Sa tềp kung là kàl prang tàm Tây Nguyên dê. Tơnơ̆ mờ tŭ kòi tàm mìr sre neh jơh tơnhào, làng bol kòn cau Bơnhàr sơn đờm bơyai lơh ñô sa ờs mờng, gam sơn đan là kàl “ñô nam ơm nhai”. Tàm hơ̆, ñô lơh yàng Bơthi ƀồc là dùl tàm ală dơ̆ ñô sa dờng ngan, chờ hờp ngan mờ tơrgùm mờr tơl jơh ală bơta niam chài krơi is ngan tàm bơta niam chài cing mồng Tây Nguyên dê. Nàng bơyai lơh ñô bơthi, làng bol geh rơcang tơl ală bơta phan nàng pơdơng bè rơpu, kơnrồ, sur, iar ơda, drăp tơrnờm, phe… làng bol bŭ lah bơh tàm ală ƀòn ngài, ƀòn rềp tŭ kơno cau yal ndrờm geh tus rê nàng ñô sa. Kra ƀòn Lick, kis tàm ƀòn Piơm, thị trấn Dăk Đoa, càr Gia Lai kah wơl: “Sa tềp kòn cau Bơnhàr dê là ñô lơh yàng Bơthi ƀồc, lài do làng bol ờ bơyai lơh satềp mờ bơyai lơh Yàng Bơthi ƀồc. Pah dơ̆ tus kàl bơthi den nùs nhơm chờ gơguh, kah ngan bơta niam chài lài do, tŭ ală tờm Blàng lì bơkào pơrhê, mpồl sềm tus jồp bơkào nrao chờ kung bè kòn bơnus gam jà bal ñô tàm ală drăp tơrnờm bơkah, tus bal tàm ală săp ntas dròng cing mpong sùm gùt brê bơnơm. Hơ̆ sồng mpờl bơh ngài tàm ƀlàng sre ơnàng gŏ cau tàm jơi nòi ndai tus rê ñô sa bơthi, mùl màl kah sùm. Gam tŭ do den ñô bơthi ờ gam geh lơh uă tai, jơh ală làng bol ndrờm bơyai lơh sa tềp ờs mờng, tam klăc bal, tam pà bal nùs nhơm chờ hờp pah tŭ nam pa tus”.

Ồng Y Sêr, Ƀí thư Ci Ƀộ, cau geh bơngă pin dờn ƀòn Jun Juh, xã Đức Minh, kơnhoàl Dăk Mil, càr Dăk Nông pà gĭt, kàl sa nam ơm nhai bơh làng bol lài do là tŭ bơyai lơh chờ kòi cèng rê tàm hìu. Dơ̆ lơh chờ geh bơyai lơh bơh nhai 12 nam lài jŏ jòng tus nhai 1 nam tơnơ̆ mờ hìu bơnhă lơi kung bơyai lơh lơm, jat ală bơta tàm hìu bơnhă mờ geh bơyai lơh dờng dềt krơi is. Ồng Y Sêr, pà gĭt:“Dơ̆ lơh chờ cèng kòi rê tàm hìu geh làng bol kòn cau M’nông he dê bơyai lơh chờ hờp ngan, geh drăp tơrnờm, cing mồng, hìu lơi tơnhào uă phan tam den lơh kòn sur, mờ geh uă ngan phan tam, den sùm kờp là 100 sơ̆ rlau hơđang den lơh kơnrồ halà rơpu. Tŭ hơ̆ làng bol tam klăc bal ngan, wèt tus dùl kàl tam phan pa”.

Tàm kơnhoàl tiah nhàr dà lơgar Tuy Đức, càr Dăk Nông kung là tiah ơm kis bơh yau kòn cau Mnông dê. Ồng Điểu Xoong, cau geh bơngă pin dờn ƀòn Điêng Đu, xã Dăk Ngo, kơnhoàl Tuy Đức pà git, jăt bơhiàn bơh làng bol Mnông dê, tàm tơnơ̆ mờ tŭ tơnhào kòi neh jơh, làng bol bơyai lơh ñô sa chờ gờm kòi pa. do là dùl bơta niam tàm bơta niam chài kòn cau Mnông dê, ồng Điểu Xoong pà git tai: “Ñô lơh yàng chờ gờm kòi pa bơh làng bol bơyai lơh pah nam tơnơ̆ mờ tŭ neh tơnhào jơh kòi cèng rê tàm hìu. Do là bơta niam chài bơh kòn cau Mnông dê, hìu lơi kung geh bơyai lơh mờ làng bol chờ hờp ngan, tam klăc bal. Di tàm nam pa den añ kung chờ gờm jơh ală cau cau dùl nam pa geh cồng nha uă tàm broă lơh sa”.

Lài do kòn cau K’Ho tàm kơnhoàl Dam Rông, càr Lâm Đồng neh geh bơhiàn gờm chờ sa tềp bồ nam. Kòn cau K’Ho pin dờn, bồ nam là tŭ tơngai tàm jàu kàl, tŭ do làng bol neh lơh jơh broă tàm sre tàm mìr. Di dơ̆ do, nàng sơlơ tơnguh tai bơta tam klăc bal tàm hìu bơnhă, mpồl bơtiàn ƀòn lơgar, ală oh mi tàm hìu bơnhă bè bi klau, oh klau tus còp hìu bơnhă bi ùr, oh ùr he dê mờ sơlơ̆u wơl nàng gờm chờ sa tềp. Khi sùm cèng  bal ală phan pà bồ nam bè mbar hồl tàm kơm hò plai nhồng ro geh hòi là piang phú, piang phàng (mbar lơm pòng) ơn tàm pơlơ (phan ngui nàng ơn piang, halà ơn nhòng, jơlŭ) tus hìu he tus còp. Ồng Rơ Ông Ha Jràng, ơm tàm thôn 1, xã Liêng Srônh, kơnhoàl Dam Rông đơs là, do là phan pà sa tềp niam ngan bơh kòn cau K’Ho dê pah tŭ nam pa tus. Ồng Rơ Ông Ha Jràng, đơs: “Lòt còp bồ nam pa dilah he là cau kồñ tus còp hìu bi ùr, oh ùr, den pal cèng bal dăng nhòng, halà jơlŭ yau ngan. Cèng bal nhòng nàng wan tàm ngko bi, oh ùr in mờ đơs jơnau gờm chờ bi nam pa yơ. Ai dilah bi ùr, oh ùr tus còp hìu bi klau, oh klau den rơ̆p cèng bal ồi yau, dùl ết priă, halà iar mờ gờm chờ bi klau, oh klau he dê nam pa ròng iar rơnơ̆ rài uă, nam pa ală kồñ kah pal sền gàr pràn kơl dang să jan, lơh sa ngai sơlơ bơtàu tơnguh".

Di tàm dơ̆ wă rò nam pa Giáp Thìn 2024, kung là tŭ làng bol Tây Nguyên bơyai lơh ală dơ̆ lơh chờ bơh yau bơh mpồl bơtiàn dê bè Dơ̆ lơh yàng mut ơm hìu pa, dơ̆ lơh yàng Ñô lir bông, pơrjum niam chài mpồl bơtiàn...nàng sơlơ tơnguh tam klăc bal, gĭt wă bal, nggui bal mờ gơ̆p tơnơ̆ dùl nam lơh broă bòl glar kal ke, tam pà bal bơta mờng chài lơh broă, kơ̆p kờñ nam tơnơ̆ phan tam geh tơnhào uă rlau mờ nam lài, nàng wă rò sa tềp nam tơnơ̆ geh chờ hờp rlau tai, hô hơng rlau tai, ƀòn lơgar hờm ram tơl làm, bơta tam klăc bal sơlơ đềt mềr rlau tai.

Di tàm tŭ chờ gờm nam pa, ƀòn Kuk Kông, xã An Thành, kơnhoàl Đăk Pơ, càr Gia Lai bơyai lơh sơn đờm mờ ai mŭt ngui Hìu Rông niam chài pa tàm ƀòn dê. Hìu Rông niam chài ƀòn Kuk Kông geh lơh jăt hìu ờs mờng kòn cau Bơnhàr dê, kờp jơh priă lơh gơs mờr 1 tơmàn 600 tơlăk đong bơh priă dà lơgar dong kờl. Mờ kòn cau Bơnhàr, hìu Rông là rùp rài niam chài, là anih geh bơyai lơh uă broă lơh mpồl bơtiàn, là anih làng bol tơrgùm bal cri bơyai, boh bơr, bơyai lơh đơs crih; bơyai lơh ñô sa chờ ha là bơyai lơh jăt broă lơh pin dờn yàng. Tàm nùs nhơm gam chờ hờp, ồng Hngơ̆k, cau kis tàm ƀòn Kuk Kông, xã An Thành, kơnhoàl Đăk Pơ, càr Gia Lai đơs: “Ưn ngài Đảng, Dà lơgar neh sền gròi dong kờl làng bol, bol añ lơh hìu Rông bơnhiàn ờs mờng do. Dà lơgar dong kờl priă, làng bol, bol añ den ai tơngai lơh. Tŭ do neh geh hìu rông pa dờng, niam làng bol chờ hờp ngan. Tŭ do làng bol neh geh anih nàng dròng cing, tamya xoang, pơrjum ƀòn, lơh yàng duh khoai… làng bol ưn ngài Đảng, Dà lơgar uă ngan”.

Sa Tềp Dà lơgar bơh yau bơh jơi bơtiàn dê kung là tŭ kòn cau Sơdàng, Jeh- Triêng, Bahnar, Jrai, Brâu, Rơ Măm mờ Hrê tàm càr Kon Tum bơyai lơh ală dơ̆ lơh chờ bơh yau. Bal mờ bơta niam chài cing mồng, tam ya xoang, phan sa kung bè bơta niam bơnĕ ngan, krơi is ngan mờ làng bol kờñ yal tus mờ gơ̆p bơyô mờ năc lòt nhơl rềp ngài in.

Nam 2023 pa do tàm broă lơh Ngai chờ Niam chài, Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl ală jơi bơtiàn tiah Tây Nguyên dơ̆ I nam 2023 bơh Ƀộ Văn hóa, Thể thao mờ Zu lịc bơyai lơh tàm càr Kon Tum, halà dơ̆ pơrlòng trŭ gơm phan sa phan lơh sơnơm- bơta niam bơnĕ phan sa bơh yau geh trŭ gơm bơh ală phan geh lài bơh tàm brê mờ ală bơta phan lơh sơnơm kwơ, bè: kơnuh sơnơm Ngọc Linh, Kơnuh sơnơm jriang... neh lơh ngoh rơngăc bal mờ ală cau trŭ gơm phan sa tiơng pơn rơ ngan. Pơn yờ să bè niam chài phan sa bơh jơi bơtiàn he dê, bi Y Tuấn, ơm tàm ƀòn Kon Chênh, xã Măng Cành, kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum, pà gĭt:“Bol añ sùm lòt pĭc biăp bơh tàm brê, tàm mìr nàng trŭ gơm ală phan sa bơh yau. Geh ală oh mi cau ùr gam lòt gir ka tàm dà dờng, dà croh, cau klau den lơh dă kŭp phan brê cèng trŭ gơm gơs uă phan sa krơi is ngan, gơ kờñ ngan nàng wă rò năc lòt nhơl rềp ngài, tŭ khi tus sền, nhơl tàm do khi geh sa ală phan sa bơh yau bơh jơi bơtiàn he dê. Tơngai tơngăc nam yau mut nam pa làng bol sùm bơyai lơh mang tơngăc nam yau wă rò nam pa. Tơnơ̆ tơngai ơm rlô, lòt nhơl tàm bàr pe ngai sa tềp, làng bol den rcang tai lòt lơh broă lơh sa bồ nam pa”.

Tus bal ală broă lơh do, ală jơi bơtiàn dồ ết nă cau oh mi, bè Sơdàng, Bahnar, jeh- Triêng... geh dơ̆ yal tơngĭt mờ làng bol bal mờ năc lòt nhơl uă bơta bơkah pơn rơ niam chài bơh jơi bơtiàn he dê. Bi Y Âu, ơm tàm ƀòn Long Láy 2, xã Ngọc Yêu, kơnhoàl Tu Mơ Rông, pà gĭt:“Kòn cau Sơdàng sùm prap gàr sùm bơhiàn niam chài niam bơnĕ bơh yau, tàm ală dơ̆ lơh chờ dờng dềt bơh ƀòn dê ờ gơtùi ờ geh jơnau ntas cing mồng, tam ya bơh yau; ală dơ̆ lơh chờ pơgồp bal mờ lơh sa suơn sre kung geh lơh jat sùm pah nam bè Dơ̆ lơh Yàng tơpă mƀòr dà, dơ̆ lơh Yàng sih tam phan... Làng bol kơ̆p kờñ geh yal tơngĭt, yal uă rlau tai bè bơta niam chài bơh yau, bơhiàn bơh yau tus mờ gơ̆p bơyô, năc lòt nhơl rềp ngài in".

Ồng Y Ƀhiu Buôn Yă (Ồng H’ Jâo), kwang atbồ ƀòn Tơ̆ng Jŭ, xã Ea Kao, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk sùm tus bal lam làng bol ngui nùs nhơm tam klăc, sơbì bơhiàn ờ niam, pơrlòng lơh broă sa, brồ guh lơh pas bơh ală broă lơh mùl màl, prăp gàr bơta niam chài kòn cau dê. Di bồ nam pa, ồng Y Bhiu Buôn Yă kờñ bơto bơtê làng bol git sền gàr bơta niam chài kòn cau he dê. Ồng Y Bhiu Buôn Yă đơs: “Ală jơnau đơs pơn đik kòn cau Rơđê tŭ do tàm ală dơ̆ ñô sa chờ, să tờm añ kờñ ngan iăt. Bơdìh hơ̆ tai, kờñ iăt tai săp ntas kơmboăt, ding tut, jơnau đơs pơn đik mờ phan uh, phan teh là dùl bơnah bơh bơhiàn mò ồng he lời wơl. Tŭ do cau kơnòm ờ gam git uă tai, geh ờ uă cau mìng tơrgùm tàm broă lơh, ờ sền gròi tus mờ jơnau đơs pơn đik ha là uh teh ală jơnau lơi tai. Kờñ ngan cau chài jơh nùs bơto wơl kòn sao nàng bañ huĭ bơta niam chài”.