Têt hiăng troh, rêh ối a tơnêi, rêm rơpŏng hngêi tơkŭm dêi pó tâ tá hvât a djeăm hmê, kơchâi, mâu ngế tung rơpŏng hngêi têk kơ’lo drôu rơtế rơkâu dêi pó koh tơdah môi rơnó Hơngui hên tơdroăng ki lĕm hơniâp. A mâu chuăn Trường Sa, kăn ƀô̆, khu lêng rơtế mot tung tơdroăng ki hơniâp ro rơtế koh tơdah rơnó Hơngui, tơpui mơdêi rơkong koh hâk phiu ro hơnăm nếo Giáp Thìn 2024.

Têt a Trường Sa ôh tá ai drôu, ƀiê̆r, hât, oh tá ai mlŏi reăng la xuân hơniâp ro ƀă phâi tơtô tơdroăng ki tơrŭm pơla pú hmâ, tơdroăng ki tơrŭm lêng ƀă kuăn pơlê ki krá tơniăn. Tơdroăng ki rơhêng tơkôm má môi tung kơmăng mot tung hơnăm nếo a chuăn hơngế mê cho tơdroăng xah ôm hêi hơdruê xuăng pơla kăn ƀô̆, lêng ƀă kuăn pơlê. Tung hngêi ki hơniâp ro, phâi tơtô, rêm ngế pơrá hơdruê chuât xơtó ƀai hơdruê tơrŭm, mơhno tối tơdroăng ki khŏm mơ-eăm kring vế hnoăng têa kơxĭ dêi chuăn ki krih tơviah dêi Tơnêi têa. Trung tă Đặng Văn Tài, Kăn phŏ hnê ngăn cheăng kal kí lêng rơlố Song Tử Tây tối ăm ‘nâi: Hơnăm kố cho hơnăm má 2 ngoh tơdah Têt a rơlố. Maluâ athế hơngế dêi on veăng, la roh ki lâi tơdah Têt a chuăn xuân hâk tơngăm ƀă châ ‘nâi nhên tơdroăng kố, ôh tá ai la lâi kâi piu.

“Têt a chuăn têa kơxĭ xuân phâi tơtô kơnôm ai tơmeăm khoăng, liăn ngân ing tơnêi pơtroh ăm, ai plâi krui ngeăm, ai kơƀăn tơxông. Kố cho tơdroăng ki hơniâp ro pơla mâu ngế kuăn pơlê, mơngế tung on veăng, rơpŏng hngêi, on veăng ing tơnêi troh ƀă mâu lêng a chuăn, rơlốu. Kố cho tơdroăng ki tơrŭm krá kâk vâ mơhnhôk, tŏng kum ƀă mâu kăn ƀô̆, lêng ki gak ngăn a chuăn, rơlố ki râng hnêa kring vế krá tơniăn hnoăng pơkuâ ngăn chuăn, têa kơxĭ, tơnêi tíu ki krih tơviah dêi Tơnêi têa’’.

Ƀă mâu lêng hơnăm ối nếo, roh apoăng koh tơdah Têt hơngế dêi ing hngêi cho tơdroăng ki ôh tá la lâi kâi piu. Tung mơngế ing tơnêi lo a têa kơxĭ, rêm ngế lêng cho um méa pơlê cheăm, nôu pâ, kơdrâi kuăn. Mê cho ivá ki thăm tơ’nôm ivá ki rơdêi kum mơngế lêng thăm kâi chân luâ tâ ƀă hnoăng cheăng ki gak ngăn a chuăn hơngế. Môi ngế lêng inâi Hà Quang Huy, pơlê xiâm a Khánh Hòa ai tối: Roh apoăng koh tơdah Têt a chuăn ki hơngế, tơdroăng ki apoăng tâ hơniâp ro, ngoh ôh tá la lâi kâi piu. La vâi hdrêng kal athế châ hnê pât, Huy hiăng hâk tơngăm ‘nâng ‘na tơdroăng mê.

‘’Xuân ối chôu vế nôu pâ, rơpŏng hngêi la hnoăng cheăng athế pêi cheăng mê kal athế pêi pro klêi yôh. Á pói rơhêng vâ pơtroh ăm nôu pâ ƀă pú hmâ, mâu ngoh nâ a hngêi, nôu pâ athế hmiân tuăn xua a chuăn, rơlố hiăng ai khu kăn pơkuâ ƀă mâu pú lêng, pú hmâ tŏng kum á hên tơdroăng. Á pói rơhêng vâ a hngêi nôu pâ hmiân tuăn klêi kơ’nâi pro lêng 2 hơnăm, pêi pro klêi hnoăng cheăng dêi tơná, hnoăng cheăng dêi lêng mê á kô prếo vêh ƀă nôu pâ’’.

Lêng Nguyễn Hữu Em, pơlê xiâm a Khánh Hòa hiăng tối nhên maluâ ối hơngế ing hngêi, ai chôu vế, chôu pâ dêi nôu pâ, rơpŏng hngêi, la kố cho roh Têt ki ai hên tơdroăng ối chôu vế tung tơdroăng rêh ối dêi tơná.

“Tâ tung hiâm mơno dế kố xuân tâ há tơdroăng khéa hơ’nêng, la ai nhŏng o achê xuân hiăng chía ôh tá khéa hơ’nêng drêng koh tơdah Têt a tíu ki hơngế. Rơtế ƀă nhŏng o kơxu kơƀăn tơxông, kơƀăn tek, rơnuâ reăng mai. Hdrối nah a hngêi ai nôu pâ, ngoh nâ o hiăng pêi pro tâi mâu tơdroăng mê, ôh tá xê to tơná pin pêi pro dêi xêh, la nôkố lăm akố, pro ƀă nhŏng o ăm i ro. Á rơkâu nôu pâ tơniăn lĕm, kro mơdrŏng, phâi tơtô, tâng ối chôu vế á kuăn mê xuân ôh tá ai tơdroăng klâi, akố koh tơdah Têt ƀă nhŏng o xuân hơniâp ro, nôu pâ mâ tá lối tô tuăn kơ á kuăn. Rơkâu nôu pâ hơniâp ro Têt, koh tơdah môi hơnăm nếo pêng păm tơdroăng hơniâp ro’’.

Ngoh Cao Văn Giáp, Kăn phŏ hnê ngăn cheăm chuăn Song Tử Tây tối ăm ‘nâi: lêng ƀă kuăn pơlê a chuăn hmâ ‘’tơdah’’ Têt hdrối tâ, drêng ai mâu toăng tuk chơ pêng păm tuăn mơjo pâ ing tơnêi, mê cho hlá trâu, tơxông, reăng đào, reăng mai ƀă mâu kơ’lo tâ reăng krui ngeăm ki lĕm ƀă hên mâu tơmeăm khoăng ki ê. Troh a kơmăng koh tơdah hơnăm nếo, a chuăn xuân hơniâp ro ó khât, lêng ƀă kuăn pơlê rup kŏng dêi pó, tơpui tơno hơniâp ro, koh tơdah dêi pó môi hơnăm nếo ai hên ivá mo rơdêi ƀă trâm hên tơdroăng ki ƀlêi chiâng.

“Akố, mâu vâi ngoh mô đô̆i ƀă kuăn pơlê xuân cho mâu ngế pú hmâ dêi á ƀă á xuân cho pú hmâ dêi vâi. Tơdroăng ki koh tơdah Têt xuân môi tiah tung lâp tơnêi têa, ki klâi xuân ai, ai kơƀăn tơxông, reăng mai, reăng đào. A hngêi troh kơmăng koh hơnăm nếo vâi ối tâ tá, kâ hmê, kâ kơƀăn, ôu drôu ro rih, ngin akố ngin lăm rơkâu Têt mâu đông, rup kŏng, kuâ dêi pú tó ro, tơpui mơhnhôk hiâm mơno. Ai drêng ‘nâ lo têa mâ krôu, xua lối kơ khíu pâ dêi nôu’’.

On veăng, nôu pâ, kơdrâi kuăn, nhŏng o đi đo cho tíu ki krá kâk. Ƀă mâu lêng ki nếo xuân tiah mê, ƀă mâu lêng ki hiăng ối ton akố châ chât hơnăm xuân môi tiah mê há. Thươ̆ng tă Nguyễn Văn Khương, Kăn ngăn ‘na cheăng kal kí chuăn Song Tử Tây hâk tơngăm: Pơlê pơla đi đo cho tíu ki xiâm krá tơniăn vâ rêm ngế lêng a tíu chuăn hơngế vâ gak ngăn, kring vế tơniăn:

“Pakĭng tơdroăng ki rơkâu Têt, pakĭng tơmeăm khoăng mê ối ai tơmeăm ki pơxúa kân khât mê cho hlá kơthô chêh pơtroh ăm kơdrâi kuăn vâ pơchuât hlá kơthô ki mê vâ ‘nâi tơdroăng ki tơdah Têt dêi mơngế kơnốu a chuăn hơngế, mơngế pâ drêng kâ Têt hơngế ing hngêi, châ ‘nâi nhên tuăn hiâm mơno dêi ngế kuăn’’.

Ngoh Khương xuân môi tiah khu pú hmâ dêi tơná pơrá ‘nâi nhên, tuăn hiâm mơno dêi tơrêm ngế lêng pơrá chôu vế dêi on veăng, rơpŏng hngêi, tung tuăn hiâm khíu pâ dêi kơdrâi, dêi kuăn, khíu pâ pơlê pơla la tŭm mâu tơdroăng ki mê pơrá tơkŭm ăm hnoăng cheăng kring vế, gak ngăn Tơnêi têa. Xua ga, Tơnêi têa tung rêm plâi nuih mơngế Việt Nam cho tíu ki hơtô, cho pâ, cho nôu, cho ing tơná. Xua mê, Têt ƀă mơngế lêng tíu ối chuăn hơngế cho tơdroăng ki hâk ro, hâk tơngăm drêng râng krá kâk pháu hơnêa vâ kring vế gak ngăn tơniăn ăm kơpong têa kơxĭ, kơpong tơnêi, ăm tơdroăng ki hơniâp ro, lĕm lih dêi rơnó Hơngui dêi pơlê pơla Việt Nam.