Tàm boh bơr mờ cau kra ƀòn bè sền gàr niam chài kòn cau Rơđê dê
Chủ nhật, 06:00, 03/03/2024 Cau mblàng: K’Duẩn/ VOV Tây Nguyên Cau mblàng: K’Duẩn/ VOV Tây Nguyên
VOV4.K'Ho - Rài kis nùs nhơm bơh cau Rơđê dê li la ngan mờ bơta pin dờn duh khoai brah yàng lơh gơs git nđờ dơ̆ lơh yàng đềt mềr mờ rài kis kòn bơnus mờ rài kis pah ngai, lơh sa. Nam pa tus, tàm nùs nhơm lơh yàng chờ hờp làm gùt ală ƀòn, jà… tìp mat mờ ồng Y Blin Adrơ̆ng, deh nam 1968, mat mờng hòi là ồng Tú dê, ờ mìng là cau bơ jơu, kra ƀòn, cau chài cing mồng tàm ƀòn Drai Điết, xã Dliê Yang, kơnhoàl Ea Hleo, càr Dăk Lăk nàng iat bè bơta kơlôi sơnơng ồng dê gơ wèt mờ broă sền gàr ală bơta niam chài kòn cau Rơđê dê.

Bồ nam pa, tàm bơta trồ noat bơh ù tiah brê bơnơm dê, càl khồm rơlĕ rơlùn lơh rơnggô ntê kơphê, kau su gam tơt cồng pa. Dơ̆ lơh chờ bồ nam pa bơh cau Rơđê dê sơn đờm bơh lồi nhai 12 nam yau tus jơh nhai 3 tây nam pa dê. Ồng Y Blin Adrơ̆ng ơm tàm ƀòn Drai Điêt, xã Dliê Yang, kơnhoàl Ea Hleo, càr Dăk Lăk là dùl nă cau bơ jơu sùm đơng lam ală bơhiàn lơh yàng yal, tơnơ̆ dơ̆ lơh yàng chờ sa piang kòi pa, ală ƀòn bơyai lơh yàng mbòr dà nàng hòi dan mìu niam, càl niam, dà ia bềng lìu, sàng goh, tơl nă cau geh pràn kơldang, hìu lơi kung geh bềng kòi, tơngời, rơpu, kơnrồ, sur, iar. Cau bơ jơu là “Pô riu yang”, rac dan ală jơnau niam bơnĕ ai ƀòn lơgar in. Ală dơ̆ lơh yàng bơh cau Rơđê dê nàng kờñ hòi dan jơnau niam bơnĕ mờ hơ̆ kung là bơta niam chài kòn cau Rơđê dê pal geh sền gàr: “Broă lơh yàng neh geh bơh rài yau. Bơh rài ồng añ dê, ồng añ neh sang rài, hơ̆ sồng bèp añ dê pơn jat tai ala. Mờ tus tŭ bèp añ dê ờ gam tai den añ ala bèp añ, pơn jat tai broă lơh yàng. Pah tŭ lơh yàng añ kah tus ală bơta mờ bèp añ dê nting tơngkah, bèp añ rài yau kah wil tơl rlau, bè hơ̆ den tàng añ sùm lơh ngan bơsram uă rlau tai, tŭ añ neh kra, ờ sô den rơp bơto kòn sau añ in. Bơhiàn lơh yàng bơh rài yau kòn cau he dê ờ gơtùi sang tĕ ờ”.

Ồng Y Blin Adrơ̆ng pà git, să tờm ồng ờ mìng lơh ngan kah bơta rơndap tap sèng, jơnau rac yàng bơh ală dơ̆ lơh yàng dê, nàng jơh tơl nă cau geh jơnau git wă sền gàr ală dơ̆ lơh yàng mờ gam jơh nùs yal, mblàng lơh loh làng bol in git loh jơnau gơtha kuơmàng bơh ală dơ̆ lơh yàng dê. Tàm rài kis cau Rơđê dê, pah nam geh uă ngan dơ̆ lơh yàng kuơmàng gơ rềng tus kòn bơnus mờ kàl lơh sa. Ală dơ̆ lơh yàng gơ rềng tus kàl lơh sa nàng kờñ jờng rơ broă lơh sa suơn sre, ưn ngài brah yàng neh ai pà mìu niam càl niam, hòi dan kàl lơh sa tơnhàu geh uă. Ai ală dơ̆ lơh yàng gơ rềng tus rài kis kòn bơnus dê den kờñ hòi dan tơl nă cau sùm pràn kơldang, ring lơngai, bơtuah bơtuài tàm rài kis: “Bơh tŭ deh den bol he neh geh lơh yàng. Mờ tus tŭ hìu bơnhă geh priă jền den lơh yàng mờ sur kriau, 7 drap tơrnờm nàng bol he geh rài kis pràn kơldang, ring lơngai. Tŭ hơ̆, he ưn ngài brah yàng neh sền gàr mè neh bun bol he, tus tŭ mè deh mờ ròng bol he dờng pràn, mè kung neh rac dan mờ yàng bơnơm, yàng dà, yàng tờm jrê, tờm sơr sền gàr bol he… Mè ờ geh priă jền den mìng lơh yàng mờ 1 nơm iar, tŭ geh priă jền den lơh yàng mờ sur kriau, 7 drăp tơrnờm hơ̆ sồng đơs nền bol he neh dờng mờ kơp kờñ lơh suơn lơh mìr geh mìu niam càl niam. Bè hơ̆ den tàng kờñ ngan pal geh ală dơ̆ lơh yàng kòn cau he dê”.

Tàm dơ̆ lơh yàng ờ mìng là ală jơnau rac yàng, mờ gam là ală bơhiàn, jơnau tòng bơr, đơs pơnđik, geh ală dơ̆ lơh yàng tamya sềm K’Tiă, tam ya Grư̆.. Dơ̆ lơh yàng là dang che ờ gơtùi sền gŏ tàm tơrbŏ bal kòn bơnus mờ gơp, lơh gơs bơta kuơ dờng màng ai mpồl bơtiàn in là bơto bơtê tơl nă cau bơta chài tơm boh bơr tàm ƀòn lơgar, sền gàr tiah ơm kis, brê bơnơm. Ồng Y Blin Adrơ̆ng rơngòt tàm bơta tam gơl mpồl bơtiàn pa dê, ală dơ̆ lơh yàng ờ huan geh tai, bơta do ndrờm mờ broă, rơp roh tĕ dùl bơnah niam chài kòn cau he dê. Bal mờ mpồl bơtiàn kòn cau Rơđê, bơta sền gròi bơh ală gơnoar atbồ tàm ƀòn lơgar dê cèng wơl bơta gơn kơnờm, bơta pơn jờng dờng màng ngan gơ wèt mờ ală nùs nhơm git ki ngàm bơta kuơ niam chài kòn cau he dê bè ồng Y Blin Adrơ̆ng. Ồng đơs, ờ geh lơh yàng tàm ƀòn lơgar là roh tĕ dù, bơta niam chài kòn cau Rơđê dê: “Bol hi ưn ngài ngan dà lơgar sùm sền gròi, bơto bơtê sền gàr niam chài kòn cau he dê. Tàm tơnơ̆ do, bol hi kơp kờñ rơp geh bơyai lơh ală dơ̆ lơh yàng dờng rlau tai bè lơh yàng hòi dan pràn kơldang să jan, lơh yàng mbòr dà, hòi dan mìu niam càl niam… Añ kơp kờñ dà lơgar sền gròi rlau tai, pơn jat tai bơto tơngkah, dilah bol hi ờ tơl cing, drap tơrnờm, kơp kờñ rơp geh dong kờl. Cing mồng ờ gơtùi ờ geh tàm rài kis ƀòn lơgar dê. Rài kis sơlơ bơtàu tơnguh den bol hi kờñ lơh yàng dờng rlau”.

Pah tŭ dơ̆ lơh yàng tơn jơh, sap cing mpong ntas kung là tŭ sơn đờm dơ̆ lơh chờ duh hồl, sap cing mồng mpong ntas kung bè jơnau tàm nùs bơh ală cau kra ƀòn, cau chài bè ồng Y Blin Adrơ̆ng kơp kờñ bơta niam kòn cau he dê gam sùm ai rơnàng tơnơ̆ do in. Tàm nùs nhơm chờ hờp, làng bol tàm phan soh ờs mờng kòn cau dê, bơ tòm tơrgùm đơs crih tamya, ñô tơrnờm bơkah mờ nting bơr gơp in ală jơnau niam tàm rài kis.

Cau mblàng: K’Duẩn/ VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC