Đhanuôr lâng pr’zợc chắp nhêr!

K’hir plóh a’ham xoọc dưr váih k’rơ đhị bấc vel đông, xoọc đâu bh’rợ zêl cha’groong k’hir plóh a’ham pabhlâng chr’nắp, đh’rứah lâng phun hoá chất, bếch màn đoọng g’đéch k’gơu nắc bhiệc lêệng c’chêết cr’vọc cr’vêếc nắc đoo bhiệc lêy k’rang bhrợ bha’lâng. Ooy t’ruíh Manứih padứah đh’réh cr’ay cóh bhươl cr’noon tuần nâu, ahêê nắc chấc lêy năl bhiệc lêệng c’chêết cr’vóc cr’vêếc đoọng oó váih k’gơu bhrợ váih pr’lúh k’hir plóh a’ham:

Nâu cơy nắc zâp c’lâng bh’rợ lêệng c’chêết cr’vóc cr’vêếc:

- Lêy xăl đác zâp tuần, zâp đhị k’gơu liêm buôn chêếh váih cr’vóc cr’vếêc, cơnh zâp ooy cóh tọ đác đợc pô, zâp đhị váih đa’đạc nha nhự lêy k’têếh rau paliêm oó đoọng cr’liêng k’gơu boọ váih, lêy k’dập liêm nhâm zâp râu đợc đác oó đoọng k’gơu moót chêếh váih cr’liêng, lêy príh doóh paliêm zâp đhị đợc đác cóh đông, cóh đông pr’noong, đông hoọm lâng zâp đhị zr’lụ đông…

- Lêy p’lóh a’xiu ooy zâp đhị đợc đác đoọng a’xiu cha cr’vóc cr’vêếc.

- Lêy t’moót bhoóh ooy p’ngan, tủ đợc p’ngan, đợc chúah dz’dzong t’moót cóh tọ pô đoọng k’gơu doọ đhị choom chêếh váih.

- Lêy bhrợ paliêm pa’sạch zr’lụ đông xang tang léh, tal prứah paliêm bhơi nhực, đhị đợc đác, bhrợ pa’hooi paliêm chr’hooi đác, ga’lập zâp đhị boọng váih đác ắt…

- Lêy k’rong k’tom đợc, tập lơi, bh’rập zâp râu pr’đươi ta glâm lơi, pr’đươi đợc đác zr’lụ đông xang, cóh tang cơnh zâp đhị boọng n’loong, đhị râu ta đợc đác, thao đợc đác ha bh’năn băn buôn ôộm, zâp râu pr’đươi ta lơi vêy váih đác cơnh cóh tọ lon, cóh chai, lốp xe ta lơi…

- Lơi jợ zâp râu n’loong, hi’la, am…vêy váih đác ắt, zâp đhị ta bhrợ công trình vêy bhrợ boọng hầm buôn váih đác, râu x’xriing, truíh c’lâng chr’hooi đác choom váih đác ặt, zâp đhị k’tiếc ta lơi, vêy g’roong ha dợ cắh ơy bhrợ padưr, váih bấc x’xriing, bhơi k’tang váih đác…

- Zêl t’bil k’gơu lâng nhang, zanươu lêệng c’chêết k’gơu, pr’nắh điện.

-Xập xa’nập dal, xứt zanươu, bếch t’bắc màn đoọng zêl cha’groong oó đoọng k’gơu cắp.

Nắc ky pazêng c’lâng bh’rợ lêệng c’chêết k’gơu, cr’vóc cr’vêếc. Đhanuôr lâng pr’zợc lêy bhrợ têng đợ bhiệc bhrợ n’tếh nắc vêy liêm choom lêệng c’chêết cr’vóc cr’vêếc, k’gơu doọ dzợ váih bấc, zêl cha’groong đoọng ha c’la đay lâng pr’loọng đông, bhrợ padưr cr’noọ bh’rợ liêm chr’nắp, ba buôn zư lêy paliêm môi trường, zêl cha’groong pr’lúh cr’ay./.

CÁCH TIÊU DIỆT LĂNG QUĂNG,BỌ GẬY

Sốt xuất huyết đang gia tăng mạnh tại nhiều địa phương, hiện nay, công tác phòng chống sốt xuất huyết vô cùng quan trọng, cùng với phun hoá chất, ngủ phải mắc màn để tránh muỗi đốt thì việc diệt loăng quăng, bọ gậy tận gốc là việc làm cần phải quan tâm hàng đầu. Trong tiết mục Thầy thuốc buôn làng tuần này, chúng ta cùng tìm hiểu cách tiêu diệt loăng quăng, bọ gậy để không có muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết. Mời bà con và các bạn cùng nghe:

Các bước để tiêu diệt loăng quăng, bọ gậy:

+ Thay nước hàng tuần những các nơi muỗi có thể đẻ lăng quăng: lọ nuớc cắm hoa, xúc, cọ rửa kỹ trên thành các vật chứa nước đang dùng để loại bỏ trứng muỗi bám dính; đậy kín các vật chứa nước không cho muỗi vào đẻ trứng, dọn dẹp các nơi nuớc đọng trong nhà, trong nhà tiêu, nhà tắm và quanh nhà…

+ Thả cá vào tất cả các vật dụng chứa nước để cá ăn bọ gậy/loăng quăng.

+ Bỏ muối vào bát kê chân chạn (tủ đựng chén bát), cho cát ẩm vào lọ hoa… để muỗi không có nơi sinh sản.

+ Vệ sinh môi trường xung quanh nhà ở phát quang bụi rậm, lùm cỏ, ổ nước đọng quanh nhà, khơi thông cống rãnh, san lấp các hố, vũng nước đọng…

+ Thu gom, tiêu hủy, chôn lấp, lật úp các dụng cụ phế thải, vật dụng chứa nước xung quanh nhà, ngoài trời như: hốc cây, chum vại chứa nước, máng nước cho gia cầm, gia súc uống, các loại dụng cụ phế thải có chứa nước như vỏ lon, đồ hộp, chai lọ, lốp xe hỏng…

+ Loại bỏ các hốc chứa nước tự nhiên như hốc cây, kẽ lá, gốc tre, nứa...

+ Xử lý các ổ lăng quăng ở các công trình xây dựng có tầng hầm dễ đọng nước, rác trên mặt đất, ven kênh rạch, có thể đọng nước mưa, hòn non bộ, chậu kiểng có chứa nước, các mảnh đất trống, có rào nhưng chưa xây dựng, nhiều rác, cỏ làm đọng nước…

+ Xua muỗi bằng nhang, thuốc đuổi muỗi, vợt điện.

+ Mặc áo quần dài, bôi thuốc chống muỗi, ngủ mùng để phòng muỗi đốt.

Trên đây là các bước tiêu diệt loăng quăng, bọ gậy. Bà con và các bạn  cần thực hiện những việc làm trên sẽ  tăng nhanh hiệu quả diệt loăng quăng, bọ gậy triệt để hơn, không còn muỗi phát sinh, phòng bệnh cho chính bản thân và gia đình, tạo ý thức và thói quen vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng bệnh./.