Ngă yang toh kông: Hơdor pioh giong bruă ƀuăn mơ̆ng djuai ania Êđê
Chủ nhật, 06:19, 10/11/2024 H’ Xiú/Nay Jek pơblang H’ Xiú/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Djuai ania Êđê hlâo adih ngă lu mơta yang, đăo kơ djop mơta yang rơbang, bơngăt jua, atâo đưm, amăng guang tơlơi hơdip sa čô mơnuih khom găn rơgao lu wơ̆t ngă yang anet prong rơmong rơwang phara soh, amăng anun hơmâo tơlơi ngă yang tuh kông, ƀudah juăt lăi ngă yang truh tơdăm dra laih. Găn rơgao lu mơta tơlơi ngă yang anai, tơdăm ƀudah dra djuai ania Êđê amra dưi hơmâo sang anŏ, phung wang, ană plơi pla pơsit pô anun prô̆ tơdăm prăm dra ƀă tơsâo thâo pla tơmun kơtor laih, dưi yơh ngă hrŏm hăng pơsit djop bruă yom, glăm ba hơdôm bruă kơtrâ̆o amăng sang anŏ, kơnung djuai phung wang añang kor.

Ayong Y Sô Rian Kƀuôr, dŏ ƀơi Ƀuôn Kmrơ̆ng Prong A, să Ea Tu, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak thun anai buă 20 thun. Kiăng hơdor pioh sa bruă ngă yom amăng tơlơi hơdip ñu đah rơkơi tơdăm, amĭ ama Y Sô Rian Kƀuôr hơmâo pơčrong sai ngă yang “Toh kông”, tơlơi Êđê pia Mpŭ toh kông, ƀudah ngă yang pơsit truh tơdăm laih. Lơ̆m ñu hăng amĭ ama ñu nao pơ sang pơjâo pô iâu yang, jak hăng rơkâo kơ ñu pô iâu lăi, ngă yang brơi, Y Sô Rian Kƀuôr hơ̆k mơak dlưh pran jua, bơngơ̆t hrŏm hơmâo mơ̆n.

“Hnang blung kâo ăt tơtư̆ drơi jăn mơ̆n, giong anun mơak hăng hor biă mă yua amĭ ama ngă yang pơpŭ pơsit ta prô̆ tơdăm dra ƀa tơsâo thâo ngă hmua pla tơmŭn kơtor. Mơ̆ng anai pơ anăp ta prong tơdăm laih dưi djru, ngă bruă brơi amĭ ama hăng sang anŏ phung wang”.

Tŭ ư ngă yang pơsit truh tơdăm brơi kơ sa čô ană đah rơkơi, tơdăm, pô iâu yang ơi Y Wơn Niê Kdăm, dŏ pơ Ƀuôn Wiâo, tơring kual Krông Năng, tơring čar Dak Lak pơtă pơtăn kơ amĭ ama Y Sô Rian Kƀuôr prăp lui djop mơta gơnam pioh ngă yang, hơmâo sa drơi un, bơbui tơnô, 7 boh čeh tơpai, asơi điơ̆, sa rơ-i dưm mơnơ̆ng ƀong huă ngă yang khom hơmâo djop 7 mơta mơnong ƀong huă dưm hrŏm sa rơ-i samơ̆ čơgăn phara soh, kah hăng añăm mơnong un, tơpai čeh, asơi điơ̆, hơbơi rơbua, pơtơi hơtŭk.

Truh hrơi ngă yang, djop mơta gơnam pioh ngă yang hơmâo prăp lui tum laih, pô iâu yang mă hơdôm čơđeh añăm mơnong un mơ̆ng tơƀông mơdŭng, tơngia truh pơ aku, mă 7 arăt hrĕ kơđuh djrao akă kôl hĭ añăm mơnong tôl yôl ƀơi gong drai gai akă čeh tơpai prong hloh, juăt ñu čeh tang. Giong prăp lui djop mơta laih, pô iâu yang ngă yang yơh. Ngă yang hơmâo dua črăn, črăn tal sa iâu lăi kơ yang atâo ơi yă mơ̆ng đă đưm; črăn tal dua lĕ ngă yang prô̆ tơdăm prăm dra ƀa tơsâo kơ pô arăng ngă yang hrơi anun.

Lơ̆m ik kơ jua čing ing jua hơgor, pô iâu yang toh hĭ kông mơ̆ng tơngan Y Sô Rian Kƀuôr hăng iâu yang rah hăng boh pia potưh ba mơtam : “Čô̆ yang anai kâo toh lui kông kơ tơdăm ngek, yua ñu truh tơdăm laih, prong pơtih pha bra hơpal jăl tơkai tơngan drơi jăn kơjăp, ñu pơsit mă bruă či ngă dĭ da gla kơñ, ngă hmua pla pơjing, čông jơnah jah glai pơdjuai tơrong pơhăng. Mơ̆ng anai pơ anăp adih, brơi ñu hiam jong hơtai hiam drơi jăn dưi glăm tơmeh ngă atông glăm yông ngă sang, lăn ba bruă mă amăng sang anŏ, pơgang plơi pla ala ƀôn”. Lơ̆m đŭt tuč tơlơi iâu lăi, pô iâu yang mă kông phrâo toh anun yôm lui ƀơi tơngia čeh tang prong hloh pioh ngă yang dơ̆ng, giong anun iâu yang rơkâo khul yang rơbang brơi kơ pô tơdăm anun hiam drơi jăn pran jua, suaih pral na nao, rơnuk ngă sang rơnang ngă hmua, khin hơtai trun hmua ia djuh, kơjăp tơlơi pơmin, thâo rơgơi, tơpă hơnơ̆ng.

Laih iâu yang giong, pô ngă yang jak iâu abih bang nao mă mơnong ƀong huă, ƀongg huă hrŏm, gơnam ƀong huă hơmâo pơdưm amăng rơ-i. Pô arăng ngă yang brơi mă ƀong hlâo, giong anun amĭ ñu laih anun kah truh pơ ama hăng abih bang mơnuih amăng sang anŏ. Pô iâu yang iâu yang ruh hrĕ akă hret ƀơi ale djrao, mă lui añăm mơnong un yôl ƀơi čeh tơpai pioh ngă yang. Giong anun, ñu djă khiơl, đao, tơbăk jao kơ pô tơdăm arăng brơi yang anun wơ̆t đao, suang khiơl, kiăng pơdah rai pran kơtang, khin hơtai mơ̆ng ñu, mơ̆ng anai pơ anăp pơsit ñu prong pơtih pha bra hơpăl jăl drơi jăn sit nik, ƀu anet muai čơđai hlăk dơ̆ng tah. Pô iâu yang ơi Y Wơn Niê Kdăm lăi:

“Jao kơ pô tơdăm gơnam yua kah hang khiơl đao, tơbăk hrup hăng gơnam pơgang brơi kơ ñu, jao kơ ñu bruă mă glam ba hơmâo pran khin hơtai blah ngă, pơgang sang anŏ plơi pla sit hơmâo tơlơi hơgĕt thâo. Mơ̆ng anai pơ anăp, dĭ da gla kơñ pô tơdăm anai amra tŏ tui ngă bruă pơgang ană plơi pla, ngă hmua pla tơmŭn kơtor jing mơnuih prong laih, tơngan kơtang, găng tơkai, hơtai kơjăp pơgang amĭ ama, adơi amai, phung wang sang anŏ, kơnung djuai, plơi pla”.

 Tuč tơlơi ngă yang, abih bang wơ̆t pô sang hăng ƀing tuai nao ngui nguor ƀong mơñum ngă yang anun ƀong huă hăng mơñum tơpai čeh, atông čing ring hơgor, mơak hrŏm pô tơdăm prong laih. Nao ngui hrŏm hrơi ngă yang anai, hơmâo amai H’Ngăm Adrơng, Ƀuôn Kmrơ̆ng Prong A, să Ea Tu, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak lăi:

 “Kâo amĭ ƀă yă pơjing amăng plơi pla samơ̆ aka ƀu ƀuh djơ̆ ôh tơlơi ngă yang pơpŭ tơdăm prô̆ tơdăm prăm dra ƀa tơsâo djơh hăng anai, ngă djop tơlơi phiăn pơkă tum teč hiam biă mă, prăp lui tong ten mơ̆ng pô iâu yang, amaĭ ama sang anŏ gơyut gơyâo kơnung djuai pô arăng ngă yang. Tơlơi ngă yang anai kah kâo ƀuh hăng thâo hluh ƀiă dơ̆ng tơlơi phiăn gru grua đưm ngă yang pơpŭ truh tơdăm hăng thâo hluh tơlơi phiăn juăt djuai ania Êđê ta lu hloh”.

Ơi Adrơng Y Blih, dŏ pơ Ƀuôn Drai, să Dliê Yang, tơring glông Ea Hleo, tơring čar Dak Lak brơi thâo, tơlơi ngă yang toh kông lĕ sa mơta tơlơi phiăn hơmâo mơ̆ng đưm đă djuai ania Êđê, tơlơi ngă yang anai hơmâo boh yom prong biă mă, kiăng pơtô lăi, bruă pơsit sa čô mơnuih truh thun prô̆ tơdăm pram dra ƀa tơsâo thâo bơwih ƀong huă laih, hlâo kơ ñu dưi ngă hrŏm bruă prong amăng plơi pla ƀôn lan, pơsit bruă amăng sang anŏ, kơnung djuai. Tơlơi ngă yang truh tơdăm prăm dra yua amĭ ama ƀudah adơi amai amăng sang anŏ pô pơphun brơi, hơmâo phung wang añang kor, ană plơi pla sang yŭ pŭ ngŏ gum hrŏm, nao ngui jơngum, hrơi blan pioh ngă yang lĕ tơl pô tơdăm prô̆ tơdăm sit nik laih, pô dra truh ƀa tơsâo sit nik mơ̆n. Tơlơi ngă yang anet hă prong tui hluai sang anŏ anun thâo hơmâo. Tui hăng ơi Adrơng Y Blih lăi, ƀơi hơdôm anih, plơi pla pơkŏn đơ đa, hơdră ngă yang dưi ngă brơi wơ̆t ană tơdăm hăng ană dra amăng sang anŏ:

“Kâo hơmâo 3 čô lĕ kâo ngă yang pơpŭ prô̆ tơdăm pram dra 3 wơ̆t mơ̆n, wơ̆t anăng đah rơkơi tơdăm hăng ană đah kơmơi truh dra ngă yang soh, samơ̆ hơmâo mơ̆n anŏ phara ƀiă. Hăng ană tơdăm lĕ, ngă yang mă aku un bơbui anun akă yôl lui ƀơi gong gai akă čeh tơpai, bơ ană dra lĕ gơnam ngă yang dưm amăng rơ-i đôč. Ană dra sit ngă yang ƀu hơmâo jao brơi khiơl đao, tơbăk ôh, samơ̆ ană tơdăm lĕ khom hơmâo. Tơlơi ngă yang anai hơmâo mơ̆ng ơi yă ta đưm đă ră hlâo adih laih, dŏ djă pioh na nao, pơtô glăi kơ ană tơcô mô yâo rơnuk tơdơi ƀu dưi lui hĭ ôh”.

Tơlơi ngă yang pơpŭ truh tơdăm prăm dra ƀa tơsâo ăt kah hăng lu mơta tơlơi ngă yang pơpŭ kơ tơlơi hơdip ană mơnuih mơ̆ng djuai ania Êđê, hơmâo tơlơi tŭ yua kiăng râ̆o pơthâo râo pơhmư̆ kơ khul yang rơbang, pơtruh brơi sang anŏ hăng ană plơi pla, phung wang añang kor, kơnung djuai amai adơi, adơi ayong anong wa. Mơ̆ng anun kiăng dŏ djă pioh tơlơi phiăn hiam klă mơ̆ng đưm djuai ania, djru hrŏm djă pioh gru ama grua amĭ amăng tơlơi hơdip mơda djuai ania Êđê ră anai, laih anun djuai ania ƀiă ta hnun mơ̆n.

 

H’ Xiú/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC