơno tơdroăng vâ pêi cheăng kâ tung hơnăm nếo vâ rế mơnhông tơƀrê tâ hơnăm ton’’.
*** Pôa Liêng Hót Ha Brưng cho krâ pơlê ƀòn Dă Dâng, cheăm Liên Hà, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng. Hơnăm kố hiăng lối 80 hơnăm, lâ pôa Ha Brưng xuân ối chô pâ mâu tơdroăng. Rêm rôh Têt troh hơngui vêh, pôa hmâ tơmiât ‘na mâu khôi túa tơlá nah dêi mơngế K’Ho, tung mê cho tĭng kâ báu nếo, ki tiô pôa mê cho Têt nah dêi mơngế Tây Nguyên tối tơdjuôm, hdroâng kuăn ngo K’Ho a Lâm Đồng tối krê. Ƀă têt khôi hmâ dêi tơnêi têa Việt Nam, tiô pôa Ha Brưng, hơniâp ro má môi cho kong ki tơklâ pơ’lâng hơnăm ton tơdah hơnăm nếo.
“Têt hiăng ai sap ing ton nah, hmâ tĭng kâ báu nếo, drêng hiăng xuâ tâi báu a chiâk, poê báu a klâng. Klêi kơ’nâi djâ vêh a hngêi ƀă tâ tung hnôu, rêm ngế tơkŭm tơdjuôm tơdroăng ki hơniâp ƀă dêi rơpó, xua báu hiăng djâ vêh troh a hngêi. Mê cho tĭng ki kal má môi dêi rêm ngế tung pơlê. Ƀă ki kal tâ nếo cho tung môi hơnăm bu po ai môi hdroh xo. Têt nôkố mê hơniâp khât. Sap ing kơxê măng, rêm ngế pơxiâm rup í, peâp va poh, pế rơhé ‘nân kâ hơniâp ro ƀă dêi rơpó. Klêi mê, chôu on pơlâng hơnăm ton tơdah hơnăm nếo hlối.
Tung pơlê hơnăm ki lâi xuân môi tiah mê hiăng tơklâ pơ’lâng hơnăm ton tơdah hơnăm nếo athế hrăng plâ măng troh a kơxo, rup í, rup peâp kâ hơniâp hơnăm nếo”.
Mot tung hơnăm nếo 2023, vâ tơdah môi rơnó Têt phâi tơtô, tơniăn ro, ôh tá ai ngế ki lâi tro lôi pá rŏng, mâu khu tơrŭm cheăng dêi mâu kơ koan, khu râ rơtế ƀă mâu kăn a mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên hiăng rơtế ƀă dêi rơpó tơmâng tŏng kum Têt ăm kuăn pơlê kơtiê châ tơdah Têt tơtô, hơniâp, tơniăn, hlối mơ-eăm ôh tá ăm rơpŏng ki lâi kơklêa tung rôh Têt Lo hơnăm nếo Qúy Mão 2023’’.
*** H’Ƀông cho cheăm ối peăng mâ hâi lo tơring Čư Sê, drô troăng kân 25 sap Km 09 troh Km 24, ƀă tơnêi rơdâ lối 15 rơpâu tơdrốu hrĭng ha. A kố ai 7 pơlê, ki hên to kuăn pơlê hdroâng Jarai. Kố xuân cho cheăm tung khu xơpá má môi dêi tơring, ƀă kơxô̆ rơpŏng kơtiê hên. Ƀă tơdroăng mơ-eăm ôh tá ăm ai rơpŏng ki lâi xơpá ôh tá châ tơkŭm kâ Têt, mâu kăn cheăm, tơring dế pêi pro tơdroăng hbrâ pơkâ tŏng kum ăm mâu ngế kơtiê tơniăn tơdah hơnăm nếo tơtô hơniâp ro.
Pôa Siu Vông, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm H’Ƀông, tơring Čư Sê ăm ‘nâi:
“Tơdah hơnăm nếo 2023, kăn hnê ngăn cheăm xuân ai pơkâ tơdroăng tŏng kum mâu rơpŏng kơtiê a 6 to pơlê ki ối kơtiê xơpá châ tơdah mot hơnăm nếo vâ pôi tá ai ngế ki lâi ôh tá ai hmê kâ, pơrá châ tơdah Têt phiu ro ƀă hên rơpŏng ki ê ki ai tơmeăm khoăng.
Ngin mơhnhôk kum kuăn pơlê hbru ăm vâi phái têa măm, xup xi xŏng khăng vâ mâu rơpŏng ki xơpá châ tơdah Têt hơnăm nếo, rơtế phiu ro ƀă rêm ngế".
*** Ƀă khŏm mơ-eăm ôh tá ai rơpŏng kuăn pơlê ki lâi kơklêa tung rôh Têt Lo hơnăm nếo Quý Mão 2023, râ Đảng, khu kăn pơkuâ ƀă kơvâ cheăng, rêm râ a kong pơlê Kon Tum hiăng hbrâ séa ngăn, chêh inâi rêm rơpŏng ki xơpá vâ tŏng kum kuăn pơlê kâ Têt. Vâ kuăn pơlê ai tơdroăng ki hơniâp ro tơdjuôm, châ pơxúa tơdroăng ki hơniâp ro Têt Lo hơnăm nếo tiô khôi hmâ, rôh kố a 500 to pơlê hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê pơrá tơkŭm po Hâi mơdĭng kơxuô kơƀăn tơxông.
Ing hâi mơdĭng kố rêm rơpŏng kơtiê, rơpŏng ki xơpá châ hbru ăm iâ hlái péa ‘noăng kơƀăn tơxông vâ kâ Têt. Rơtế a mê ối ai hên kế tơmeăm cho kế kâ ki kal, hmân ếo xuân châ mâu râ, khu tơrŭm ƀă mâu ngế krê ai hiâm mơno hơ-ui kum diâp ăm vâi krâ nhŏng o. Tối ‘na hnoăng cheăng tŏng kum Têt ăm kuăn pơlê tung pơlê, ngoh A Ngực, kăn pơkuâ Chi ƀô̆, ngế ki pơkuâ thôn Têa Rô Sa, cheăm Đăk Trăm, tơring Đăk Tô, kong pơlê Kon Tum ăm ‘nâi, pơlê ai 223 rơpŏng kuăn pơlê ƀă lối 1 rơpâu pơ’leăng mâ mơngế tro ƀă tơdroăng hnê mơhno dêi râ kơpêng, ôh tá ăm rơpŏng ki lâi tung pơlê ôh tá ai Têt:
“Hbrâ tơdah Têt hơnăm nếo, khu kăn pơkuâ vâi tơmâng ngăn khât troh rơpŏng kơtiê, rơpŏng xơpá, Chi ƀô̆ thôn tơrŭm ƀă krâ pơlê séa ngăn ƀă chêh inâi mâu rơpŏng xơpá, rơpŏng kơklêa pơtroh ăm Vi ƀan hnê ngăn cheăm vâ châ tŏng kum phái, kế kâ, kơƀăn kĕo ƀă hên ki ê.
Thôn ai túa pơkâ bro kơƀăn tơxông xing xoăng ăm rêm ngế môi to. Tung tâi tâng tá 1 rơpâu 150 pơ’leăng mâ mơngế ngin pơrá xoăng tŭm ăm vâi krâ nhŏng o, ôh tá ai rơpŏng ki lâi, ngế ki lâi ôh tá ai Têt, bô bố xuân tơmeăm hbruô, trâm dêi rơpó tung mâu hâi apoăng hơnăm nếo hơniâp. Pakĭng mê, tơring cheăm ối tŏng kum phái, kế kâ, kơƀăn kĕo troh rêm rơpŏng kuăn pơlê xơpá, ôh tá ăm ngế ki lâi kơklêa, ôh tá ai kế kâ tung mâu hâu Têt”.
*** Ƀă troăng rơhlâ “Tâi tâng rêm ngế kuăn pơlê xuân châ kâ Têt’’ mâu kăn cheăm tung tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai hiăng mơjiâng pơkâ tơkŭm kâ Têt tơdjuôm ăm mâu pơlê hdroâng kuăn ngo. Sap ing hdrối Têt, mâu kăn hiăng tơkŭm mâu khu râ kăn lăm pôu, hbru tơmeăm, kum ăm liăn vâ mâu pơlê tơkŭm kâ Tết tơdjuôm xah hêi ro, phâi tơtô. Kơxêi 29 Têt, tơdroăng cheăng tơnêi têa, tơdroăng cheăng dêi pơlê dêi hơnăm ton hiăng pêi klêi tâi tâng, lối 300 rơpŏng kuăn pơlê a pơlê Kon Brŭng, cheăm A Yun, tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai tơkŭm a kuât dêi pơlê rơtế phiu ro hrăng kơmăng tơkôm tâi hơnăm ton vâ lo hơnăm nếo, phiu ro Têt tơdjuôm.
Ƀă tung hiâm mơno hơniâp ro, pôa Ƀlêng, 68 hơnăm, mơngế a pơlê Kon Ƀrŭng ăm ‘nâi:
“Têt troh kuăn pơlê a pơlê Kon Ƀrŭng rơtế tơkŭm kâ Têt tơdjuôm. Tơdrêng ƀă tơdroăng cheăm tŏng kum ăm liăn, kuăn pơlê xuân veăng tơlo iâ vâ rôe chu, í, pế drôu xiâm ƀă hên ki ê rơtế kâ ôu tơdjuôm phiu ro, tơdah hơnăm nếo, kum kuăn pơlê ai tuăn mơ-eăm mơnhông cheăng kâ, mơjiâng dêi pơlê rế ton rế lĕm ro tơƀrê’’.
A pơlê Brêp, cheăm Đăk Djăng, tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai, klêi pôe dêi báu, đôu xo dêi alâi, kơphế pêng kơxâk, báu pêng hnôu, kuăn pơlê hbrâ mâu xiâm drôu xăng ngeăm lĕm, pế kơƀăn tek, rôe hmân ếo nếo, kơƀăn mưt, kĕo... vâ rơtế koh tơdah hơnăm nếo. Tơdrêng ƀă tơkŭm kâ Têt krê tơrêm hngêi, pơlê Brêp xuân châ mâu kăn cheăm Đăk Djrăng kơjo kum liăn, hbru tơmeăm vâ tơkŭm kâ Têt krê tơrêm rơpŏng hngêi, pơlê Brêp xuân châ mâu kăn cheăm Đăk Djrăng kum liăn, tơmeăm tơkŭm xah ro Têt tơjuôm, kum rêm ngế kuăn pơlê xuân châ xah hêi môi rơnó Têt tơtô lĕm.
Pôa Đinh Gônh, 62 hơnăm, mơngế kuăn pơlê pâ nhoăm tung pơlê Brêp, tối:
“Pơlê ngin châ tơnêi têa tŏng kum ăm kuăn pơlê kâ Têt 5 rơtuh liăn, tơkŭm po tơdjuôm a hngêi kuăn pơlê tơkŭm hôp a kơxê măng má 1 Têt, tơdrêng ƀă tŏn chêng, hơdruê, xuăng, xah hêi ro tơdjuôm. Krê to rơpŏng hngêi á klêi kơ’nâi môi hơnăm pêi cheăng tơvâ tơvân, hơnăm ton hiăng tâi Têt hiăng troh xuân tơkŭm koh tơdah hơnăm nếo, xuân ai drôu xiâm, poh í, rơtế kâ ôu, trâm mâ dêi rơpó tung rơpŏng hngêi. Kuăn cháu vêh ing pêi cheăng, mơhnhôk dêi kuăn cháu pêi cheăng châ tơƀrê tung hơnăm nếo’’.
*** Mâu hâi hdrối, pôa K’Mak, kăn phŏ hnê ngăn Hô̆i đong kong pơlê Lâm Đồng rơtế ƀă khu kăn ki pêi dêi hnoăng cheăng hiăng troh pôu, rơkâu Têt ƀă hbruô tơmeăm ăm khu pơkuâ ngăn Đảng, khu kăn pơkuâ ƀă rơpŏng ki ai troăng hơlâ tŏng kum kơhnâ, rơpŏng kơtiê, rơpŏng ai tơdroăng rêh ối xơpá a tơring Dam Rong.
Kăn phŏ hnê ngăn Hô̆i đong kong pơlê Lâm Đồng pơkâ thế khu râ Đảng, khu kăn pơkuâ kong pơlê kal hbrâ rơnáu tro hnoăng cheăng tơkŭm po hơniap ro hơngui, tơdah Têt ăm kuăn pơlê, kal tŏng kum tro ăm mâu rơpŏng ki ai troăng hơlâ tŏng kum, rơpŏng xơpá, rơpŏng kơtiê.
Pôa Ha Câu, kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Rô Men, tơring Dam Rong ăm ‘nâi:
“Hơnăm ton hiăng tơkâ luâ, hơnăm nếo hiăng troh, mâu kơ koan, rêm râ a cheăm, tơring xuân troh pôu mâu rơpŏng kơtiê xơpá. Hbruô tơmeăm Têt ăm vâi krâ nhŏng o, mê cho phái, kơƀăn kĕo, liăn vâ mâu rơpŏng kơtiê, rơpŏng vâ chê kơtiê ai tơdroăng vâ hơniâp ro tơdah Têt, ôh tá ăm rơpŏng ki xơpá ki lâi kơklêa tung rôh Têt.
Kố cho tơdroăng tŏng kum ai pơxúa khât ki Đảng, Tơnêi têa hiăng kum ăm hdroâng kuăn ngo tíu kố tung pơla hdrối nah xuân môi tiah hơnăm nếo hiăng vâ chê troh”.
*** Đoân khô̆i Khu ngăn ‘na mơdró kâ kong pơlê Lâm Đồng nếo tơkŭm po tơdroăng xah hêi ro rơnó Hơngui hơ-ui pâ dêi rơpó hơnăm 2023, troh lăm pôu hlối hbru tơmeăm ăm mâu rơpŏng rơxông nếo dêi kŏng nhân, đoân viên, mâu rơxông nếo ki pá puât rêh ối tung kong pơlê. A mâu tíu troh Khu kăn ƀă Đoân khô̆i khu mơdró hiăng lăm pôu kơ-êng ƀă hlối rơkâu Têt ăm mâu đoân viên, droh rơtăm, hlối xing xoăng 60 kơxu tơmeăm (500 rơpâu liăn môi hnoăng) ăm mâu rơpŏng rơxông nếo kŏng nhân ki xơpá ó.
Tơmeăm mơhé ôh tá hên liăn la ƀă hiâm mơno dêi mâu hơnăm ối nếo khu mơdró, mâu tơmeăm ki pơxúa khât, mê cho vâ mơhnhôk ăm mâu đoân viên, droh rơtăm ki xơpá mơ-eăm tâ nếo tung rêh ối.
Nâ Nguyễn Ý Nhi, Kăn hnê ngăn Đoân khô̆i mơdró kâ kong pơlê ăm ‘nâi, kố cho tơdroăng cheăng pêi ai pơxúa mơhno vâ pleăng dêi tơná dêi hơnăm ối nếo rơtế ƀă dêi rơpó tung rêh ối dêi kuăn pơlê, malối tơdroăng tơmâng ‘na rêh ối ăm mâu đoân viên kŏng nhân ki kơtiê xơpá, veăng pro pơxúa ăm môi rơnó hơngui tơtô lĕm, ‘nâi pâ dêi rơpó tung rôh Têt Lo hơnăm nếo Qúy Mão 2023.
*** Khu tơrŭm ngăn ‘na pêi cheăng kong pơlê Dak Lak tơkŭm po tơdroăng “Têt tơkŭm – Hơngui tơrŭm” hơnăm 2023 ăm đoân viên ƀă mâu ngế pêi cheăng ki ai tơdroăng rêh ối xơpá a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột. A rôh po tơdroăng “Têt tơrŭm – Hơngui tơkŭm” hơnăm 2023, Khu tơrŭm ngăn ‘na pêi cheăng kong pơlê Dak Lak ƀă mâu khu tơrŭm, khu mơdró kâ hiăng diâp liăn tŏng kum mơjiâng bro 5 toăng hngêi tơrŭm kong đoân ăm 5 ngế đoân viên ai tơdroăng rêh ối xơpá ‘na hngêi ối; 467 hnoăng tơmeăm kơnâ 500 rơpâu liăn tung môi hnoăng ăm đoàn viên, mâu ngế pêi cheăng ai tơdroăng rêh ối xơpá ƀă 33 hnoăng tơmeăm (kơnâ 1 rơtuh liăn tung môi hnoăng) ăm đoân viên, mâu ngế pêi cheăng ki ai tơdroăng rêh ối xơpá tro châi tamo ki ôh tá chiâng pơlât prêi.
Tơdroăng “Têt tơrŭm – Hơngui tơkŭm” cho tơdroăng cheăng ai pơxúa kal dêi khu tơrŭm kŏng đoàn, veăng kum kơhnâ rơtế ƀă Đảng, khu kăn pơkuâ rêm râ pêi pro tro hnoăng cheăng tŏng kum rêh ối pơlê pơla, mơhno tơdroăng ki tơmâng ngăn, mơhnhôk teăm tơdrêng vâ đoân viên, kŏng đoân mâu ngế pêi cheăng châ hơniâp Hơngui, tơdah Têt phâi tơtô tơdrêng a mê hlối tơdjâk tơdroăng tơdroăng, hiâm mơno “ôh tá ai kơbố tro lôi pá rŏng” tung pơlê pơla ƀă lâp pơlê pơla.
Viết bình luận