Chuôz cxaz têx cêr jông siêz txix têx luôk hâux lưv tsênhv tsênhz hâur luz nênhx

          “Hâur chuôz zis muôx cur iz lênhx zos txir nênhx, cur muôx 3 tul nhuôv nxeik. Muôx têx thâuv tsi pâuz pheiz kênh đros lênhx tưs, pir lik tsưr ziv nox hâuk...Taz sik cur pox niêv thiêz chor mê nhuôs jông siêz mak cur tix jông siêz lơưv”

          Co zos tix lâuk Nguyễn Mạnh Tuấn nhoz phường Chiềng Sinh, thành phố Sơn La li pheiz kênh. Zos lênhx txir nênhx hâur chuôz zis, tsuv cxơưx lok kinh têr, tix lâuk Tuấn thâuv tưs cux sir jos nriêr pâuz thiêz pheiz kênh cxuô luôk hâux lưv đros 4 niêv tuz hâur tsêr. Đros tix lâuk Tuấn, jông siêz tiv zix zos chuôz zis tâu nhoz uô cê, sik đros pheiz kênh cxuô phêv liv, sir jos cov chuôz zis thâuv tưs cux shir phaz, tsâu sor. Tix lâuk Nguyễn Mạnh Tuấn heik:“Thâuv ntêx cur yax six muk uô côngz xưv đêz, six hơưv tsês trâu mê nhuôs muôx tsi ntâu. Txos iz ntu cur pov tsuv hlôngr yiêz tênhx qơư, viv li cur 2 niêv txir cuiz tênhv nhoz tsêr muôv muôs”.

          Tâu tul txir thôngx siêz thiêz pheiz kênh cxuô luôk hâux lưv, niêv lâuk Đinh Thanh Thiện ziv muôx cxaz siêz njênhs, đas jos chiê sir jos đuô hâur luz nênhx. 2 niêv txir sik đros huôv tsar kinh têr chuôz zis, sik đros kruôz kriê tuz nhuôs yênhx nênhs jông. Niêv lâuk Thiện pheiz kênh:“Cur tul txir zos iz lênhx nênhs jông, thâuv tưs cux tsov cưv moz siêz thiêz paz max pox niêv, mê nhuôs, cxơưx trâu chuôz zis. Têx hnuz so ntênhs nưs cux khênhr zuôr pax, zuôr thax nduôr lok tsưr tsix hâur tsêr lok six lov jêv”.

          Tsi taz hâur yênhx ziv chuôz zis, têx siêz jông thiêz sik pheiz kênh hâur luz nênhx cux zos txox hluô paz sik côngv hâur côngv thôngx sđ. Tiv zix, hâur têx hnuz moz Covid-19 huôv xênhz phêv liv, thâuv mak nhoz thax tsav tưs cux muôx chuôz zis trâus cêv kuôk, kho moz, jêx jos li têx pheiz kênh, siz paz ho ziv tâu tso pov tsênhz mênhx đuô. Niêv lâuk Ngô Thị Anh Thư, nhoz phường Tô Hiệu, TP Sơn La puz pâuz:“Thâuv qir cêv kuôk, tiv cux lok six cxơưx viv li cur bax tsi tâu tul tsi, cux njiz phêv liv. Môngr jông muôx jêx jos, fôngx zưs paz cur chuôz zis, txix zuôr têx chuôz zênhx xênhz huôx txos chuôz zênhx phax tar moz. Muôx têx thâuv paz tês jâuz, hnaz txir ntông đei ntơưv trôngx vas. Cur lok six jông siêz thiêz cux tso siêz chiê kho moz”

          Iz lênhx nênhs, iz chuôz zis thiêz tas nro côngv thôngx tsênhv tsês têx phênhv huv muôx ziz njiêz tiv zix sđ hâur chuôz zis, hâur côngv thôngx, co zos cêr siz hluz, siz paz thiêz sik pheiz kênh hâur luz nênhx./.

(Lê Hạnh-Txâur Vax cxeik nhênhv)

NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Lêmx hluôk nênhs mênhx cxưx hmôngz sir jos huôv tsar uô nox txix chos txir ntông Lê Tai Nung

Zos iz lênhx tuz nhuôs tsôngv box mênhx cxưx  Hmôngz, xênhz zus thiêz hloz lox ntơưv thax tsav ntus đriv Tả Ngải Chồ. Qơư tsôngv box luz nênhx tsuôk zos khov trâu têx blêx thiêz poz cưk. Khưr yênhx shông lok cêr yêiz, cêr pluôs cux fênhx six đros đrêiv. Pâuz tâu txos têx cêr txov, phiv liv co, tix lâus Lìn xar tiêk tsuv phuôx huiz pưk txux uô ntêx hlo hâur xêir tsov têx tsưr ziv huôv tsar kinh têr, hlôngr yiêz đuô tsoz chos ntơưv thax tsav qơư, uô bluô nux ciês sâuv zuk thax tsav qơư nhoz. Đhâu thâuv cơưv tiêr Khoa Kôngz-Jôngr-Đêx nuv hâur Tsêr cơưv Đại học Hùng Vương, tix lâus zos yênhx iz hâur chor đôiv viên Dự án hluôk nênhs muôx txux chi lơưr Nghị quyết 30A lok uô côngz xưv ntơưv xar  Bản Sen. Txơưv tiêk tưz muôx hâux lưv uô truôx, taz sik siêz xar txos huôv tsar uô nox txix kôngz nuv cux nhoz đrêiv hâur tix lâus siêz xar tsik plox hlo, đros pêx xênhv luz nênhx njiz ntâu kror phiv liv li nhiv no thiêz têx tsưr ziv uô nox kuz mak zênhx zuôr huôv tsar tsik tâu kinh têr hlo. Thiêz tix lâux xar tiêk đros têx txux chi zuk tưz cơưv tâu hâur Tsêr cơưv Đại học mak zuôr paz trâu tsôngv box cov hlôngr đuô siêz xar thiêz sir jos sir zôngv khoa học kỹ thuật trâu uô nox. Li chêk shông 2018, tix lâus tưz so tsik uô hâux lưv hâur cơ quan têz qơưk thiêz tror lok ntơưv zuk qơư nhoz chiê kriz uô nox txix uô kôngz nuv.

Xuz thơưx, tix lâus pov chor txir ntông Lê Tai Nung tưz tâu nhênhz chơưv thiêz chos siv tâu yênhx côngz thiêz zuôr sâu tâu txix 30-40 shông. No zos zav ntông nox txir huôv tsar hênhr, huv đros chiê chos sâuv ntâu zav ar. Đros trâu qiv hơưv thiêz têx đêx ar nhoz Tả Ngải Chồ cux lok six huv đros chiê chos zav ntông nox txir no, viv li tix lâus tưz hlôngr đuô têx tsưr ziv uô nox kuz chiê chos zav ntông nox txir Lê Tai Nung no sâuv zuk chuôz zis chor ar têz thiêz sir zôngv têx pênhr nhiêx kir txêik hâur zênhx hangx chiê kriz uô tsưr ziv “Chos zav ntông nox txir Lê Tai Nung no lơưr tsưr ziv hữu cơ”.

Txos nhiv no, chuôz zis tưz chos tâu xar muôx 2 cxênhz tsoz sâuv thax tsav đar xar muôx 3 héc ta, hâur co zuôr xar 1 cxênhz tsoz tưz sâu  tâu chiv xuz thơưx đros muôx 2 tấn ntâu txir, tiv tâu chos thiêz tu lơưr tsưr ziv hữu cơ đros sir zôngv khoa học kỹ thuật lok uô li: txiêr chos, krưr têx txir viv li chor txir ntông no tâu sơưr đơưk nhiêv zuôr, txir lox, jông gâux, muôx cuô ntâu. Txơưv ciêz đrôngs zuôr muôs têx kôngz nuv njiz ntâu phiv liv tiv moz Covid-19, taz sik chuôz zis chor txir lê no cux tâu chôngz nênhs nhoz hâur thiêz đrâuv tỉnh tuôx zuôr. Đros gri muôs txix 25.000 txos 50.000 đêiv iz cir khov trâu têx zav txir ntông, chiv shông nhiv kruôr đhâu thâuv xav tas cxuô kror chuôz zis tưz sâu tâu lok xar muôx 50 triệu đêiv.

Đros chos txir lê, tix lâus Lìn ziv chuôz zis tsênhv tu zus txix 20 txos 30 tuk buô muôs grêix, đros muôx tâu phênhv sâu truôx tuk txix 80-100 triệu đêiv iz shông. Tsik zos uô li co xưz, lênhx hluôk nênhs no tsênhv xav tiêk zuôr kriz đar thax tsav chiê chos nzir iz cxiê zav ntông nox txir txơưr li txir đuôx, txir khơưz đuz trâu ntu tov ntêx no thiêz.

Txix txơưx xar tơưv thiêz moz siêz sir jos uô nox, mak lênhx hluôk nênhs mênhx cxưx Hmôngz Lìn Xênhv Thox tưz huôv tsar tâu uô nox truôx đrênhk, paz lok six ntâu trâu luôs  hâux lưv cxiv tsa, huôv tsar kinh têr ntơưv thax tsav qơư, zos lênhx nênhs trâu chor hluôk nênhs cơưv shâuv thiêz uô trơưk.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc uô. Phênhv no muôx Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz Têz qơưk đros paz uô./.

(Chu BT-Lik Thox cxêik nhênhv)