Đhanuôr lâng pr’zớc chắp dadêr! K’ăy n’hang tuôr nắc ray cr’ăy n’hang cóh mr’nít buôn vaíh bấc pa bhlâng cóh Việt Nam. Manuýh buôn bhlâng crêê cr’ăy n’nâu nắc đợ manuýh t’coóh ta ha, công vêy đợ manuýh dzợ p’niên cơnh manuýh buôn ắt pa bhrợ đhị pa pan, cắh lấh bấc p’gớt a chắc azân, ta luôn cóp mắt bấc lâng bhrợ đợ bh’rợ ha lêệng, pa gớt a chắc a zân la lay cơnh… Cóh t’ruíh: Manuýh pa dứah đh’réh cr’ăy cóh xoọc đâu xay truíh tước ooy đhanuôr lâng pr’zớc ooy bh’rợ zâl cha groong lâng pa dứah cr’ăy n’hang cóh tuôr.
Đhr’năng buôn pa bhlâng u váih âng cr’ăy n’hang cóh tuôr nắc tuôr griing, cắh choom p’gớt, cắh choom víh lâng ting n’nắc nắc xơợng k’ăy tuôr, xang n’nắc k’ăy tước ooy chr’lang, k’ăy cóh mr’nít n’hang tuôr lâng chr’lang, ting n’nắc nắc k’ăy a cọ cắh n’năl gít hau tu… K’ăy pa bhlâng, bêl đhêy ắt công xơợng k’đháp nắc u váih cóh pazêng manuýh crêê k’ăy n’hang cóh tuôr, zập cơnh p’gớt nắc lứch k’ăy.
Bh’rợ zâl cha groong cr’ăy n’hang cóh tuôr
- Bh’rợ tr’nêng nắc rau bha lâng bhrợ t’váih đhr’năng k’ăy n’hang tuôr (manuýh pa bhrợ lâng têy dzung nắc doọ buôn crêê lâng manúyh pa bhrợ lâng a cọ a búc, manuýh pa bhrợ ta luôn u lướt nắc doọ buôn crêê lấh mơ lâng manuýh ắt pa bhrợ muy đhị), tu cơnh đêếc xang muy t’ngay bhrợ bhiệc nắc vêy bh’rợ k’pị, t’xá cóh zr’lụ tuôr, cắh choom t’bhlâng pa bhrợ lấh mơ cóh bh’rợ tr’nêng. Đhêy ắt crêê cơnh bhlưa cr’chăl bhrợ bhiệc lâng cr’ăy đhêy ắt, pa xiêr k’rơ lấh mơ bh’rợ rau cắh crêê ooy n’hang cóh tuôr.
- Lâng manuýh pa bhrợ cóh văn phòng, nắc zư lêy c’rơ lâng bh’rợ bêl pa bhrợ xang nắc p’gớt a chắc a zân, lướt vốch… cắh choom ắt pa bhrợ đanh đhị máy tính. Ting n’nắc, công cha đắh crêê cơnh ( crêê giờ, zập dinh dướng).
Bêl lướt bếch cắh choom bếch ra roóp, buôn pa bhlâng váih k’ăy n’hang cóh tuôr. Nắc lêy pay đợ tr’ơới crêê cơnh, cắh choom ta ơới pa bhlâng dal cắh cậ pa bhlâng ra bụ, đoọng bhrợ t’váih rau liêm crêê bêl bếch.
- Nắc choom p’gớt tuôr, hân đhơ cơnh đêếc cắh choom bhrợ pr’hơợc bêl tuôr xoọc k’bao lâng k’ăy.
- Cắh choom t’gơn đơơng rau ha lêệng cóh piing acọ.
- Cắh choom tợt bhrợ bhiệc ch’ngóp a cọ đanh cắh cậ đhêy ắt ch’ngóp a cọ pa bhlâng đanh; lướt cóh xe, cóh tuôr nắc ặt đhị vêy ng’za’nươr.
- Bêl xơợng k’ăy a cọ, tuôr, a đuốc đác ting u trơơi ooy têy, xơợng tr’pang têy, tr’pang dzung k’bao nắc cắh choom lướt bấm, k’choom k’pị, p’gớt nắc buôn bhrợ rau cắh liêm crêê cóh c’lâng aham, c’xêê cóh a cọ a búc, đơớh ng’lướt khám bác sĩ đoọng vêy bh’rợ pa dứah crêê cơnh.
- Ta luôn ng’tập thể dục lâng k’pị t’xá cơnh p’too âng bác sĩ.
Bh’rợ pa dứah cr’ăy n’hang cóh tuôr.
- Muy bh’rợ pa xiêr đhr’năng k’ăy, k’bao tuôr liêm choom bhlâng nắc k’pị, t’xá tr’xin. Đươi têy a tọm chêếc đhị mr’nít âng n’hang g’lúh 7 (pậ lấh mơ n’hang mr’nít n’lơơng) lâng x’xêê cóh tuôr đhi toor đêếc đoọng k’pị t’xá. Bhrợ têng bh’rợ chườm puýh, t’xá tr’xin, bhrợ ha n’căr ra bụ, cắh choom víh véh, cắh choom k’pị k’rơ, nắc choom bhrợ đhị đong.
- Manuýh crêê k’ăy n’hang cóh tuôr cắh choom cha chr’na đha nắh vêy bấc n’xiêng, a há, bấc đường, bhoóh công cơnh cắh choom ộm chè lâng cà phê.
- P’xoọng protein, vitamin c, vitamin d, canxi lâng phốt pho đoọng n’hang k’rơ. Đợ chr’na đha nắh bấc ng’cha cơnh cà chua, cà rốt, a ciêr, ha bhêy, p’lêê p’coo…
- Chr’nắp bhlâng, nắc cha bấc tỏi cóh ra diu, ộm đác chanh tơợ 2- 3 chu cóh muy t’ngay.
- Lấh n’nắc, pay 5 cr’liêng tỏi tắp t’bhrị t’mót ooy 60ml n’xiêng, zêệ đhị óih tước bêl tỏi rơợc ( oó u roóh), xang n’nắc đớc pa chrộ bưới ooy zr’lụ k’ăy, đớc k’dâng 3 tiếng đồng hồ, xang n’nắc họm lâng đác pa puýh đoọng u sạch. Bhrợ têng ta luôn, m’bứi bhlâng nắc 15 t’ngay nắc cr’ăy n’hang cóh tuôr nắc công z’zăng bấc
PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ
THOÁI HÓA ĐỐT SỐNG CỔ
Thưa bà con và các ban! Thoái hóa cột sống cổ là bệnh xương khớp khá phổ biến nhất ở Việt Nam. Đối tượng mắc bệnh không những là người cao tuổi mà còn cả người trẻ tuổi làm việc văn phòng văn phòng, ít vận động, phải cúi đầu nhiều hoặc làm việc nặng, vận động sai tư thế… Trong tiết mục “Thầy thuốc buôn làng” hôm nay chúng tôi xin giới thiệu cùng bà con và các bạn cách phòng ngừa và điều trị bệnh thoái hóa đốt sống cổ.
Các biểu hiện chủ yếu của bệnh thoái hóa đốt sống cổ là cổ cứng khó xoay chuyển kèm với dấu hiệu đau cổ, lan tiếp xuống vai, đau ở các khớp cổ và vai, ngoài ra còn đau đầu không rõ nguyên nhân… Đau buốt, khó chịu ngay cả khi nghỉ ngơi xảy ra hầu ở hầu hết các bệnh nhân thóa hóa đốt sống cổ, mọi cử động đều gây đau đớn.
Cách phòng ngừa bệnh thoái hóa đốt sống cổ:
- Nghề nghiệp là yếu tố ảnh hưởng chủ yếu đến bệnh thoái hóa đốt sống cổ (người lao động chân tay tỷ lệ mắc ít hơn người lao động trí óc, người làm việc thường xuyên di chuyển ít mắc hơn người làm việc trong văn phòng), vì vậy sau mỗi ngày làm việc cần được xoa bóp và chăm sóc trực tiếp đến vùng cổ, không nên quá gắng sức trong công việc. Cân đối hợp lý thời gian giữa làm việc và nghỉ ngơi, hạn chế tối đa việc tác động xấu đến các đốt sống cổ.
- Đối với nhân viên văn phòng, cần bảo vệ sức khỏe bằng cách thỉnh thoảng nên đi lại vận động, thực hiện những bài tập thể dục nhẹ như xoay mình, vươn vai,…, tránh việc ngồi trước máy tính trong thời gian quá dài. Đồng thời, cũng nên kết hợp cùng một chế độ ăn uống khoa học (đúng giờ, đủ dinh dưỡng).
- Khi đi ngủ không nên nằm sấp sẽ rất dễ bị thoái hóa đốt sống cổ. Nên chọn loại gối phù hợp, không nên quá cao hoặc quá mềm để tạo cảm giác thoải mái khi ngủ.
- Có thể thực hiện động tác xoay và vận cổ, nhưng không làm quá đột ngột khi cổ đang bị mỏi mệt và đau.
- Không nên đội nặng trên đầu.
- Khi ngồi làm việc hoặc nghỉ ngơi không cúi đầu quá nhiều; ngồi tàu xe đường dài cần có gối tựa đầu và tựa lưng.
- Khi thấy đau đầu, cổ, gáy lan xuống cánh tay, liệt yếu tứ chi, không nên đi bấm, nắn vặn vẹo thô bạo dễ gây ra những tổn thương nghiêm trọng mạch, dây thần kinh vùng cổ, cần phải đi khám bác sĩ để có biện pháp điều trị hợp lý.
- Cần luyện tập thể dục nhẹ nhàng và xoa bóp theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Cách điều trị bệnh thoái hóa đốt sống cổ:
- Một biện pháp giảm đau mỏi cổ rất tốt là xóa bóp cổ nhẹ nhàng. Dùng tay phải tìm đốt sống cổ thứ 7 (to hơn các đốt sống khác) và day xung quanh đốt sống đó. Thực hiện các động tác chườm nóng, xoa bóp nhẹ nhàng bên ngoài, làm mềm da, nhất thiết không được vặn, nắn mạnh, có thể làm tại nhà.
- Người bệnh thoái hóa đốt sống cổ tránh thức ăn nhiều chất béo, vị cay, nhiều đường, muối, cũng như uống trà và cà phê.
- Bổ sung protein, vitamin C, vitamin D, canxi và phốt pho để cho xương chắc khỏe. Các loại thực phẩm ăn nhiều gồm cà chua, cà rốt, bắp cải, dưa leo, củ cải, xà lách, bông cải xanh, bông cải trắng, rau chân vịt, trái cây, hàu…
- Đặc biệt, nên ăn nhiều tỏi vào các buổi sáng, uống nước chanh từ 2 – 3 lần trong ngày.
- Ngoài ra, cho 5 củ tỏi đập dập vào 60 ml dầu ăn, nấu trên lửa vừa cho đến khi tỏi vàng nâu (không bị cháy), sau đó để nguội rồi thoa lên vùng đốt sống cổ bị đau để trong khoảng 3 tiếng đồng hồ, cuối cùng là tắm lại bằng nước ấm cho sạch. Thực hiện đều đặn và kiên trì ít nhất 15 ngày sẽ cải thiện các cơn đau do bệnh thoái hóa đốt sống cổ hiệu quả./.
Viết bình luận