Blŭ hrăm hŏng khua mduôn kơ bruă kriê pioh knhuah dhar kreh mơ̆ng mnuih Êđê
Thứ bảy, 00:00, 10/02/2024 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Klei hdĭp ai tiê klei mĭn mơ̆ng mnuih djuê ana Êđê mâo lu jơr êdi hŏng lu klei mĭn đăo, mjing lu knăm m’ak, klei bhiăn ngă yang siă suôr hŏng klei hdĭp mơ̆ng anak mnuih lehanăn klei hdĭp aguah tlam mlam hruê, bruă duh mkra pla mjing. Yan mnga truh, ai êwa knăm m’ak mčhĭt m’uăt ti djăp ƀuôn êlan, alum kơ jih jang ƀĭng hmư̆ hdră mđung bi tuôm hŏng Y Blin Adrơ̆ng, kreh iêu Aê Tú, (kkiêng thŭn 1968) jing khua mduôn lehanăn jing pô mbruă tông čing čhar ti ƀuôn Drai Điêt, să Dliê Yang, kdriêk Ea Hleo, čar Dak Lak čiăng mđing hmư̆ klei mĭn mơ̆ng pô mbruă hŏng hdră kriê pioh knhuah dhar lreh jăk siam mơ̆ng mnuih djuê ana Êđê.

Akŏ yan mnga mrâo, hlăm adiê êăt mơ̆ng čư̆ čhiăng krĭng Lăn Dăp Kngư, angĭn thut bi mgei adhan kphê, ana ksu čăt kƀiêng. Knăm mơak yan mnga mơ̆ng mnuih Êđê kreh kčưm mơ̆ng knhal jih mlan 12 truh kơ jih mlan 3 hlăm thŭn mrâo. Khua mduôn Y-Blin Adrơ̆ng kreh iêo Aê Tŭ ti ƀuôn Drai Điêt, să Dliê Yang, kdriêk Ea H’Leo jing sa čô ngă yang kreh kiă kriê dŭm hdră bhiăn hlăm klei ngă yang, leh knăm huă êsei mrâo, dŭm ƀuôn êlan srăng mkŏ mjing klei ngă yang pin êa čiăng akâo kơ hjan siam angĭn ênang, hnoh êa bŏ dlai, doh êngeh, grăp čô mâo klei suaih pral, bŏ dlai mdiê mkuê̆, ktơr, êmô, kbao, ŭn mnŭ. Pô riu yang kwưh akâo dŭm klei jăk siam kơ ƀuôn sang. Dŭm klei ngă yang mơ̆ng mnuih Êđê čiăng akâo kơ dŭm klei jăk siam leh anăn klei anăn jing knhuah gru mơ̆ng mnuih djuê ana Êđê čiăng dưi kriê pioh:

 “Klei ngă yang, mơ̆ng đưm đă dih. Mơ̆ng ênuk aduôn aê hmei, aê kâo djiê ama kâo lŏ hrô. Leh ama kâo luč kâo hrô kơ ama kâo ngă klei ngă yang. Grăp blư̆ ngă yang kâo hmư̆ dŭm klei ama kâo mtô, ama kâo êlâo dih hdơr ênŭm hĭn, kyuanăn kâo mâo nanao klei gĭr hriăm lu hĭn, leh kâo mduôn khua srăng lŏ dơ̆ng mtô kơ anak, kơ čô čĕ kâo. Klei bhiăn ngă yang đưm mơ̆ng djuê ana pô amâo mâo dưi lui ôh”.. 

Khua mduôn Aê Tŭ brei thâo, asei ñu pô amâodjŏ knŏng gĭr hdơr kơ hdră, klei kwưh mơ̆ng dŭm klei ngă yang, čiăng kơ grăp čô thâo săng boh tŭ dưn mơ̆ng dŭm klei ngă yang. Hlăm klei hdĭp mơ̆ng mnuih Êđê, grăp thŭn mâo lu klei ngă yang djŏ tuôm hŏng anak mnuih leh anăn boh mnga. Dŭm klei ngă yang djŏ tuôm hong boh mnga čiăng bi mni kơ bruă lŏ hma, bi mni kơ yang brei leh angĭn ênang hjan siam, hmăng hmưi kơ yan boh pla mâo lu boh mnga. Bi hlăm dŭm klei ngă yang kơ anak mnuih, kwưh akâo mâo klei suaih pral, êđăp ênang, mbhă myun hlăm klei hdĭp.

 “Mơ̆ng amĭ k’kiêng drei dưi mkŏ mjing klei ngă yang. Leh anăn truh kơ gŏ sang mâo klei găl ngă yang hŏng ŭn puah, 7 čeh kpiê čiăng kơ drei mâo klei hdĭp suaih pral, êđăp ênang. Mmông anăn drei bi mni kơ yang kơup mgang leh hlăm mmông amĭ ba tian, truh kơ hruê k’kiêng leh anăn rông ba drei truh kơ prŏng, akâo kơ yang dliê, yang čư̆, yang êa, yang ana mnŭt, ana hra răng mgang…Amĭ ka mâo klei găl srăng ngă yang hŏng mnŭ đuč, leh mâo klei găl ngă yang hŏng ŭn puah, 7 čeh kpiê jing bi klă drei leh prŏng čiăng mă bruă pưk hma mâo angĭn ênang hjan siam. Kyuanăn čiăng êdi dŭm klei ngă yang mơ̆ng djuê ana pô”.

Hlăm klei ngă yang amâodjŏ knơ̆ng dŭm klei kwưh akâo hŏng yang, ƀiădah lŏ jing dŭm hdră bhiăn, klei duê, klei mmuñ ênhiang, mâo dŭm klei ngă yang mâo klei kdŏ čĭm Ktiă, kdŏ grư̆…Klei ngă yang yơi jing klei kă bi mguôp mnuih hŏng mnuih, mkŏ mjing boh tŭ dưn yuôm bhăn kơ êpul êya jing mtô lač kơ grăp čô klei dôk dơ̆ng ƀơ̆ng huă, blŭ tlao nao hriê, răng mgang wăl hdĭp mda. Khua mduôn Aê Tŭ truăn mĭn truăn mĭn, hlăm klei hdĭp yang ƀuôn mrâo mrang, dŭm klei ngă yang luč ƀrư̆ ƀrư̆, klei anăn jing srăng luč ram sa kdrêč knhuah gru djuê ana pô. Mbĭt hŏng êpul êya mnuih Êđê, klei uêñ mĭn mơ̆ng bruă sang čư êa ba wĭt dŭm boh kdrŭt, klei mđĭ ai prŏng hŏng dŭm ai tiê thâo mpŭ kơ knhuah gru dhar kreh djuê ana pô msĕ si khua mduôn Aê Tŭ. Ñu yăl dliê, tơdah kƀah dŭm klei ngă yang hlăm êpul êya yang ƀuôn jing luč sa knhuah dhar kreh mơ̆ng mnuih Êđê.

 “Hmei lač jăk kơ knŭk kna mâo nanao klei uêñ mĭn mtô lač kriê pioh knhuah dhar kreh djuê ana pô. Êdei anăp hmei hmăng hmưih dưi mkŏ mjing dŭm klei ngă yang prŏng hĭn msĕ si ngă yang akâo klei suaih pral, ngă yang pin êa, akâo angĭn ênang hjan siam…Kâo hmăng hmưih knŭk kna lŏ uêñ mĭn hĭn, lŏ dơ̆ng mtô lač, tơdah hmei kƀah ênai čing, čeh kpiê srăng ngă klei găl đru brei. Čing čhar amâo mâo dưi kƀah ôh hlăm klei hdĭp yang ƀuôn. Klei hdĭp ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ kyar hmei srăng ngă klei ngă yang prŏng hĭn.”

Grăp blư̆ ruê̆ klei ngă yang, ênai čing kwang jing mmông kčưm kơ klei hơ̆k mơak, ênai čing kwang ăt msĕ hŏng ai tiê mơ̆ng phung khua mduôn, pô thâo mbruă Aê Tŭ hmăng hmưih klei jăk siam mơ̆ng djuê ana pô dôk kwang nanao kơ ênuk êdei anăp. Hlăm ai êwa mơak mñai mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăm kdrăp čŭt hơô djuê ana, bi kkuh kŭm muñ kdŏ, mnăm kpiê čeh bâo mngưi leh anăn bi hơêč hmưi kơ hdơ̆ng pô dŭm klei jăk siam hlăm klei hdĭp./.

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC