Ră anai hră čih pơkra Tơlơi phiăn glăk ba tơbiă rơkâo tơlơi gum pơhiăp khua pơ ala mơnuih ƀôn sang 2 jơlan gah, jơlan gah sa: Pơkă kom mơgăt rơdêh nao rai lơm mơñum tơpai, măt tơpai (tŭ mă tui tơlơi pơkă amăng Tơlơi phiăn pơgang, pơgăn anô̆ sat răm truh mơ̆ng tơpai, ƀiêr thun 2019, mă yua hăng abih bang mơta rơdêh rô nao rai). Jơlan gah 2: Pơkă kah hăng Tơlơi phiăn jơlan nao rai thun 2008 lĕ kom: “Mơgăt rơdêh krua, rơdêh thut lơm amăng drah hmâo kôl hloh 50miligram/100 mililit drah ƀudah 0,25 miligram/1 lit ayuh suă pran”. Hrŏm hăng anun, khom pơplih pơkra tơlơi pơkă bơdjơ̆ nao Tơlơi phiăn pơgang, pơgăn anô̆ sat truh tơlơi tơpai, biêr.

Lu tơlơi gum pơhiăp tŭ ư hăng Jơlan gah 1 pơkă kom mơgăt rơdêh lơm amăng drah ƀudah jua suă pran hmâo kôl. Khua Grŭp hyu mă bruă khua pơ ala Nguyễn Thị Thanh pơdah pran jua:

 “Hơdôm hrơi ngă tui tơlơi pơkă kom hmâo mă yua laih hăng dưi hmâo lu mơnuih ƀôn sang tŭ ư hrŏm ngă tui hăng glăk amăng ƀrư̆ pơjing phiăn juăt” sit lăi mơñum tơpai ƀiêr laih ƀu mơgăt rơdêh ôh”, hrŏm hăng anun ngă plai ƀiă tơlơi pơjrom nao rai ƀơi jơlan glông yua kơ măt tơpai ba truh. Amăng thun 2023 tơdơi kơ khul kông ang kơtưn pơsir hăng mơnuih mơgăt rơdêh ngă soh tơlơi phiăn pơkă kôl lĕ, mrô tơlơi truh ƀơi jơlan glông bơdjơ̆ nao tơpai asơi hmâo hrŏ trun laih truh 25% mrô mơta tơlơi truh; 50% mrô mơnuih djai; 22% mrô mơnuih rơka ruă. Hrŏm hăng anun amăng ƀrư̆ hrŏ trun đut hlah anô̆ sat răm mơ̆ng tơpai ƀiêr hăng 30 mơta tơlơi ruă huĭ rơhyưt hăng bơbeč truh rơbêh kơ 100 mơta tơlơi ruă pơkon”.

Khua Jơnum min Tơlơi phiăn mơ̆ng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang Hoàng Thanh Tùng ăt tŭ ư hrŏm mơn jơlan gah kom khut khăt mơñăm tơpai hăng mơnuih mơgăt rơdêh. Khă hnun hai, rơkâo ngă rơđah dong hơdôm tơlơi pơkă anai hăng pơblang kiăng thâo kơ “ia kôl amăng drơi jăn”:

 “Ngă rơđah dong hơdôm gru than phrâo bruă pơkă anai. Anai lĕ sa amăng hơdôm tơlơi mơ̆ lu tơlơi gum pơhiăp akă rơđah lĕ khom ngă rơđah. Amăng gru than bôh thâo phrâo lĕ hmâo sa lĕ tơlơi bơdjơ̆ nao “tơpai asơi” amăng hơdôm plăng mơnuih mơnam ăt lăi nao lu mơn tơlơi anai. Khom hmâo tơlơi pơblang rơđah, kiăng ngă gru than kơ bruă ƀing ta pơjing pioh dŏng yua jơlan gah tui jơlan gah pơsit ngă tui kah hăng ră anai. Yua kơ hmâo pơjing sa phiăn juăt klă biă, ngă plai ƀiă tơlơi sat truh prong yua kơ mă yua tơpai, ƀiêr ba truh pơjrom ƀơi jơlan nao rai”.

Bơkơtuai hră čih Tơlơi phiăn jơlan nao rai, Khua Jơnum min prăk kak, Ngăn drăp Lê Quang Mạnh brơi thâo hơdôm hrơi rơgao bruă gum hrŏm hơdôm ngăn rơnoh kơnuk kơna hăng tơring čar, ƀôn prong pioh pơkra jơlan nao rai ƀơi hơdôm bôh tơring čar. Bôh nik anai pơphun mơ̆ng hơdôm thun rơgao, hơdôm tơring čar pơhrui ngăn drăp lu, hmâo tơlơi gal klă. Khă hnun hai, sui thun, ngăn drăp mơ̆ng kơnuk kơna phun ñu pô gơgrong phun. Yua anun, ƀu djơ̆ yua kơ tơlơi anun mơ̆ pơplih pơkra tơlơi pơkă amăng Tơlơi phiăn Ngăn drăp kơnuk kơna:

 “Amăng sa rơwang thun blan pơkă hơpă amra lĕ sa rơwang bruă, 2 Rơwang bruă pioh đing nao abih pran jua mơ̆ng lŏn ia mut pioh ngă giong jơlan nao rai hăng jơlan đuăi hmar. Samơ̆ ƀing ta ƀu pơkra na nao mơn jơlan nao rai hăng jơlan đuăi hmar. Yua anun lĕ tơlơi pơplih mơ̆ng Jơnum prong ba tơbiă kơ rơwang bruă anai rơwang bruă tơdơi. Kâo pơmin lĕ ƀing ta truh rơwang mơ̆ng 5-10 thun tơdơi, tơlơi kiăng mơ̆ng ngăn drăp Kơnuk kơna; bruă pơkra mơ̆ng hơdôm jơnum min gah Ding jum jơlan nao rai; bruă wai lăng ăt kah hăng pơhlôm dưi hmâo Kơnuk kơna amra bơwih brơi črăn jơlan lŏn ia ta”.

Tui hăng Kơ-iăng Khua git gai wai lăng pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar ta, ơi Nguyễn Đức Hải tơlơi yôm phăn lĕ pơsit tơlơi pơkă kơ pơlar jơlan nao rai amăng lŏn ia pioh amăng krah hăng sui thun pơpha ngăn rơnoh pioh pơsit pran ngă giong tui akô̆ tlôn đing nao hlâo hơdôm ară jơlan phun pioh tô nao rai kual. Yua anun, ngăn drăp dêh čar khom đing nao pơhlôm djơ̆ tơhnal pơkă, pơhlôm, pơjing pran pơtrut pơđĭ kyar:

 “Ƀing ta khom đing nao ngăn rơnoh lu hloh dong. Yua kơ ră anai đam ƀơi jơlan 1 črăn yôm phăn nao pơ̆ Cà Mau ƀudah hơdôm ară jơlan Hà Giang. Jơlan tui anun ƀu dưi iâo lĕ jơlan dêh čar jơlan đuăi hmar ôh. Tui hăng kâo pơmin đing nao pơlir wai lăng hăng bruă gơgrong mơ̆ng ngăn drăp lŏn ia khom đing nao hơdôm ngăn drăp sui thun pioh yua prăk pơkra jơlan lŏn ia khom djơ̆ tơhnal pơkă pơhlôm hăng dưi tô nao rai. Ră anai hơdôm tơlơi ngă dưm kơnar nao rai ngăn drăp akă kơjăp ôh. Hơdôm anô̆ dưi ngă dưm kơnar tâ̆o hloh kơnong kơ hmâo hơdôm pluh bôh tơring čar. Hơdôm tơring čar anai amra mă yua ngăn drăp pioh gum hrŏm hăng lŏn ia pioh pơsir anih anom mă yua pơkra jơlan pioh pơtrut hơdôm rơwang bruă”./.