HTX lơưr tsưr ziv yiêz nhoz Sơn La:Uô yênhx cêr sik côngv txix tsiv uô txos trâu sâu zuôr xiv huv

(Tiếng máy cày tại vườn na của HTX……)

Suôz meir lêix têz đror đrông ntưk uô thax tsav chos txir na xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La ziv lov jêv đuô hâur têx xuz ntông nox txir jông njuôz xiêz. Meir lêix txos tưs ar têz nxênhr suô txos co. Li ntơư  HTX 150 ha ntâu  txir na xã Mé Lếch tâu tsoz phưz, tu jông chiê tơưs pax, txi txir ndư, sâu đê tâu nju.

HTX Mé Lếch muôx 20 chuôz zis chos đreiv têx tsoz chos txir na, chiê tu têx tsoz chos co, chor nênhs hâur HTX tưz yưv pênhr zuôr meir phưx vưv lêix têz, tsuôs đêx thiêz tsuôs yuôx.

Tiv têx tsoz na, lar heik zos chor txir khênhr trâul caz tho nox uô ruôr hiêv viv li tsuv tsuôs đêx thiêz yuôx tuô caz tsi so, taz por truôx tuk trâu lênhx nênhs sir zôngv. Zơưv Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX heik pâuz: Chor na sầu riêng zos zav zuz nôngz yiêz tâu HTX côngv đros Viện jâuz tâuv, zuz nôngz tsoz chos VN chos siv, uô tâu trơưk tsưr ziv. Chiv nhiv kruôr đhâu tưz muôs tâu txix 450 cxênhz txos 500 cxênhz đeiv iz cir, muôx kênh luz txir hnhar nhos 2 cir thiêz chiv no njuôk xav tax 20-25 tênhr iz ha: “Tsoz chos txir na zos zav phiv liv chos viv li HTX tưz uô lơưr têx tsưr ziv yiêz, lar heik zos chos thiêz tu, zưs đêx tsi so trâu. Đros thiêz cxix luôs zưs đêx cov ar têz nông, iz ha HTX yưv pênhr uô tas muôx 110-120 tsov đeiv. HTX cux đros têx công ty, chor ciêz đrôngs sâu zuôr, muôs têx xiv huv trâu tsôngv box”.

Têx hnuz lok no, chor nênhs hâur HTX kôngz nuv truôx tuk Chiềng Hặc, huyện Yên Châu tsênhv sir jos krưr têx txir mo môngk cov tsi trâul caz tho nox uô ruôr hiêv, tu, fmông nzir têx qir trâu, bax đhok uô car đêx zưs  têx tsoz chos chiê cov nông tâuk, taz por tsơưr lươngv, txir hloz lox jông, sâu đê tâu nju muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk. Chor txir mo môngk tâu tu trơưk li cui tinhv Vietgap ntơư njuôz jông, txi txir ndư, hok têx txir mak tâu krưr hnaz ntơưr hur si txix thâuv tsênhv mê viv li lok six jông gâux. Tix lâus Hà Văn Quân, nhoz hâur HTX heik: “Uô trơưk têx tsưr ziv, cui tinhv Vietgap mak chor mo môngk tsi tuôz, zôngx ziv muk lol tu, sâu đê, tsơưr lươngv jông, muôs tâu trâu hâur ciêz đrôngs”.

Zơưv Hà Văn Sơn, Giám đốc HTX kôngz nuv truôx tuk Chiềng Hặc, huyện Yên Châu heik pâuz: Nhiv no HTX muôx 14,5 ha têz txir mo môngk tơưr njuôz, chos lơưr cui tinhv Vietgap, hâur co muôx 7 ha ntâu tâu muôz ntơưr côngk nhav thax tsav chos muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk đrâuv. Shông 2021, HTX tưz muôs 500 ntâu tênhr txir mo môngk trâu ciêz Trung Quốc thiêz iz cxiê têz qơưk Trung Đông.

Bax tsiv uô têx xiv huv uz no muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk shông no, HTX tưz qênhz yuôx shuôs jông têx tsưr ziv uô lơưr Vietgap. Iz chas muôs trâu ciêz đrôngs Trung Quốc, txix ciês hâur chiv cheix, HTX tưz bax tsưr ziv nzor sik côngv, sik paz cxơưz zuôr muôs hâur ciêz đrôngs thax tsav, hâur co muôx têx ciêz đrôngs lox. Iz cêr shir phaz, nhiv kruôr đhâu no HTX tưz cir tâu ntơưr đros iz cxiê công ty, taz viv đas cir sâu zuôr muôx nhos 500 ntâu tênhr têx txir mo môngk muôs trâu ciêz đrôngs Hàn quốc thiêz Nhật Bản:“Pêz cux tưz tsi so cơưv seiz lax đros chor nênhs hâur HTX zok nriêr tsưr ziv gra siêz gri têx xiv huv, tsơưr lươngv xiv huv jông. Zos uô tâu li heik sâuv, txơưv nhiv no cux tâu gri ntâu đuô 2 bâus, muôx têx ntâu đuô 3 bâus têx xiv huv fênhx yax”.

Yênhx lix thiêz huôv tsar HTX lơưr tsưr ziv yiêz ntơưv Sơn La tưz uô tâu pưs txux zov chênhr hâur hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar kinh tế hâur thax tsav qơu cux iz zav li têx cêr sik côngv têk, sik paz txix tsiv uô txos sâu zuôr têx xiv huv. Iz chas ntơư, chor HTX tưz paz max kinh tế ziv chuôz zis huôv tsar, muôz jông six hơưv trâu chuôz zis huôv tsar uô nox, sâu zuôr têx xiv huv, sir zôngv dịch vụ, buôk ti ciêz đrôngs….., zos qơư đros paz công nghiệp thiêz kôngz nuv, ciêz đrôngs thiêz tox siêz muôs, sâu zuôr têx xiv huv, cxiz ntơưv qơư hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar uô nox, lax luôv./.

                            (Thanh Thủy-Lê Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Cử nhân công nghệ thôngz xor mông sâu liv 700 tsov đeiv iz shôngk txix chos txir khơưz hữu cơ

Shông 2008, thâuv cơưv tiêr nganhx Công nghệ thôngz xor mông- Đại học Quốc gia TPHCM hệ thox cxov txix đêz, tix lâuk Nguyễn Đình Thuận nhoz tiểu khu 12, thị trấn Mộc Châu, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La cuiz tênhv krêz qơư muôv muôs jix vuv công nghệ thôngz xor mông, chuôz zênhx điện tử trâu têx tsêr cơưv thiêz têx xã, thị trấn nhoz huyện. Taz sik đhâu co, jênhv pov chuôz zis muôx ntâu ar têz, tix lâuk ho cuiz tênhv hlôngr yưv pênhr tsiv uô kôngz nuv.

          Tix lâuk Thuận puz pâuz, thâuv uô niêv txir li liêx têz tsês chiê, tix lâuk tưz txeik cxaz pênhr txix lênhx nênhs cxênhz jê, txix zênhx hangx Chính sách xã hội thiêz iz cxiê qơư txơưr chiê zuôr cxaz ar, krêz đar mênhv chêx vax chos txir khơưz nyar. Zos cử nhân công nghệ thôngz xor mông, qir thơưx uô, tix lâuk njiz ntâu têx phêv liv: “Phêv liv mak muôx lok six ntâu, tiv zix zos sâuv têz Mu Náu no, tsi muôx đêx, viv li cur tsuv cxiv uô ntâu kror đêx chiê txos cheix lok nas muôx qơư tsâu đêx trâu cheix ntu kruôr, kror đêx cxơưr mak thax tsav no tsi muôx. Tiv 2 zos cêr muk lok, thâuv ntêx tsi muôx cêr chiê yêz meir muk, yêz ô tô cux muk tsi tâu viv li phênhv ntâu zos zôngv nênhk thâux; đeiv têz no thâuv ntêx zos chos tâux thiêz poz cưk kriê tu zus nênhk, thâuv muôx cêr yêz meir thiêz cêr yêz ô tô mak cur ruôr por tsês têx tâux chiê chos txir khơưz”.

          Chiê chos thiêz tsoz phưz txir khơưz nyar lơưr tsưr ziv hữu cơ, uô ntêx, tix lâuk Thuận txiêr muôx nhos 700 tsoz txir khơưz lâuk, txir lox tưz chos txix shông 1994; đhâu co tsoz phưz, zuôv qir lơưr tsưr ziv Oganic; iz luz hlik zuôv iz jiês, iz jiês zuôv qir hữu co tas jiês tov kaz ho zuôv qir vô cơ; txos kaz shôngk shông mak txir chês, mfông môngr jêz siz, tsuôk sun-phat đồng chiê tsi trâus tuôx nxuôz; thâuv txiêr tas ho tror huôv qir trơưk tsưr ziv...

          Đros tsưr ziv tsoz phưz vax chos ntông nox txir, tix lâuk Thuận cux heik lênhx nênhs cxênhz jê hâur chuôz zis thiêz têx ziv chuôz zis buôk co yưv pênhr muôx 3 tỷ đeiv ntâu chiê krêz cêr bê tông muk txos ciês têz chos txir khơưz; cê zôngx ziv đuô trâu hâux lưv tsoz phưz txir khơưz, cê zôngx ziv thâux xiv huv thâuv txos six hơưv sâu đê: “Cur pov lok six jông siêz taz sik cux muôx ntâu txơưx jênhv, viv cur uô lơưr trâur nuv no yưv pênhr lok six ntâu, nhiv no cxuô zav puôr lênhx lok six civ, qir civ, nhiêx ntiêr lênhx nênhs txiêr chês civ, tas nro puôr lênhx uô zênhr shar txos nhiêx txiêx, iz shông cur yưv trâu vax txir khơưz tas muôx nhos 500 tsov đeiv”.

          Nhiv no, tix lâuk Thuận chuôz zis tưz muôx 5 hecta ar chos txir khơưz nyar, hâur co muôx 1 đraz mênhv chêx tsênhv txos six hơưv sâu đê. Zos tsoz phưz trơưk tsưr ziv thiêz qiv hơưv jông, tsi lok lơưs, muôx đâuk tê, tsi trâus caz hmoz uô hiêv...mak fênhx pheiz 1 shông, chuôz zis li vax txir khơưz zuôr sâu tâu 45-60 tênhr txir; muôx têx thâuv ndê txos 100 tênhr zos sâu đêx tas hur si. Đros grê muôs txix 15-50 cxênhz đeiv iz cir, iz shông, tix lâuk chuôz zis muôx phênhv sâu yênhx tỷ đeiv, tsi xav têx zav nhiêx txiêx tưz yưv mak cux sâu liv tâu 500 txos 700 tsov đeiv.

          Tix lâuk Thuận cux yax six muôz hâux lưv uô trâu 20-30 lênhx nênhs uô lơưr chiv cheix thiêz 5-7 lênhx uô lox tôngv yax six, đros phênhv nhiêx shar zos 5 tsov iz lênhx iz luz hlik. Zơưv Phạm Hoàng Thiện, Chủ tịch Hội nôngx mênhx thị trấn Mộc Châu, huyện Mộc Châu puz pâuz: “Hâur Hội nôngx mênhx thị trấn Mộc Châu li trâur nuv huôv tsar kinh têr mak muôx lok six ntâu lênhx nênhs txơưx uô kinh têr, hâur co muôx tix lâuk Nguyễn Đình Thuận chuôz zis li trâur nuv, zos iz hâur têx trâur nuv jông hâur Hội nôngx mênhx thị trấn Mộc Châu. Tix lâuk Thuận zos iz hội viên nôngx mênhx hluôk, uô ntêx nyuôk thiêz car xar car uô, sir jos cxaz chuôz phongz yaox Hội cux xưk li truôx siêz cxaz chuôz têx huôx tôngv tsiv uô kinh doanh”.

          Xiv huv hur thâuv tưs cux zos nênhs sir zôngv ndar txos thiêz xeir zuôr chiê taz por đas jos đuô. Tix lâuk Nguyễn Đình Thuận Chuôz zis li hâux lưv huôv tsar trâur nuv chos txir khơưz lơưr saz hữu cơ tsi taz chox lok tsiv grê kinh têr siêz, mak tsênhv paz uô tâu têx xiv huv kôngz nuv taz por, gôngr phênhv muôz siêz đas jos nênhs sir zôngv, cux xưk li paz por vêv tênhx qơư./.

(Trấn Long-Txâur Vax cxeik nhênhv)