Pazêng n’léh cơnh: glúh a ham pân bhroọt đhị c’lâng coon n’niên, tr’xăl đọi tóh, k’đháp lơơn… choom váih n’léh ung thư cóh pân đil. Cóh c’nặt t’ruíh  ma nuýh pa dứah đh’réh cóh bhươl cr’noon” t’ngay đâu, a zi nắc xay moon đoọng ha đhanuôr lâng pr’zợc pazêng râu n’léh ung thư coh pân đil buôn năl lâng cơnh đương zêl cha groong.

            Ting cơnh bác sỹ chuyên khoa 1 Đàm Thu Nga, Khoa khám cr’ay, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, pân đil choom váih bấc râu ung thư, cóh đếêc 5 râu ung thư  buôn lưm bhlầng nắc ung thư tóh, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư p’luung lâng ung thư xoóh.

            Bác sỹ Đàm Thu Nga moon ghít, zập cr’ay ung thư vêy cơnh n’léh lalay. Bơr pêê c’léh cơnh đâu nắc  ađhi a moó lêy pa ghít đoọng đấh lướt khám bác sỹ:

            G’lếêh g’lệêng, nhứh cóh a chắc: G’lếêh nắc muy cóh pazêng râu pa cắh nắc cr’ay ung thư. G’léh tu ung thư nắc xợơng k’đháp ắt tớt lâng ma nuýh cr’ay nắc xợơng cắh choom lứch n’đhơ ơy ắt đhêy. Đh’rứah lâng đếêc, oóch pâm bhroọt cung nắc râu n’léh âng cr’ay nâu, a đhi a moó năc pa ghít lêy đoọng đấh bơơn năl ung thư clin, p’lung, mr’loọng…

            Tr’xăl pâm bhroọt đắh c’lâng n’niên ca coon: Hooi a ham đhị bhlưa bơr chu bị, tợơ lấh bị cắh cợ nắc xang díc điêl ắt tớt… nắc râu pa cắh ung thư nội mạc tử cung căh cợ ung thư cổ tử cung.

            Tr’xăl đhị tóh: Ma nuýh cr’ay k’poóc xợơng vêy l’col cr’liêng đhị tóh, hạch cóh k’đoo, n’căr đhị đha đhưa vêy pr’hoọm lalay cơnh pr’họom bhrôông, lêy l’hụ moọt cóh c’loọng. vêy ngai nắc cr’ay nâu glụ toọng tóh chô muy đắh, mị đắh tóh lêy lalay cơnh. Râu tr’xăl cơnh đếêc nắc pa căh moon váih ung thư tóh.

            K’đháp lơơn: Ha dang dưr váih n’léh k’đháp lơơn nắc ta luôn váih đh’rứah lâng đhr’năng k’tặ, oom oóch … nắc đoo n’léh cr’ay ung thư p’lung, a đhi a moó nắc lêy pr’hân lướt khám.

            K’oóh đanh t’ngay căh choom dứah: K’oóh đanh mơ 3 tuần, đh’rứah nắc k’đháp p’hơơm cắh cợ nắc k’oóh g’lúh a ham, oom oóch, g’lếêh nhứh nắc a đhi a moó lêy cha groong cr’ay ung thư.

            K’đháp ắt tớt, ca ay luônh: Pa xưng luônh, kiêng k’tặ cắh cợ nắc bêl l’col cr’liêng pậ bhrợ k’đháp lướt đhọ nắc đoo n’léh âng cr’ay ung thư buồng trứng.

            Đọong đương zêl cha groong ung thư đhị pân đil, bác sỹ chuyên khoa 1 Đàm Thu Nga moon pa rớơt:

            Cơnh ắt tớt: Apêê ađhi a moó nắc lêy pa gớt a chắc a zân ta luôn đoọng c’rơ liêm zêl zập râu cr’ay, oó đớc oom oóch, oó đớc l’mặ. Đọong đương zêl cha groong cr’ay cổ tử cung cung cơnh apêê cr’ay trơơi đắh c’lâng ắt tớt âng díc điêl, a hêê nắc ắt lâng k’điêl lâng k’díc  âng đay năm, oó ắt tớt díc điêl lâng pân lơơng.

            Cơnh âm cha: A đhi a moó nắc pa ghít lêy âm cha crêê cơnh, cha bấc bhơi ra véh, p’lêê p’coo doó boọ za nươu đoọng t’bấc vitamin, khoáng chất đh’rứah nắc đươi dua chr’na vêy bấc omega 3 đhị zập chr’na đh’nắh cơnh a xiu hồi, a xiu thu, a xiu mòi, bốc a choo, a tuông…

            Ahêê nắc oó cha râu chr’na bấc chất cắh liêm tước c’rơ tr’mông, bhrợ váih ung thư buôn pa bhlầng nắc cơnh pr’đươi cóh hộp, pa bhlầng nắc cà chua hộp, râu boóh, chiêng, đh’hấc cóh oóih, cr’liêng lấh a’úh, chr’na lấh m’íh, za nươu pa xiêr l’mặ… a đhi amoó nắc oó âm a lắc bia, râu vêy cồn lâng oó âm hót.

            Râu pa ghít bhlầng nắc đhị bêl đươi dua apêê pr’đươi vêy bấc m’bộc a tuông cắh cợ nắc pr’đươi pa xiêr l’mặ, chr’na râu lơơng nắc a đhi a moó pa ghít lêy râu boóp pr’too âng bác sỹ đoọng vêy cơnh pa liêm pa crêê mơ zập.

            Chr’nắp bhlầng nắc đoọng đấh bơơn năl ung thư, a đhi a moó nắc đương xợơng, pa ghít đhr’năng a chăc a rang âng đay, pa ghít râu tr’xăl cóh a chắc n’đhơ râu đơ k’tứi bhlầng. A hêê nắc cung lêy tước zr’lụ y tế chuyên khoa đoọng lêy ch’mệêt c’rơ tr’mông lâng đấh loon bhrợ têng pazêng xét nghiệm./.

Bác sỹ mách bạn dấu hiệu ung thư nữ giới dễ nhận biết

            Những triệu chứng như: xuất huyết bất thường ở âm đạo, thay đổi ở bầu ngực, khó nuốt… có thể là những dấu hiệu cảnh báo ung thư ở nữ giới. Trong chuyên mục Thầy thuốc buôn làng hôm nay,chúng tôi xin giới thiệu cùng bà con và các bạn những dấu hiệu ung thư nữ giới dễ nhận biết và cách phòng tránh.

        Theo bác sỹ chuyên khoa I Đàm Thu Nga, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, phụ nữ có thể mắc nhiều loại ung thư , trong đó, 5 loại ung thư gặp nhiều nhất là ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư dạ dày và ung thư phổi.

               Bác sỹ Đàm Thu Nga khẳng định mỗi bệnh ung thư có các biểu hiện khác nhau. Một số dấu hiệu dưới đây chị em cần đặc biệt lưu ý để có thể đi khám bác sỹ ngay:

                 Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Mệt mỏi là một trong những dấu hiệu cảnh báo ung thư. Mệt mỏi do ung thư thường rất khó chịu và có thể người bệnh cảm thấy không được cải thiện dù đã nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, giảm cân một cách bất thường cũng là triệu chứng các chị phụ nữ cần lưu ý để phát hiện sớm ung thư tuyến tụy, dạ dày, thực quản...

                  Xuất huyết bất thường ở âm đạo: Chảy máu bất thường giữa kỳ kinh nguyệt, sau kỳ kinh nguyệt hoặc sau khi quan hệ tình dục… có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư cổ tử cung.

                 Thay đổi ở bầu ngực: Người bệnh tự sờ thấy các khối u cục ở bầu ngực, hạch ở nách, da ở ngực có màu sắc bất thường như màu đỏ, có vết lõm, rút giống như lúm đồng tiền. Thậm chí, khối u gây co kéo sẽ làm lệch đầu núm vú, khiến hai bên không có sự cân đối. Những thay đổi trên ở bầu ngực cảnh báo ung thư vú.

                 Khó nuốt: Nếu triệu chứng khó nuốt xảy ra thường xuyên kèm theo biểu hiện bất thường khác như nôn mửa, giảm cân… thì có thể đó là biểu hiện của ung thư dạ dày, chị em cần đi kiểm tra sớm.

                  Ho lâu ngày không khỏi: Ho kéo dài trên 3 tuần, kèm theo khó thở hoặc ho ra máu, gầy sút cân, mệt mỏi thì chị em cần đề phòng bệnh ung thư phổi.

              Khó chịu, đau bụng: Đầy chướng bụng, buồn nôn, hoặc khi khối u to, chèn ép gây rối loạn đại tiểu tiện có thể cảnh báo chị em mắc ung thư buồng trứng.

                  Để phòng tránh ung thư ở nữ giới, bác sỹ chuyên khoa I Đàm Thu Nga khuyến cáo:

                Chế độ sinh hoạt: Các chị em nên rèn luyện thể lực thường xuyên để có sức khỏe dẻo dai chống đỡ mọi bệnh tật, duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì. Để phòng tránh ung thư cổ tử cung cũng như các bệnh lây qua đường tình dục, chúng ta cần chung thủy một vợ, một chồng, tránh quan hệ tình dục bừa bãi.

                   Chế độ ăn uống: Chị em cần lưu ý thực hiện chế độ ăn uống hợp lý với nhiều rau xanh, hoa quả sạch để tăng cường vitamin, khoáng chất đồng thời sử dụng thức ăn chứa nhiều omega-3 trong các thực phẩm như cá hồi, cá thu, cá mòi, óc chó, đậu phụ…

                   Chúng ta không nên sử dụng các loại thực phẩm chứa chất độc hại, làm tăng nguy cơ bị ung thư như đồ hộp đặc biệt cà chua hộp, đồ nướng, rán, hun khói, hạt ẩm mốc, thức ăn ôi thiu, dưa cà muối, thuốc giảm cân. Chị em không nên uống rượu bia, thức uống có cồn và hút thuốc lá.

               Đáng lưu ý, trước khi sử dụng các sản phẩm chứa tinh chất mầm đậu nành hoặc sản phẩm giảm cân, thực phẩm chức năng thì chị em cần tham khảo ý kiến của bác sỹ để có chỉ định hợp lý về thời gian, liều lượng.

Đặc biệt để phát hiện sớm ung thư, chị em cần có ý thức lắng nghe cơ thể mình, nhận biết những thay đổi dù là nhỏ nhất. Chúng ta cũng cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm tra sức khỏe định kỳ và kịp thời làm những xét nghiệm khi cần thiết./.