Cr’ay thần kinh toạ- cr’ay buôn dưr váih ting bấc lâng mặ dưr váih đhị zập rúh c’moo, zập ngai cơnh: ma nuýh pa đhiêr xe, nhân viên văn phòng, ma nuýh t’coóh ta ha, công nhân, đhanuôr… Nắc lêy tớt đanh, lất cơnh ng’tớt lâng pa bhrợ h’lệêng  nắc cung bhrợ cắh liêm tước n’groọng hoọng. Cr’ay thần kinh toạ ha dang cắh bơơn zư pa dứah crêê cơnh lâng đấh loon nắc bhrợ váih xệu lệê, ngân lấh nắc cắh choom pa gớt. Muy cóh pazêng cơnh n’léh âng cr’ay nâu đoọng buôn năl nắc xợơng ca ay zập prang a chắc. c’nặt t’ruíh “ ma nuýh pa dứah đh’réh cr’ay cóh bhươl cr’noon” t’ngay đâu nắc xay moon đoọng ha đhanuôr lâng pr’zợc xợơng ghít lấh mơ đắh cr’ay nâu:

            # Ting cơnh apêê chuyên gia, cr’ay thần kinh toạ nắc râu tu bơr pêê ca ay ( thoái hoá n’groọng hoọng, thoạt vị đĩa đệm, dưr váih tợơ p’niên, crêê bhrêy, ca ay n’groọng hoọng..) cắh cợ nắc tu ta luôn pa bhrợ ha lệêng, bhrợ têng cắh crêê cơnh… Cóh đếêc, dưr váih cr’ay tu thoát vị đĩa đệm đơ bấc bhlầng dâng mơ 60-90%. Bêl crêê cr’ay nắc apêê zâng lâng pazêng ca ay đanh lâng lưm k’đháp cóh ắt tớt. Bhiệc pa dứah cung đanh đươnh lâng bấc zên bạc, tu cơnh đếêc bhiệc đương zêl cha groong cr’ay nắc râu đơ chr’nắp liêm bhlầng.

            Cơnh đếêc, hâu tu dưr váih cr’ay thần kinh toạ?

            Cr’ay a ngoọ thần kinh toạ vêy bấc râu tu, ha dợ đơ bhlầng nắc tu cr’ay đhị n’groọng hoọngThoạt vị đĩa đệm zr’lụ tr’veng nắc bhrợ xăl cơnh xay moon đắh tu bhrợ váih cr’ay. Nâu đoo nắc cr’ay buôn lưm tu cơnh đếêc nắc bơơn apêê pa chắp lêy ghít cóh y học nâu kêi lâng y học cổ truyền.

            Ting cơnh y học nâu kêi,  m’pâng mr’nịt n’groọng nắc đĩa đệm, đắh nguôi nắc bao xơ cợơng lâng grịing, cóh luôn nắc chất nhầy, k’nặ đui cơnh tròng bhoóc âng cr’liêng a tứch đớc nắc nhân nhầy. Bêl bao xơ crêê tân jẹch, nhân nhầy đắh c’loong nắc glúh ooy nguôi, bhrợ váih muy khối đớc nắc khối thoát vị. Ha dang khối thoát vị tân gơn ooy riáh thần kinh nắc bhrợ váih đhr’năng cơnh: ca ay, tê, yếu liệt… bêl zr’lụ tr’veng cắh cợ zr’lụ riáh bhrợ váih thần kinh toạ nắc crêê khối thoát vị nâu k’xịa lâng bhrợ cr’ay thần kinh toạ. Lấh mơ apêê n’léh âng cr’ay đắh thoái hoá mr’nịt, vôi hoá n’grọong hoọng, ca ay n’groọng căh cợ ca ay mr’nịt n’hang đhị bêl đớc ngân lấh nắc râu tu bhrợ vaih cr’ay.

            N’léh âng cr’ay thần kinh toạ nắc cơnh ooy?

            N’léh âng cr’ay thần kinh toạ nắc n’léh cr’ay tợơp tợơ nắc cr’ay họong. T’tun đếêc nắc ca ay tước da dọol, đha đheng, mr’nịt dzung ting c’lâng âng a ngoọn thần kinh toạ.

            Bêl crêê cr’ay thần kinh toạ, ma nuýh cr’ay nắc lưm k’đháp cóh apêê bh’rợ zập t’ngay tu pazêng g’lúh cr’ay bhlầng bhrợ crêê tước c’rơ pa bhrợ. Đhr’năng cr’ay đanh cắh bơơn pa dứah nắc bhrợ váih cơnh đha nuôr cóh a chắc bhrợ váih ca ay hoọng cắh choom pa dứah dzợ. Đọong đương zêl cr’ay nắc bấc ngai ơy chếêc lêy c’lâng pa dứah pr’hân cơnh âm za nươu pa xiêr ca ay, tiêm za nươu, giải phẫu… ha dợ ha vil râu liêm ta níh bhlầng nắc pa dứah tước bele u dứah zêng, tu cơnh đếêc lêy oó đoọng cr’ay dưr váih cớ.

            Cơnh đương zêl cha groong lâng pa dứah cr’ay thần kinh toạ cơnh ooy?

            Ting cơnh Đông y, cr’ay thần kinh toạ nắc bơơn pa dứah lứch đoọng cr’ay oó dưr váih cớ bấc chu lâng dưr váih cơnh đha nuôr cóh a chắc. Lêy tợơ tu bhiệc dưr váih cr’ay, Đông y pa glúh cơnh zư pa dứah nắc: thông thần kinh toạ lạc, hành khí hoạt huyết, khu phong trừ thấp.

            Đh’rứah lâng chế độ ắt tớt, âm cha lâng vêy bơr pêê cơnh tập thể dục…, râu đếêc cắh muy liêm choom đoọng ha ma nuýh ca ay thần kinh toạ nắc dzợ bhrợ liêm tước lệê la cóh a chắc đoọng pa chô c’rơ lâng t’blầng zêl cr’ay. Nâu đoo nắc c’lâng bh’rợ liêm choom bhlầng lâng tệêm ngăn đoọng ha ma nuýh ca ay cóh bhiệc pa dứah cr’ay thần kinh toạ cóh cr’chăl xoọc đâu./.

Nguyên nhân, biểu hiện

và cách điều trị đau thần kinh tọa

              Bệnh đau thần kinh tọa – căn bênh có nguy cơ mắc phải ngày càng cao và có thể gặp ở mọi độ tuổi, mọi đối tượng như: tài xế, nhân viên văn phòng, người lớn tuổi, công nhân, nông dân…. Chỉ cần ngồi quá lâu, sai tư thế hay có những hoạt động mạnh đều có thể ảnh hưởng đến cột sống mà gây ra bệnh. Đau thần kinh tọa nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời có thể dẫn tới teo cơ, nặng hơn là gây tàn phế. Một trong những dấu hiệu giúp nhận biết đau thần kinh tọa là triệu chứng đau lan tỏa rất điển hình.  Tiết mục “ Thầy thuốc của buôn làng” hôm nay sẽ thông tin đến bà con và các bạn rõ hơn về căn bệnh này:

             Theo các chuyên gia, đau thần kinh tọa là hậu quả của một số bệnh lý (thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, dị dạng bẩm sinh, chấn thương, viêm dính cột sống,…) hoặc do thường xuyên phải lao động nặng, sai tư thế,… Trong đó, nguyên nhân do thoát vị đĩa đệm chiếm tỷ lệ khoảng 60 - 90%. Khi mắc phải bệnh thì bệnh nhân phải chịu những cơn đau dai dẳng và gặp khó khăn trong chế độ sinh hoạt hàng ngày. Việc điều trị lại rất mất thời gian và tốn kém chi phí, vì thế việc phòng bệnh là rất quan trọng.

                Vậy, nguyên nhân gây bệnh đau thần kinh toạ do đâu?

                Đau dây thần kinh toạ có  nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu do những tổn thương ở cột sống.  Thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng đã làm thay đổi hẳn khái niệm về nguyên nhân gây bệnh. Đây là căn bệnh khá phổ biến nên được nghiên cứu rất kỹ trong cả  y học hiện đại và y học cổ truyền.

              Theo y học hiện đại, giữa các đốt sống là đĩa đệm, bên ngoài là một bao xơ dày và chắc, trong ruột là chất nhầy, gần giống như tròng trắng trứng gọi là nhân nhầy. Khi bao xơ bị rách, nhân nhầy bên trong sẽ thoát ra ngoài, tạo thành một khối gọi là khối thoát vị. Nếu khối thoát vị đè vào rễ thần kinh sẽ gây ra các hiện tượng như đau, tê, yếu liệt…Khi vùng thắt lưng hoặc vùng các rễ tạo thành thần kinh toạ bị khối thoát vị này chèn ép sẽ gây ra đau thần kinh toạ. Ngoài ra các chứng bệnh về thoái hoá khớp, vôi hoá cột sống, gai cột sống hoặc viêm xương khớp khi để tiến triển thêm cũng trở thành nguyên nhân gây bệnh.

                   Dấu hiệu của bệnh đau thần kinh toạ ra sao?

              Triệu chứng điển hình của đau thần kinh toạ là xuất hiện đau sau một sự gắng sức, khởi đầu là đau lưng. Vài giờ hoặc vài ngày sau đó tiếp tục tăng và lan xuống mông, khoeo, cẳng bàn chân theo đường đi của dây thần kinh toạ.

                    Khi mắc phải chứng đau thần kinh tọa, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày vì những cơn đau dữ dội ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động. Tình trạng bệnh kéo dài không được điều trị sẽ dẫn đến mãn tính gây đau lưng không chữa trị được. Để đối phó với bệnh nhiều trường hợp đã tìm đến các giải pháp điều trị cấp tốc giải quyết các biểu hiện của bệnh như uống thuốc giảm đau, tiêm thuốc, giải phẫu…mà quên mất điều tối cần thiết là phải điều trị tận gốc nguyên nhân gây nên vấn đề đó cũng như có những phương pháp duy trì, bảo vệ để các biểu hiện bệnh không quay trở lại.

                Cách phòng và điều trị bệnh đau thần kinh toạ như thế nào?

                Theo Đông y, bệnh đau thần kinh tọa phải được điều trị tận gốc để bệnh không tái phát nhiều lần và trở thành bệnh mãn tính. Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, Đông y đưa ra phương pháp điều trị bệnh phải dựa trên nguyên tắc: thông kinh tọa lạc, hành khí hoạt huyết, khu phong trừ thấp.

            Cùng với chế độ sinh hoạt hợp lý và có kèm theo một số động tác tập thể dục…, điều đó không chỉ tốt cho bệnh nhân bị đau thần kinh tọa mà còn đặc biệt kích thích chính những cơ năng tự nhiên trong tạng phủ để vận hành chức năng phục hồi sức khoẻ và tăng sức đề kháng. Đây mới chính là giải pháp đầy hiệu năng và an toàn cho người bệnh trong việc điều trị chứng đau thần kinh tọa trong giai đoạn hiện nay./.