Xa’nưl chiing, xa’nưl goong nắc đhị pa’noong p’têết âng acoon manứih vel bhươl lâng a’bhô dang, p’têết pazưm da dưl lâng da dưl, chrooi pa’xoọng bhrợ padưr râu đoàn kết âng đhanuôr acoon cóh. Đhị ooy nga ngoọp âng chr’val Cà Lúi, chr’hoong Sơn Hoà, đợ xa’nưl r’rộ r’răm âng chiing groong dưr chr’va xưl đhị zâp crâng k’coong. Xa’nưl tơợ zâp râu tr’coọ xa’nưl cơnh nắc râu chắp hơnh tước crâng k’coong, vêy cr’noọ boơn ma mung k’rơ, boo đhí liêm crêê, bơơn bhrợ bấc, vel bhươl têêm ngăn, k’tiếc k’ruung padưr pa’xớc. T’coóh Sô Minh Nghĩa, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Sơn Hoà, tỉnh Phú Yên đoọng năl: “Lêy vêy cơnh bhrợ têng liêm choom lấh mơ, cơnh nắc bh’rợ bhrợ têng đoọng ha cơnh bhrợ zâp râu tr’coọ xa’nưl nắc lêy bơơn pa dưr, lêy n’léh váih cóh sân khấu, tơợ đêếc ahêê nắc lêy zư đợc pa liêm”.

Cha nur nắc bhrợ p’cắh đoọng ha râu têêm ngăn âng vel bhươl. Xang bê; t’coóh vel bhrợ bhiệc bhan đhị cha nur nâu, bhuốih giang,tô bhúh, giang đác. Đhị đh’rông óih dưr cát vêy đợ apêê pân’đil đhị xa’nập xập a’doóh ty chr’nắp âng acoon cóh Chăm H’roi, têy p’gớt múa ting điệu A Rap ting chiing goong, lướt đhiêr t’nơớt đhị zr’lụ cha nur. Nâu đoo cắh nặc mưy tr’coọ xa’nưl, chiing goong dzợ vêy cơnh mưy a’ngoọn ma bhưy chr’nắp, p’têết âng acoon manứih lâng a’bhô dang. Pr’zợc A Lê Hờ Thuý, chr’val Suối Trai chr’hoong Sơn Hoà, tỉnh Phú Yên moon: “G’lúh tr’nơợp acu pấh bhrợ, bhiệc bhan nâu zúp đoọng ha vel bhươl, choom lêy giao lưu, padưr đợ pr’hoọm acoon cóh. Ha dợ c’la cu nắc lêy nâu đoo pr’hoọm acoon cóh lêy zư pa liêm lâng padưr lấh mơ, nắc lêy vêy bấc xa’nay bh’rợ, bhiệc bhan cơnh đâu lấh mơ dzợ”.

Đh’rứah lâng không gian văn hoá chiing goong Tây Nguyên, tr’coọ xa’nưl chiing goong zâp acoon cóh k’coong ch’ngai Phú Yên moon zr’nưm lâng âng chr’val Cà Lúi, chr’hoong Sơn Hoà chrooi pa’xoọng bhrợ liêm chr’nắp, bấc râu bh’rợ nghệ thuật, zư lêy râu chr’nắp liêm văn hoá chiing goong đoọng ha tất lang ha y. T’coóh So Y Hải, Phó Chủ tịch UBND chr’val Cà Lúi, chr’hoong Sơn Hoà, tỉnh Phú Yên moon gít: “Xa’nưl chiing goong lâng đhanuôr chr’val Cà Lúi nắc mưy râu cắh choom cắh váih, nắc lêy bhrợ têng 2 c’moo mưy chu bhiệc bhan nâu đoọng zư lêy padưr đợ râu văn hoá liê chr’nắp âng chr’val Cà Lúi, cung cơnh nắc bhrợ pr’đơợ đoọng ta mooi ch’ngai đăn chô lêy giao lưu lâng râu văn hoá âng chr’val Cà Lúi. Lâng cr’noọ bh’rợ nâu, chr’val Cà Lúi ta luôn zư lêy bhiệc bhan chiing goong nâu.

G’lúh 5 chr’val Cà Lúi, chr’hoong Sơn Hoà bhrợ têng liên hoan văn hoá chiing groong. Xa’nưl chiing goong dưr xưl đhị râu p’gớt t’nơớt A Ráp ty chr’nắp, zúp đhanuôr ắt pazưm tr’đăn liêm lấh mơ. Ooy đâu chrooi pa’xoọng zư lêy lâng padưr đợ râu chr’nắp liêm văn hoá chiing goong, bhrợ padưr râu ắt mamung liêm chr’nắp âng đhanuôr”./.

VỀ CÀ LÚI NGHE ÂM VANG CỒNG CHIÊNG

                                                   Thoại Kỳ, Thanh Huy

Tiếng cồng, tiếng chiêng là báu vật, gắn bó mật thiết với cuộc sống của bà con các dân tộc miền núi tỉnh Phú Yên. Về xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên hòa cùng ánh lửa bập bùng và tiếng cồng chiêng rộn rã, những chàng trai cô gái cùng nhau nhảy múa theo A Ráp truyền thống. Tất cả hòa cùng nhau, tạo nên những sắc màu rực rỡ trong không gian Liên hoan Văn hóa Cồng chiêng xã Cà Lúi tổ chức 2 năm một lần.

        Tiếng cồng, tiếng chiêng là cầu nối của người con của buôn làng với giàng và thần linh, kết nối trái tim với trái tim, góp phần xây dựng tình đoàn kết của đồng bào dân tộc thiểu số. Trong không gian tĩnh lặng của xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa, những âm thanh rộn rã của tiếng cồng, tiếng chiêng vang vọng khắp núi rừng. Thanh âm từ các nhạc cụ truyền thống như là lời cảm ơn các đấng siêu nhiên, ước nguyện được mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, thôn buôn yên vui, đất nước phát triển. Ông Sô Minh Nghĩa, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Sơn Hòa, Phú Yên cho biết: “Phải có sáng tạo hơn, đặc biệt là khâu tổ chức để làm sao các loại nhạc cụ nó phải được phát huy, nó phải được xuất hiện trên sân khấu, từ đó chúng ta mới bảo tồn được”.

Cây nêu mang biểu tượng cho bình yên nơi buôn làng. Sau khi già làng làm lễ quanh cây nêu, cúng Giàng, thần linh, tổ tiên, cúng thần nước. Bên ánh lửa bập bùng, những cô gái trong trang phục váy truyền thống của dân tộc Chăm H’roi, tay trong tay uyển chuyển nhảy điệu A Ráp theo nhịp cồng chiêng, di chuyển cây nêu. Đây không chỉ là một nhạc cụ, cồng chiêng còn có như một sợi dây linh thiêng, nối liền giữa con người với thần linh. Bạn A Lê Hờ Thúy, xã Suối Trai, huyện Sơn Hòa chia sẻ: “Lần đầu tiên mình tham gia, lễ hội này giúp buôn làng, có thể giao lưu, phát huy được bản sắc dân tộc. Riêng bản thân mình, mình cảm thấy, cái này là bản sắc dân tộc cần phải được gìn giữ và phát huy, cần có nhiều chương trình, lễ hội như thế này hơn nữa”.

Cùng với “không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”, nhạc cụ cồng chiêng các dân tộc miền núi Phú Yên nói chung và của xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa góp phần làm phong phú, đa sắc, đa thanh loại hình nghệ thuật, gìn giữ vốn quý văn hóa cồng chiêng cho muôn đời sau. Ông So Y Hải,  Phó Chủ tịch UBND xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa, Phú Yên cho biết: “Tiếng cồng, tiếng chiêng với bà con nhân dân xã Cà Lúi là một điều không thể thiếu được, nên tổ chức 2 năm một lần lễ hội này để bảo tồn và duy trì nét văn hóa độc đáo của xã Cà Lúi, cũng như là tạo điều kiện để khách gần xa đến giao lưu cùng nét văn hóa của xã Cà Lúi. Với mục đích đó, xã Cà Lúi luôn luôn duy trì lễ hội cồng chiêng này”.

Lần thứ 5, xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa tổ chức liên hoan văn hóa cồng chiêng. Âm thanh cồng chiêng giục giã, bên điệu nhảy A Ráp truyền thống, giúp bà con xích lại gần nhau hơn. Qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa cồng chiêng độc đáo, tạo sự gắn kết với bà con ./.

Ảnh: Thiên Lý- Tuyết Diệu