Cóh a chắc a zân, canxi vêy k’dâng tơợ 1,5- 2% c’lơợng âng a chắc a zân, bấc bhlâng nắc cóh n’hang lâng c’niêng, ha mơ dzợ nắc cóh aham lâng cóh pazêng mô. Bêl mót ooy a chắc a zân canxi ắt bấc cóh n’hang đoọng bhrợ pa griing n’hang lâng xăl đợ caxi ta luôn crêê u bil đhị c’lâng đác đhóh lâng cóh cr’hậu. Lấh n’nắc canxi dzợ vêy pr’đươi nắc ting zâl đhr’năng coọc aham lâng pa xiêr đhr’năng bhrợ t’váih rau k’ăy a cọ.

  Đợ canxi chr’nắp cóh chr’na đha nắh âng zập cha nắc manuýh nắc lứch la lay cơnh, t’đui ooy đhr’năng pậ banh, đhr’năng âng a chắc a zân lâng đhr’năng đươi canxi đhị ruộng âng pazêng manuýh.

Cóh cr’chăl pân đil vêy a chắc k’đháp lâng p’niên n’dúp 1 c’moo nắc canxi chr’nắp pa bhlâng đoọng ha rau dưr váih âng n’hang. Tu cơnh đêếc, đhr’năng kiêng đươi dua canxi cóh pân đil vêy a chắc k’đháp, pân đil xoọc t’măm k’coon lâng p’niên k’tứi bấc lấh mơ. Lâng đợ chr’na đha nắh vêy zập canxi nắc n’hang griing, k’rơ, ha dang ta bhúch canxi n’hang ra bụ, cắh lấh u griing lâng buôn váih cơnh lơơng. Đợ rau tr’xăl n’nâu ngân láh mơ ha dang dzợ ta bhúch vitamin D tu cơnh đêếc nắc muy vitamin lếc cóh n’xiêng vêy pr’đươi xăl canxi, đơơng âng canxi mót ooy aham lâng ooy n’hang.

Nắc tơợ 1 tước 25 c’moo a chắc a zân dzợ choom dưr pậ, chr’nắp bhlâng nắc n’hang, tu cơnh đêếc chr’na đha nắh nắc vêy zập canxi, đợ canxi ng’cha nắc bấc lấh mơ lâng đợ canxi pa ghlúh lơi đoọng vêy zập canxi đoọng ha đhr’năng dưr váih âng n’hang.

Bêl tơợ 25- 30 c’moo, đhr’năng u griing n’hang nắc xang ạ lâng đợ canxi âng n’hang ta luôn váih tơợ 10- 20 c’moo t’tun. Cóh cr’chăl n’nâu tu n’hang lâng đhr’năng đươi canxi cóh luônh nắc nhâm mâng, tu cơnh đêếc canxi âng chr’na đha nắh k’dâng 800mg muy cha nắc cóh muy t’ngay; ha dzợ tơợ 40- 45 c’moo nắc đợ canxi cóh a chắc a zân dưr bil muy t’ngay nắc 0,3 -0,6% cóh muy c’moo cóh pân juýh lâng pân đil.

Pân đil cóh cr’chăl l’lăm lâng cóh cr’chăl mãn kinh (k’dâng 10 c’moo) đợ canxi dưr bil bấc lấh mơ lâng pân juýh (2-5%), ha dzợ đoo bêl mãn kinh nắc đợ canxi u bil công doọ dzợ lấh bấc. Tu cơnh đêếc, pân đil cóh c’moo tr’nơớp mãn kinh lâng mãn kinh nắc cr’noọ đươi dua canxi bấc lấh mơ, đợ canxi chr’nắp đoọng ha a chắc a zân m’bứi bhlâng tơợ 1000- 1500 mg.

Lâng manuýh 45 c’moo tếh ooy piing mị pân juýh lâng pân đil nắc đợ canxi cóh chr’na đha nắh công đươi tơợ 1000 – 1500mg cóh muy t’ngay.

Chr’na đha nắh vêy bấc canxi cơnh sữa, phomát, pazêng rau chr’na đha nắh vêy ta bhrợ tơợ sữa, a chông, axiu t’tứi, a tam, pazêng rau r’véh r’đoong pr’họm t’viêng cơnh, r’véh ngót, r’véh muống, ha bhêy…, pazêng rau pr’đươi tơợ a tuông cơnh sữa đậu nành, tâm bhóc…

Sữa đậu nành vêy ta bhrợ têng tơợ đậu nành bấc dinh dưỡng nắc doọ lấh bấc zên ng’câl. Chất l’mặ cóh sữa đậu nành vêy bấc acid l’mặ doọ choom bhrợ k’bhộ vêy pr’đươi zâl cha groong cr’chăl da dul. Sữa lâng pazêng rau chr’na đha nắh vêy ta bhrợ tơợ sữa cơnh phomát, sữa k’dụa vêy bấc chất canxi đhị đhr’năng ắt zazum lâng casein buôn ng’cha, bhlưa canxi lâng phốt pho ắt đh’rứah liêm, tu cơnh đêếc nắc choom lướt mót ooy a chắc azân bấc pa bhlâng.

Cóh n’hang âng axiu công vêy bấc canxi tu cơnh đêếc đươi pazêng rau axiu t’tứi vêy n’hang, pa đing cắh cậ kho đoọng đắh lâng n’hang. Hân noo ch’noọng nắc cha đợ x’roong vêy zêệ đh’rứah lâng a tam, a chông, a chông t’tứi tắp pa nhoonh lúc ooy r’véh, lâng x’roọng cơnh đêếc nắc bhrợ đoọng ha a chắc azân vêy bấc chất đạm, canxi lâng vitamin.

Đoọng a chắc a zân dưr váih liêm, vêy đợ n’hang griing lâng c’niêng k’rơ, chr’na đha nắh cóh zập t’ngay nắc zập canxi lâng bh’rợ zêệ bhrợ chr’na đha nắh zazum lâng bấc chr’na đha nắh n’lơơng lâng đươi dua chr’na đha nắh vêy bấc canxi. Ting n’nắc t’bhlâng pa gớt a chắc a zân, tập thể dục thể thao cóh tang đoọng bơơn tặ p’răng bhrợ t’váih vitamin D lâng canxi. Lâng p’niên k’tứi, đoọng zâl đhr’năng k’tứi n’hang lấh ooy bh’rợ đoọng măm tóh k’căn, nắc đoọng hang p’răng k’dâng muy c’xêê xang bêl n’niên./.

Vai trò của canxi đối với sức khỏe

Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia