Cơnh chơih pay chanh đào yêm

        Bác sĩ Bùi Văn Phao đoọng năl, a hêê nắc lêy câl chanh đào liêm choom bhlầng nắc moọt c’xêê 9 lâng c’xêê 10, bêl chanh đào ơy moọt hân noo bha lầng, chr’năp căh muy ếp lâh bh’nơơn p’lêê cung dal lâh, p’lêê chanh ga mắc lâng liêm lâh t’ping lâng tợơp hân noo.

        Bêl chơih pay, nắc pay đoo p’lêê chanh đào đoọm, n’căr k’đặ, vêy pr’họom rơớc hanh lâng p’lêê dzợ t’mêê nắc vêy bấc tinh dầu đhị n’căr. Cơnh c‘xu, loom chanh đào nắc bhrôông bhrôông, cung vêy đoo p’lêê loom pr’họom rớơc cơnh k’nhí. A hêê nắc lêy chơih pay chanh đào lêy cơnh đươi dua.

        Ha dang chơih pay chanh đào đoọng trâm lâng đác g’dớ, trâm lâng bhooh (trâm ta p’lêê cơnh đếêc) bhrợ za nươu apêê cr’ay đăh c’lâng p’hơơm nắc lêy chơih pazêng p’lêê chanh t’mêê, griing, bêl căt lêy loom bhrôông; mơ 20 p’nong/kg. Pa ghit lêy oó pay đoo p’lêê lalâh pậ, tu chanh liêm choom bhlầng nắc pay tinh dầu coh k’đoh lâng cr’liêng chanh đoọng pa dưah apêê cr’ay đăh c’lâng pr’hơơm.

        Rau pr’đươi đoọng trâm chanh đào lâng đác g’dớ:

        1kg chanh đào, pay đoo p’lêê griing, loom bhrôông, p’lêê t’mêê, đọom rớơc, n’căr k’đặ

        1lit đác g’dớ bơơn tợơ crâng

0,8kg đường phèn

        Tọ thuỷ tinh

        Jeh cram đoọng clăng

        Cơnh trâm chanh đào đác g’dớ:

        Tr’nợơp: Chanh rao pa sạch, luuc m’bứi bhooh lâng đác k’jọoc đớc pa chrộ, trâm mơ 30 phút xang nắc pay chanh đớc đoọng gooh đác. Ha dang căh lâh gooh, pay 1 bệê khăn sạch dzút đoọng gooh. Pa ghit lêy, bêl bhrợ, têy, thớt, k’đhao oó đớc bọo đác. Căt p’lêê chanh ting p’leh k’đặ, trâm zêng lâng cr’liêng.

        C’nặt bơr: Đường phèn bhrợ pa nhar k’tứi, n’toh muy clang đường coh tọ, xang nắc tước muy clang chanh, bhrợ tr’lúc tr’xăl cơnh đếêc. Đước tước bêl lứch chanh. Đợ t’cul đường pậ nắc đớc coh piing.

        C’nặt pêê: X’rịa nắc n’toh đác g’dớ, pay jéh cram clăng pa liêm pa nhâm đoọng píh đhuônh coh dứp, k’đấp t’lắp tọ pa liêm, đớc mơ 3 c’xêê nắc choom pay k’bọom, âm.

        Pa ghit lêy: Cr’chăl tr’nợơp t’mêê trâm nắc lêy cha mệêt tọ ta luôn, ha dang bơr pêê t’ngay t’tun nắc n’léh pa pô, a hêê pay xi xúc pay lơi. Oó đớc chanh dơng cóh tọ, ha dang dơơng nắc buôn u a úuh, vaih pa pô lâng rau l’bhlợp bhoóc. Lêy trâm chanh ting đanh t’ngay ting liêm choom lâh mơ, xọoc tợơp chanh dzợ t’mêê nắc cha xợơng t’tăng, đớc muy cr’chăl zăng đanh nắc cha chanh xợơng cơnh ô mai, liêm choom bhlầng đoọng mr’loọng, t’bhlầng c’rơ đoọng ahêê.

        Tợơ ơy ta bhrợ têng xang nắc vaih cơnh đâu:

        Chanh đào đác g’dớ đha hum âng a hứ, đác g’dớ, k’dzúa mơ đhệêng, doó dzợ tăng.

        Đác coh tọ nắc zăng cọoc, vêy pr’họom rớơc liêm, doó vaih pa pô

        Tợơ ơy trâm nắc đớc đhị nhiệt độ mơ liêm, tước bêl đương tan lứch, p’lêê chanh clệch coh dứp nắc ahêê đớc coh tủ lạnh, đươi dua r’dợ.

        Cơnh đươi dua:

        Tợơ đác g’dớ ơy moọt liêm ooy p’lêê chanh, đường phèn ơy clooch lứch, choom zư pa liêm tọ đoọng ma nuyh ta ha đươi dua. Ha dang kiêng đoọng p’niên k’tứi đươi dua nắc pay chanh, ép pay đác, lơi cr’liêng, xang đếêc xay đoọng nhar p’lêê chanh, xang đếêc luuc pa liêm lâng đác.

        Chanh đào đác g’dớ choom pay đươi đoọng ha p’niên k’tứi tợơ lâh 1 c’moo đoọng cha groong căh cợ pa dưah k’ooh. Ha dang đoọng cha groong, pr’zợc nắc choom đoọng p’niên âm zập ra diu 1-2 xi cà phê, đác zăng ngăn. Bêl p’niên crêê k’ooh đoọng âm 3-4 chu zập t’ngay, zập chu 1-2 xi.

        Ma nuyh ta ha cung choom âm zập t’ngay căh cợ bêl k’ooh lâng đợ bấc mơ 3-4 xe cà phê zập chu./.

Cách tự làm chanh đào thành thuốc chữa viêm họng hiệu nghiệm

                           Theo suckhoedoisong.vn

Hiện, miền Bắc đang vào mùa chanh đào, tại các chợ, các bà nội trợ nô nức mua chanh đào về ngâm cho mùa đông sắp tới. Theo BS. chuyên khoa I Bùi Văn Phao, Nguyên Giám đốc BV Y học Cổ truyền Nam Định, chanh đào hay chanh thường đều có thể dùng để ngâm với mật ong có tác dụng chữa trị ho, viêm họng.

Cách chọn chanh đào ngon:

BS Bùi Văn Phao cho biết, chúng ta nên mua chanh đào tốt nhất vào tháng 9 và tháng 10, khi chanh đào đã vào chính vụ, giá cả không chỉ rẻ hơn mà chất lượng quả cũng cao hơn, quả chanh to và đẹp hơn rất nhiều so với đầu mùa.

Khi chọn, nên chọn những quả chanh đào chín, vỏ mỏng, có màu vàng hanh và nhất định phải thật tươi mới có chứa nhiều tinh dầu ở vỏ. Thông thường, ruột chanh đào phải có màu hồng đào, nhưng cũng có một số quả ruột lại mang màu vàng nghệ. Chúng ta nên chọn chanh đào tùy vào mục đích sử dụng.

Nếu chọn mua chanh đào để ngâm mật ong, ngâm muối (ngâm cả quả) làm thuốc chữa các bệnh về hô hấp nên chọn những quả chanh tươi, già, vỏ căng mịn, khi cắt ra thấy ruột đỏ hồng đào, kích cỡ tầm 20 quả/kg. Chú ý, không nên chọn những quả chanh quá to, vì chanh thường quý nhất ở tinh dầu trong vỏ và hạt chanh để chữa các bệnh về hô hấp.

Nguyên liệu để ngâm chanh đào với mật ong:

- 1kg chanh đào, chọn quả hơi già, vỏ chanh bóng, ruột hồng, lựa những quả tươi, chín vàng, mỏng vỏ

- 1 lít mật ong rừng

- 0,8kg đường phèn

- Bình thủy tinh

- Vỉ nén bằng nan tre

          Cách ngâm chanh đào mật ong:

Bước 1: Chanh rửa sạch, pha một ít muối với nước sôi để nguội, ngâm 30 phút rồi vớt chanh ra để thật khô. Nếu chưa đủ độ khô, lấy 1 cái khăn sạch và khô, lau kỹ từng quả chanh. Lưu ý là lúc làm, tay, thớt, dao phải thật khô không dính nước lã. Cắt chanh thành những miếng mỏng, ngâm cả hạt mới tốt.

Bước 2: Đường phèn đập nhỏ, đổ một lớp đường vào lọ, đến một lớp chanh, 1 lớp đường, 1 lớp chanh. Cứ thế cho đến khi hết chanh. Trừ những cục đường to để cho lên trên cùng.

Bước 3: Cuối cùng đổ mật ong vào, lấy vỉ nan nén chanh xuống, đậy kín nắp, để khoảng 3 tháng sẽ dùng được.

Lưu ý: Thời gian đầu mới ngâm nên kiểm tra bình thường xuyên, nếu sau vài ngày thấy sủi bọt thì hớt đi. Không để chanh nổi lên khỏi vỉ vì sẽ dễ bị mốc, nổi váng. Nên ngâm chanh càng lâu càng tốt, mới đầu chanh còn tươi thì ăn hơi đắng, nhưng sau một thời gian dài chanh đào ăn như ô mai, vừa tốt cho họng, vừa tăng cường sức khỏe.

Yêu cầu thành phẩm:

- Chanh đào mật ong có vị thơm của gừng, mật ong, vị chua vừa phải chứ không gắt, không bị đắng.

- Dung dịch chỉ sánh nhẹ, có màu vàng trong, không nổi bọt

- Sau khi ngâm để ở nhiệt độ bình thường, đến lúc đường tan hết, miếng chanh chìm hẳn không nổi nữa chúng ta có thể cất ở tủ lạnh, dùng dần.

Cách sử dụng:

- Sau khi chanh đã ngấm mật ong, đường phèn tan hết, có thể giữ nguyên lọ để dùng cho người lớn. Nếu muốn dùng cho trẻ nhỏ, bạn có thể vớt chanh ra, ép lọc hạt qua rây, sau đó cho vào máy xay nghiền nhuyễn phần chanh, rồi trộn đều với phần dung dịch đã thu được thành một hỗn hợp sánh.

- Chanh đào mật ong có thể sử dụng cho trẻ từ trên 1 tuổi để phòng hoặc chữa ho do nhiễm lạnh. Nếu để phòng, bạn có thể cho trẻ dùng mỗi sớm 1-2 thìa cà phê đã hâm ấm. Khi trẻ bị ho do nhiễm lạnh, có thể dùng 3-4 lần mỗi ngày, mỗi lần 1-2 thìa ấm.

- Người lớn cũng có thể dùng hàng ngày hoặc khi bị ho với liều lượng khoảng 3-4 thìa cà phê mỗi lần./.