Sap ing 20 hơnăm hdrối nah, xúa ki tơ’lêi hlâu dêi inúa, văng kong dêi pơlê pôa Hà Ngọc Hợp, ối a thôn Lương Thịnh, cheăm Tân Thịnh, pơlê kong kơdrâm Yên Bái hiăng păn oăng pá kơdâm kong vâ xo têa kơdruâ. Mâu hơnăm achê kố, hlo tơdroăng kal vâ dêi mơngế rôe xúa rế hía rế hâk vâ rôe hên tơmeăm kố, pôa Hợp hiăng mơdêk păn hên rêm hơnăm. Troh nôkố, rơpŏng pôa hiăng ai lối 100 tơdrong păn oăng, drêng ki hên má môi troh 150 tơdrong, pêi lo liăn châ hrĭng rơtuh liăn rêm hơnăm.
Pôa Hợp tối, tơdroăng păn oăng ôh tá mơ’no liăn hên, rêm kơthung păn bu dâng 1 rơtuh liăn, laga mơngế ki păn thế ‘nâi, pêi inhên ƀă ‘nâi nhên oăng gá môi tiah lâi vâ ai troăng rak ngăn tơtro tiô rêm hneăng, rêm rơnó. Thăm nếo, ngế ki păn oăng kal thế hlê plĕng ‘na mâu reăng, rơnó reăng tơpo, rơnó xo têa kơdruâ oăng, kơpong hên reăng ƀă hía hé vâ pơhlêh khu oăng troh tíu ai têa ngeăm reăng hên. Rơtế amê, xuân kal hlê plĕng ‘na tơdroăng ki pro pâu, klâ khu vâ ví oăng klâ khu kơneăng hía:
“Păn iâ êt vâ châ péa chât hơnăm laga tối ‘na păn vâ pêi kâ châ tơƀrê mê kơtăn kố 7 hơnăm rơpŏng nếo tơkŭm păn hên. Păn oăng mê pin thế tơtrŏng, môi tiah kuăn dế ối kŭn, thế đi đo rêm hneăng séa ngăn mê nếo chiâng rak’’.
Vêh ing tíu tơplâ xâ Tây Nguyên hơnăm 1976, mô đô̆i rong râ hneăng hdrối nah Nguyễn Minh Đông ối a thôn Hạnh Phúc, cheăm Y Can, tơring Trấn Yên, kong pơlê Yên Bái xuân pơxiâm ƀă “roh tơplâ’’ mơnhông cheăng kâ rơpŏng. Drêng mê nah, nếo pôu râng hnoăng pro kăn pơkuâ khu pêt mơjiâng tơmeăm dêi khu tơrŭm cheăng, tung châ ai tơdroăng châi xua tơdjâk dêi tơplâ tơplong nah, pôa Đông rơtế kơdrâi pêi cheăng tâi ivá vâ rak tơdroăng rêh ối ƀă păn kuăn ‘nĕng.
Pôa Đông tối ăm ‘nâi, dâng 10 hơnăm hdrối, drêng pơlê mơhnhôk pơhlêh hdrê pêt, mơnăn păn, rơpŏng pôa hiăng pơkâ pơhlêh 2 ha tơnêi ngo kong hmâ pêt pôm loăng pơhlêh pêt loăng hâng. Troh nôkố, ing kếo xo i iâ, rêm hơnăm rơpŏng pôa châ xo vâ chê 100 rơtuh liăn. Ƀă pôa Đông đi đo tơmiât, cho ngế lêng mô đô̆i Pôa Hồ, pá puât tơkéa lâi xuân hiăng tơkâ hluâ, nôkố rêh tung rơxông hơniâp lĕm, ôh tá hêng kơtiê, ôh tá hêng chiâng ngế ki pá ăm rơpŏng ƀă pơlê pơla:
“Á hâk má môi rơkong tơpui tối dêi Pôa Hồ cho: ‘’Mô đô̆i tro rong laga ối chiâng pêi cheăng’’, cho ngế lêng mê tơdroăng cheăng ki klâi xuân pêi kêi đeăng, xuân khên pêi, khên tơmiât; ôh tá xâu pá puât, pá puât tơkéa lâi xuân chiâng pêi, mơhnhôk kơdrâi kuăn ‘nĕng mơ-eăm pêi kâ’’.
Nôkố Khu pơkuâ mô đô̆i hneăng hdrối nah kong pơlê Yên Bái ai lối 36.500 ngế, veăng hôp ai lối 1.400 chi hô̆i. Vâ mơnhông hnoăng mô đô̆i hneăng hdrối nah tung hneăng nếo, Khu pơkuâ mô đô̆i hneăng hdrối nah kong pơlê Yên Bái đi đo hnê mơhno mâu khu râ pêi pro lĕm tro mâu tơdroăng tơ’noăng, mâu roh mơhnhôk xua pơlê tơkŭm po; kum rơtế ƀă khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng, khu râ kăn pơkuâ ƀă mâu râ kuăn pơlê pêi pro ƀlêi trâng mâu hnoăng cheăng kal kí châ pơcháu.
Ki rơhêng vâ tối, tơdroăng “Mô đô̆i hneăng hdrối nah kum dêi pó kơdroh kơtiê, pêi cheăng kâ rơkê”, châ mơdêk ƀă hên troăng pêi ƀeăn ƀĕng, tơtro, pêi tiô pơkâ pêi, mơnhên troăng prôk la ngiâ mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla dêi pơlê ƀă tơdroăng nôkố, ivá dêi rêm ngế. Pôa Vũ Văn Huyên, Kăn phŏ hnê ngăn Khu pơkuâ Mô đô̆i hneăng hdrối nah tơring Yên Bình, kong pơlê Yên Bái tối ăm ‘nâi, pakĭng hbrâ kơxô̆ liăn ƀă troăng hơlâ tŏng kum dêi Tơnêi têa, dêi kong pơlê ƀă tơring vâ mơjiâng, mơnhông troăng pêt mơjiâng tơmeăm, tê mơdró tơtro, Khu xuân đi đo tơrŭm ƀă kơvâ cheăng tơkŭm po mâu lâm hnê mơhno mâu ngế tơrŭm cheăng ‘na kih thuât păn mơnăn mơnôa, pêt mơjiâng tơmeăm; pơtâng tối, mơhnhôk mâu khu râ xúa khoa hok kih thuât, kŏng ngê̆ tung pêt mơjiâng tơmeăm vâ châ tơƀrê môi tiah pói vâ:
“Ngin hiăng mơhnhôk mô đô̆i hneăng hdrối nah mơnhông cheăng kâ ƀă hên troăng pêi ƀă troăng pêi ki tơtro, mơ-eăm pro kro mơdrŏng. Pin hiăng rak Kâu lăk ƀô̆ ngế tê mơdró Khu mô đô̆i hneăng hdrối nah tơring, mơhnhôk mô đô̆i hneăng hdrối nah, kuăn ‘nĕng ƀă kuăn pơlê mơnhông cheăng kâ’’.
Ƀeăn ƀĕng rơkê, tơmiât pêi rơkê, châ hên ‘’hnoăng tung tơplâ’’ tung ‘’mât trâ̆n’’ pêi cheăng kâ, mâu mô đô̆i hneăng hdrối nah Yên Bái hâi kố hiăng ƀă dế veăng kum hên tung tơdroăng kơdroh kơtiê krá tơniăn, mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă tíu kơdrâm kuăn pơlê rêh ối tê mơdró rơkê a pơlê pơla; kum djâ Yên Bái mơnhông rĕng, krá tơniăn tiô troăng ‘’ngiêt, tơtro, khôi túa lĕm ƀă hơniâp lĕm’’.
Viết bình luận