Pa c’năl apêê rau cr’ay đại tràng

Cr’ay đại tràng vêy  bấc cơnh, vêy đoo cr’ay cr’pân bhlầng tước a chắc a rang hêê, ha dợ rau crêê tước bh’nơơn pr’ặt tr’mông cơnh cr’ay đại tràng chức năng, vêy đoo cr’ay đại tràng bhrợ ca ay thực thể cóh niêm mạc, rau đâu  nắc đhr’năng dưr váih ung thư đại tràng. Đoọng năl cr’ay đại tràng chức năng doó bhrợ cr’ay tước niêm mạc đại trài. Manuýh ca ay nắc n’léh cr’ay luônh, pr’zruốh, căh choom lướt pr’noong… ha dợ bêl soi đại tràng nắc doó rau rị. Nâu đoo nắc cr’ay đại tràng chức năng căh cợ đại tràng mạn tính.

Rau 2 nắc cr’ay đại tràng bhrợ ca ay thực thể cóh niêm mạc, bêl nội soi vêy lêy viêm cơnh viêm loét đại tràng hooi a ham, căh cợ cr’ay crohn… zêng bhrợ ca ay. Ting cơnh dáp lêy, pazêng manuýh cr’ay nâu tợơ lấh 8-10 c’moo crêê cr’ay vêy ngai nắc váih ngân lấh, tợơ pazêng tế bào doó bhrợ ngân nắc váih tế bào bhrợ cr’ay ngân lấh, đớc nắc ung thư.

Lấh mơ, dzợ 1 rau cr’ay đại tràng dzợ n’đhơ xoọc tr’nợơp căh vêy viêm, cr’ay xoọc tr’nợơp nắc pazêng polyp, bấc bhlầng doó bhrợ cr’ay ngân lấh, ha dợ bấc đoo cơnh polyp tuyến pậ lấh 1cm nắc buôn váih ung thư, ha dang polyp tuyến dứp 0,5cm nắc doó bấc váih cơnh ung thư. Đhr’năng bơơn năl lâng pa dứah đấh apêê polyp đhị đại tràng chr’nắp bhlầng, chroi k’rong k’đhợơng lêy ung thư cung cơnh pa xiêr đhr’năng zên bạc đoọng ha pr’loọng đong ma nuýh ca ay lâng xã hội.

(Ảnh: Tuvankhoe.com)

          C’léh đấh bơơn năl cr’ay đại tràng

          Xọoc đâu lâng rau ha dưr âng khoa học, đhanuôr nắc năl ghít bh’rợ zư lêy c’rơ lấh tu cơnh đếêc bấc ngai đấh bơơn lêy cr’ay đại tràng, zêng lâng ngai dzợ p’niên. Ha dợ bấc bhlầng nắc đhị rúh 20-40 c’moo, buôn crêê cr’ay đại tràng chức năng, đợ cr’ay đại tràng căh cợ ung thư đại tràng đhị ma nuýh dzợ p’niên m’bứi lấh. Apêê buôn lêy đhr’năng lướt pr’noong, ca ay luonh, ha dợ lướt pr’noong doó glúh a ham, căh bơơn lêy đhr’năng viêm nhiễm. Đhơ cơnh đếêc, m’bứi bấc nắc cung bhrợ căh liêm tước pr’ặt tr’mông sinh hoạt âng ma nuýh ca ay.

Lâng cr’ay đại tràng buôn bhrợ viêm cơnh viêm loét đại tràng hooi a ham, ma nuýh ca ay lướt pr’noong buôn váih a ham, buôn lưm bhlầng nắc đhị apêê ta ha 50 c’moo nắc a tếh. Lấh mơ, đợ apêê buôn váih bấc bhlầng cơnh a conh căn căh cợ a đhi noo luônh crêê ung thư đại tràng, nắc lêy lướt tầm soát cr’ay đại tràng đấh lấh, căh cợ pazêng ngai ơy váih polyp đại tràng, căh cợ crêê cr’ay đại tràng mạn tính… nắc lêy lướt khám đại tràng ting g’lúh. Ha dang bơơn lêy ung thư đại tràng xoọc tr’nợơp, đhr’năng pa dứah dzợ choom, bác sĩ choom zư liêm đại tràng đoọng ha ma nuýh ca ay.

Bhrợ têng cơnh ooy đoọng đương zêl cha groong cr’ay đại tràng?

Ting cơnh pr’chắp cha mệêt lêy, ung thư đại tràng n’léh bấc đhị ma nuýh đăh bấc lệê bhrông, lệê vêy chất zư lêy, ma nuýh la mặ, âm hót, âm a lắc nắc đhr’năng đại tràng lâng ung thư đại tràng bấc lấh mơ. Pr’ặt tr’mông crêê tước cr’ay nâu, pazêng ngai căh lấh pa gớt a chắc a zân nắc buôn crêê cr’ay nâu bấc lấh apêê ngai buôn chếêc pa gớơt a chắc a rang. K’bhúh ma nuýh cha bấc bhơi ra véh lâng chất xơ, âm cha liêm crêê vệ sinh cung doó lấh buôn crêê cr’ay, oó đớc đhr’năng căh choom lướt pr’noong đhị đanh đươnh, lêy pa xoọng chr’na đh’nắh vêy vi khuẩn liêm choom đoọng c’rơ cơnh sữa k’dzúa. Lâng apêê ngai lêy váih đhr’năng cr’ay nâu nắc pa đấh lướt tầm soát cr’ay đoọng bơơn lêy cr’ay. Ha dang muy cha nắc 50 c’moo ha dợ lêy doọ váih đhr’năng cr’ay nâu nắc bêl soi đại tràng lêy doó rau rị, tước bêl lấh 10 c’moo nắc lêy tầm soát cớ cr’ay đại tràng.

 Đọong zư lêy c’rơ tr’mông cha groong ung thư đại tràng nắc lêy cha crêê cơnh, ma mơ apêê chr’na đh’nắh cơnh đường bột, đạm, bhơi ra véh t’viêng. Tổ chức Y tế bha lang k’tiếc moon pa rớơt 1 cha nắc ta ha nắc lêy cha m’bứi bhlầng 400g bhơi ra véh zập t’ngay tu căh zập chất xơ nắc muy cóh pazêng rau tu bhrợ váih ung thư đại tràng. Nắc lêy t’bhlầng tợơ 100-300g p’lêê chệên đoọm, cha néh sát đoọng  ghít. Lấh mơ nắc đắh t’bấc a xiu, a tuông zập rau, oó lấh bấc đắh lệê, chớih pay đoo rau sữa vêy vi khuẩn liêm choom ha c’lâng luônh, zooi c’lâng luônh c’rơ lấh mơ, ặt ma mông liêm choom, pa gớt a chắc a rang đoọng bấc, oó bấc âm a lắc bia…/.

Dấu hiệu của bệnh đại tràng không nên bỏ qua

Suckhoedoisong.vn

Bệnh đại tràng là một bệnh thường gặp, phổ biến ở đường tiêu hóa. Hiện nay, nhiều người vẫn có  quan niệm sai lầm như cứ nghĩ đi ngoài, đau bụng là mắc bệnh đại tràng, hay khi có dấu hiệu mắc bệnh lại có tâm lý ngại đi khám, chỉ đến khi bệnh nặng vào viện, việc điều trị rất khó khăn. Cũng có những người gặp trường hợp xung quanh có nhiều người mắc bệnh lại lo lắng thái quá, họ rủ nhau đi xét nghiệm, soi đại trực tràng dù không có biểu hiện trên lâm sàng hay thuộc nhóm người có nguy cơ…. Trong TM: Thầy thuốc buôn làng hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu dấu hiệu của bệnh đại tràng nhé.

Phân biệt các dạng bệnh đại tràng

Bệnh đại tràng có nhiều dạng, có loại không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, như: bệnh đại tràng chức năng, có loại bệnh đại tràng có tổn thương thực thể trên niêm mạc, loại này có nguy cơ tiến triển thành ung thư đại tràng. Để phân biệt, bệnh đại tràng chức năng hoàn toàn không có tổn thương niêm mạc đại tràng. Bệnh nhân chỉ có triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, khi táo bón, lúc đi lỏng… nhưng khi  soi đại tràng bình thường. Đây gọi là bệnh đại tràng chức năng hay đại tràng mạn tính.

Loại thứ 2 là bệnh đại tràng có tổn thương thực thể trên niêm mạc, khi nội soi có thể có hình ảnh viêm như viêm loét đại tràng chảy máu… đều có tổn thương. Theo thống kê, những người mắc bệnh này sau khoảng 8-10 năm mắc bệnh có trường hợp sẽ tiến triển, từ những tế bào lành tính sẽ chuyển thành tế bào ác tính, sinh ra tổn thương gọi là ung thư.

Ngoài ra, còn 1 loại bệnh đại tràng nữa dù ban đầu không có viêm,  tổn thương lúc đầu là những polyp, đa phần là lành tính, nhưng một số loại như polyp tuyến kích thước trên 1cm có nguy cơ gây ung thư rất cao, nếu polyp tuyến dưới 0,5cm rất ít khi tiến triển thành ung thư. Việc phát hiện và xử trí sớm các polyp ở đại tràng rất quan trọng,  góp phần ngăn chặn nguy cơ ung thư cũng như giảm thiểu gánh nặng tài chính cho gia đình bệnh nhân và xã hội.

Dấu hiệu sớm bệnh đại tràng

Hiện nay với sự phát triển của khoa học, người dân có ý thức bảo vệ sức khỏe hơn nên nhiều người phát hiện sớm bệnh đại tràng, kể cả những người còn trẻ. Nhưng đa phần ở lứa tuổi từ 20-40 tuổi, thường mắc bệnh đại tràng chức năng, tỷ lệ bệnh đại tràng hay ung thư đại tràng ở người trẻ rất thấp. Họ thường có triệu chứng đi ngoài, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, nhưng đi ngoài không ra máu, không có dấu hiệu của viêm nhiễm. Tuy nhiên, ít nhiều nó cũng  ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Với  bệnh đại tràng tổn thương gây viêm như viêm loét đại tràng chảy máu, người bệnh  thường đi ngoài phân nhày máu, thường gặp ở người trên 50 tuổi. Ngoài ra những người có yếu tố nguy cơ cao như có bố mẹ hoặc anh em ruột bị ung thư đại tràng, cần đi tầm soát bệnh đại tràng sớm hơn, hay những người có tiền sử polyp  đại tràng, hoặc mắc bệnh đại tràng mạn tính… cần đi khám bệnh đại tràng định kỳ. Nếu phát hiện ung thư đại tràng giai đoạn sớm, khả năng chữa trị được rất cao, bác sĩ có thể giữ nguyên đại tràng cho người bệnh.

Làm sao để phòng mắc  bệnh đại tràng?

Theo  các nghiên cứu, ung thư đại tràng xuất hiện nhiều ở người ăn nhiều thịt đỏ, thịt có chất bảo quản, người béo phì, hút thuốc lá, uống rượu thì tăng nguy cơ bị đại tràng và ung thư đại tràng  hơn. Lối sống ảnh hưởng tới căn bệnh này, những người ít vận động thể lực tỷ lệ mắc bệnh cao hơn những người hay tập thể dục thể thao. Nhóm người ăn nhiều rau và chất xơ, ăn uống hợp vệ sinh cũng ít mắc bệnh hơn, không nên để táo bón kéo dài, có thể bổ sung thực phẩm có vi khuẩn có lợi cho sức khỏe như sữa chua. Đối với những người có yếu tố nguy cơ cần đi tầm soát bệnh sớm để phát hiện bệnh. Nếu một người 50 tuổi không có yếu tố nguy cơ, khi soi đại tràng thấy bình thường thì sau 10 năm mới cần tầm soát lại bệnh đại tràng.

Để bảo vệ sức khỏe phòng ung thư đại tràng cần  phải tuân thủ bữa ăn lành mạnh, cân đối giữa các nhóm thực phẩm như  đường bột, đạm, rau xanh. Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo 1 người trưởng thành cần ăn tối thiểu 400g rau xanh một ngày bởi thiếu chất xơ là một trong những nguyên nhân gây ung thư đại tràng. Cần tăng cường  từ 100-300g quả chín, gạo không sát kỹ. Ngoài ra cần tăng cường cá, đậu đỗ, giảm ăn thịt, chọn các chế phẩm sữa cung cấp vi khuẩn có ích cho đường ruột giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, có lối sống lành mạnh, tăng cường thể dục, hạn chế rượu bia…./.