Niam ngan kơwào Ta Lẹh bơh kòn cau Jeh- Triêng dê tàm càr Kon Tum
Chủ nhật, 06:00, 05/05/2024  Cau mblàng K’ Hạnh/ VOV5 Cau mblàng K’ Hạnh/ VOV5
VOV4.K’Ho- Ală đờng gòng bơh yau bơh làng bol kòn cau Jeh- Triêng tàm càr Kon Tum dê li la uă ngan mờ 22 bơta đờng goòng krơi is. Tàm hơ̆, geh tus 2 bơnah 3 là đờng goòng mòn lơh bơh gle, đơr. Ta Lẹh là dùl tàm ală bơta kơ wào niam ngan bơh kòn cau Jeh-Triêng dê, geh mòn lơh tàm tŭ lơh sre mìr sùm đềt mềr ngan mờ rài kis pah ngan bơh làng bol dê.

Kơwào Ta Lẹh gơwèt mpồl phan uh mờ nhơm bơh làng bol kòn cau Jeh- Triêng dê. Kơwào geh mòn lơh bơh 1 nơm ding đơr jòng pơgap 75 phơng, 2 nơm bồ ndrờm brong gời. Tàm nggùl kơ wào mìng geh 1 nơm loh nàng uh. Tŭ uh, cau uh pal ià kơwào ring mờ sơndồi. Cau chài ngan Brôl Vẻ, ơm tàm ƀòn Đắk Răng, xã Đắk Dục, kơnhoàl Ngọc Hồi, pà gĭt:  "Bơta kơwào do tŭ uh tàm dơlam mpàng tê pal tàp tềng hơđơm ding. Dilah mìng uh bè ờs den ờ gơlik gùng uh jơnhoa, gùng uh lơyah ờ. Kơwào do mìng geh cau klau uh lơm, cau ùr ờ gơtùi uh ờ tài bơh gơ jòng ngan. Tŭ uh điñ tút den pal mbơn ồi ai tŭ uh Ta Lẹh den ờ duh pal mbơn ồi ờ”.

Pơn rơ ngan gùng đơs crih bơh kòn cau Jeh– Triêng dê là rơlĕ rơlùn, dềt rơhền bè jơnau đơs tam pơ̆t, tơnggŏ ală bơta tàm nùs nhơm bơh cau uh dê. Tàm hơ̆, săp ntas rơlĕ rơlùn, gơ kờñ ngan bơh kơwào Ta Lẹh dê tàm sre tàm mìr sùm tơngŏ loh làng bơta niam gùng đơs crih bơta kờñ gơboh ùr klau dê mờ gơ par niam ngan, tơnggŏ bơta kơ̆p kờñ bè dùl rài kis lơngăp lơngai, hờm ram mờ kis chờ hờp bơh cau Jeh- Triêng dê.

Jơnau ntas kơwào Ta Lẹh ờ mìng sồr pal geh bơta kal ke, niam ngan tàm broă bơyai lơh, ala tàm hơ̆ là bơta niam nùs, khat gơboh mờ lơngăp lơngai bơh ală cau tryang tryồng lơh broă sa dê. Jat cau chài Brôl Vẻ yal, tàm tơngai tùc tam phan, cau ùr Jeh- Triêng sùm tùc ală gar tơngời, gar kòi sơntìl tàm ală ding gle, ding đơr nàng cèng lòt tàm mìr.

Tàm tŭ kun să  tùc gar sơntìl, càl gơ mut tàm ală ding do lơh gơlik geh jơnau ntas iăt niam tồr ngan. Ală jơnau ntas do lơbơn niam, tŭ gơguh tŭ gơmù geh ntas bơh ding gle, ding đơr dê tàm tŭ lơh broă neh lơh geh bơta chờ hờp, bơta hô hơng ai làng bol Jeh- Triêng in sơlơ tơnguh tai bơta tryang tryồng lơh broă. Bơh hơ̆, kòn cau Jeh- Triêng kơlôi sơnơng broă lơh mòn lơh phan uh kòn cau geh gơrềng tus bơh gle, đơr dê, tàm hơ̆ pơn rơ ngan là kơwào Ta Lẹh. Kơwào do đềr mềr ngan mờ broă lơh mìr bơh làng bol dê, kung tài bơh hơ̆ mờ kơwào geh bơta gơ kờñ ngan pơndrờm mờ ală phan uh kòn cau Jeh- Triêng dê. Cau chài Brôl Vẻ, đơs: “Tŭ kòi mờr dờng den uh kơwào. Lơh mìr bơh nhai 7 tus tŭ tơnhào phan tam den ờ uh tai. Tŭ tàm mìr, lòt lơh broă tàm sre, tŭ lơi ơm rlô klo ngai halà mho mang, trồ mho, bol añ uh kơwào nàng ai nùs nhơm in lơngăp nơngai, lơh roh ƀà bơta bòl glar”.

Jat bơhiàn bơh yau bơh kòn cau Jeh- Triêng dê, kơwào Ta Lẹh mìng geh uh tàm sre tàm mìr lơm. Bơdìh mờ broă ràng tơlik ală jơnau tàm nùs nhơm, jơnau ntas kơwào Ta Lẹh gam kờñ yal jơnau tàm rơnŭ geh cau drơng gàr mìr, ting bơtrơh jơh sềm, phan poan jơng lơh aniai phan tam rao.

Bơdìh hơ̆, kòn cau Jeh- Triêng gam wèr ngan uh kơwào Ta Lẹh tàm hìu halà tàm ală dơ̆ lơh chờ, dơ̆ sa tềp. Kơkào mìng geh lời wơl tàm rơnŭ, ờ geh cèng rê tàm hìu. Mblàng jơnau do, Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang, Phó Kwang atbồ Ƀảo tàng Jơi bơtiàn họk Việt Nam, pà gĭt: "Khi ờ lời phan do tàm hìu ờ mờ là ơn prap ndơ̆p tàm brê. Khi sền do là 1 phan ndu gơn rơh mờ pal geh prap tàm tiah ndơ̆p ndơr ngan rlau jơh. Làng bol kòn cau Tây Nguyên khi đềt mềr ngan mờ brê. Gơ wèt mờ khi, brê là tiah ndu gơn rơh ngan, tiah đềt mềr, tiah ndơ̆p ngan bơh khi dê. Khi prap phan do tàm hơ̆ tài bơh hơ̆ là tiah lơngăp lơngai ngan rlau jơh”.

Mơya, jat tŭ tơngai, kơwào Ta Lẹh tŭ do neh gơ gơs dùl bơta phan uh geh ngui uă, geh kòn  cau Jeh- Triêng yồng tàm hìu mờ ngui nàng uh tàm dơ̆ pơrjum pah ngai halà tàm ală ngai lơh chờ, ngai chờ hìu bơh hìu bơnhă mờ mpồl bơtiàn dê.

Bơh gĭt nđờ rài do, gơwèt mờ kòn cau Jeh Triêng dê, ală jơnau đơs crih bơh yau sùm là hwềng nùs mờ geh làng bol prap gàr bè ờs ngan. Kơwào Ta Lẹh đơs is mờ ală jơnau đơs crih ờs mờng bơh kòn cau Jeh- Triêng dê đơs bal ờ mìng lơh nền bơhiàn niam chài krơi is, niam ngan ờ tàm bơrlŭ bal bơh kòn cau Jeh- Triêng dê, mờ gam pơgồp bơnah lơh li la làm uă rài đơs crih bơh yau bơh ală jơi bơtiàn tàm jơh gùt lơgar Việt Nam dê.

Cau mblàng K’ Hạnh/ VOV5

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC