Quy định njrăng n’gang lơh bri bah Liên minh châu Âu (EUDR) geh nău tam ngăn tâm khay 12/2024 đah ăp doanh nghiệp têh n’hanh dŏng ntơm bah nar 30/06/2025 đah ăp doanh nghiệp jê̆ n’hanh dah găp. Ăp rêng pă an ndơ tăch, tâm nê geh cà phê mbra tâm ât rdâng đah âk ntul rlong. Gay bên di đah nô nău mhe, ndơ tăch cà phê Việt Nam lah nsum, Dak Lak lah êng hŏ ngăch dâk kan đah rpaih trong nchrăp na nê̆.

Lah đơn vị dâk lor tâm trong kan tăch n’gluh cà phê bah n’gor Dak Lak, Công ty TNHH du mpôl kan tăch n’gluh n’glăp 2-9 Dak Lak (Simexco Dak Lak) hŏ an ƀư bôk nău kan kơp dơn jŏ jong bah năm 2009.  Tĭng wa Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc hun hao tuch tăm jŏ jong, nău Liên minh châu Âu uănh an dŏng trong nchrăp luật đă mpăng tăch n’gluh ndơ tăm ta neh tă rŭn in roh bri, hŏ mô ƀư jêr an doanh nghiệp. Đah ăp nkual tâm rgop tăm ntơm bah 2009, Simexco Dak Lak  hŏ ngăch ƀư lôch jêh ăp tŏng siƀŭt khlay tŏng di rnoh EUDR đah 9.500ha, rnoh âk rlău 35.000 tấn/năm. Aƀaơ, doanh nghiệp dôl hôm ndrel bơi 80.000 rnăk, rdâk njêng bơi 100.000ha cà phê tĭng di quy định EUDR.

“Ăp năm, mpôl hên tăch n’gluh cà phê dŭt âk, ntơm bah 5 rbăn tât 70 rbăn tấn tâm ntŭk tăch châu Âu. Aƀaơ, mpôl hên hŏ nchrăp lĕ rngôch rnoh nchih rgum gay ăp tŏng quy định bah châu Âu mpeh tăm cà phê mô lơh roh bri. Rnôk geh trong ntĭm nti na nê̆ bah Liên minh châu Âu ndrel đah bah Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn lah ntŭk bôk tơm  ri  mpôl hên mbra ntrŭp tĭng ăp quy định dja.”

Dak Lak lah nkual tăm cà phê dŭt têh lam  dak, đah rnoh hvi nklăp 210.000ha, rĭng geh 28 tạ/ha, rnoh âk geh nklăp 558.000 tấn cà phê rnglăy. Cà phê lah ndơ geh tuch tăm tơm tâm  dăp rgum jâng wăng sa n’gor Dak. Năm 2023, nsĭt geh tăch n’gluh cà phê bah n’gor geh rlău 760 rkeh đôlar, âk 18% nsĭt geh tăch n’gluh cà phê bah lam dak. Yor kơt nê̆, Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn hŏ sơch Dak  Lak rdâk njêng ăp trong ntĭt leo tĭng di EUDR gay pơk hvi luh ăp nkual tăm cà phê lam  dak. Aƀaơ, n’gor dôl rdâk njêng/nsĭt geh wăng sa, kơi ntop, ăp tŏng rêng rgum nchih nkual tuch tăm, rgum nchih rnoh âk bri tŏng đah nău ŭch geh bah EU ta pe nkuâl rlong ƀư lah Krông Năng, Ea H'leo, Cư M'gar ƀư ntŭk nsing pơk hvi tât ăp nkuâl êng ƀa ƀă tâm n’gor. Nkre, ra uănh tay rnoh neh tăm cà phê (mô hŏ geh siƀŭt kơp dơn nău dơi  dŏng neh); rnoh hvi tăm ta neh bri bah năp nar 31/12/2020; uănh năl gĭt tay ăp ntŭk roh bri, hŭch hêng bri bah kơi nar 31/12/ 2020, dăn đă ăp trong ntop kơl ƀon lan nkual geh nău tât khuch gŭ rêh dăch kêng bri. Wa Trịnh Đức Minh, Kruanh Hiệp Hội cà phê Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak an lah, aơ lah nău kan khlay gay cà phê ƀư tăch bên đah trong rƀŏng mhe bah ntŭk tăch rgâl.

“Lah he ƀư jăp nău kan dja mbra n’hao dơi rnoh âk cà phê rvăt n’glăp tâm châu Âu. Ngoăy tâm ăp jâng nsing nê lah mô dơi an lơh n’hang bri n’hanh dŏng ăp trong nkra ƀư êng kơt tuch tăm  nkre đah si gle, tăm rlŭ ri he mbra dơi tât rnoh nê. n’hanh he ân rƀah gĭt gay hun hao n’gâng kan cà phê di trong rƀŏng nsum bah lam ntŭr neh lah wăng sa nđĭr uĕh, wăng sa nâp dăng”.

Tĭng wa Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn n’gor Dak Lak, aƀaơ, ăp nkuâl tâm ntŭk rlong ƀư dôch ntrôl ngăch tĭng ƀư. Ăp băl tâm boh bah dih tâm trôm ngih dak hŏ  kan nsum đah Dak Lak rdâk njêng n’hanh nsŏng kơl n’gluh rnoh kỹ thuật ntop kơl, lah: trong nkra tŏng di đah EUDR; rnoh trong nkra hŭch bah rmoh rman (ntrŏng năl, nkra nkô̆ nău lơh bri, groi nđôi, mât njrăng, sĭt jêng tay bri; trong ntĭt leo joi geh wăng sa rnăk wâl). Ntŭk nsing lý luận bah rnoh ndơ kơl kỹ thuật dja lah an saơ ăp dak rvăt n’glăp châu Âu saơ lah cà phê Dak Lak mô tât bah ntŭk lơh n’hang bri. Lơn lah rgum tâm pah kan nkoch trêng ăp quy định bah EUDR tât tĭng cán bộ mât bôk kan ăp gưl, ăp doanh nghiệp/công ty ta n’gor n’hanh nuĭh ƀon lan. Nkre, n’hao dăng dăp rgum tay nău kan tuch tăm ta rnoh neh hŏ geh gay der bah ƀư khuch tât nău tĭng ƀư ăp quy định EUDR.

“Nău gĭt êng, năl saơ êng dơi kônh wa râng tâm ăp siƀŭt kơp dơn dak bah dih n’hanh ăp nkual tăm cà phê ntrŏng năl. Ntơm  bah nê rnoh khlay, săk kah uĕh dơi n’hao âk. Nău khlay lơn nê lah nău nsing nơm, săk ntơ lư n’hanh nău đăp mpăn trong tăch luh mbrơi mbrơi dơi rdâk tay n’hanh nar lơn ma dơi n’hao prêh. Nê lah ăp rnoh khlay nsĭt geh tay bah rêng dăp rgum tay nău kan tuch tăm”.

Nău njrăng n’gang bah lơh bri bah Liên minh châu Âu (EUDR) geh nău tam  ngăn tâm khay 12/2024 đah ăp doanh nghiệp têh n’hanh dŏng ntơm bah nar 30/06/2025 đah ăp doanh nghiệp jê̆ n’hanh dah găp. Yơn đah nău lor nchrăp, nsrôih dŏng ăp trong tuch  tăm jŏ jong, n’hao dăng tâm boh, kan nsum tơm ndơ n’hanh tâm pă nău tă ơm gĭt kan đah mpôl bah dih n’hanh tâm trôm ngih dak, cà phê Dak Lak mbra bên đah ăp nău ntul rlong dja n’hanh năl di tay ntŭk gŭ kan têh khlay bah he kalơ ntŭk tăch rgâl cà phê lam ntŭr neh. Nău n’glêh an mhe bah EU lah rnôk gay cà phê Dak Lak hun hao tĭng trong rƀŏng kloh rvah, dơn kan rgop tâm hun hao bah n’gâng kan tăch rgâl cà phê Việt Nam jŏ jong n’hanh hun hao nđĭr uĕh/.