Hdrối nah, mâu rơpo\ng ki păn í a cheăm Ea Siên, pơlê krâm {uôn Hồ hmâ păn iâ êt mê hmâ đi đo trâm tơdroăng ki mâu khu ki roê hjip yă. Ki ê, xua ôh tá ‘nâi kih thuât mê bu tung tơdroăng ki tơná ‘nâi păn roăng, rak ngăn mâu í đi đo tro pơreăng chiâng tơdjâk troh tơdroăng ki ôh tá tơ-[rê tung cheăng kâ.

Hlo tơdroăng ki pá puât mê, mâu rơpo\ng ki păn rơtế tuăn tơmiât hiăng mơjiâng pro khu pêi cheăng tơru\m păn í kơ’nêi tung kơdrum Minh Hạnh, nôkố hiăng mơnhông chiâng Khu pêi cheăng tơru\m [ă 7 ngế tơru\m păn. Akố, mâu rơpo\ng ki păn hriâm [ối, tối tơbleăng ki rơkê ple\ng ăm dêi rơpó tung păn hlo hiăng rế mơnhông tâ. Mâu ngế ki tơru\m ki ối châ veăng tung hên lâm ki hnê ‘na păn í, ‘nâi nhên hên tơdroăng ki xúa tung păn, hbrâ mơdât pơreăng [ă xúa mâu tơdroăng ki rơkê ple\ng dêi khoa hok kih thuât.

Tơdroăng kố hiăng kơdroh ki ôh tá mơhúa tung păn; pêi lo liăn tơniăn ăm mâu ngế ki veăng tơru\m păn. Klêi kơ’nâi rêm rôh păn, mâu ngế ki păn rơtế [ă dêi pó hvái ngăn tơdroăng ki păn ôh tá tro, tối ăm dêi rơpó mâu tơdroăng ki tơná châ hriâm [ối ing tơdroăng ki ai khât [ă hên ki ê. Jâ Lê Thị Cúc, ngế ki cheăng tung Khu pêi cheăng tơru\m păn í kơ’nêi tung kơdrum Minh Hạnh, cheăm Ea Siên, pơlê kong krâm {uôn Hồ, kong pơlê Dak Lak tối:

‘’Veăng tung khu pêi cheăng tơru\m mâu ngế ki cheăng to\ng kum dêi rơpó ‘na kih thuât păn. Drêng í tamo, í pơreăng ai kăn [o# ki păn pơlât mơnăn lăm chu troh vâ hnê tối ăm mâu tơdroăng ki hbrâ mơdât. Pak^ng mê, á ối châ to\ng kum ‘na hdrê, ‘na mơdrăn che\m drêng á cho ngế ki veăng tơru\m tung khu pêi cheăng’’.

Ôh ti xê to tơru\m to\ng kum dêi rơpó ‘na kih thuât, tung pơla achê kố, tơdroăng cheăng dêi mâu khu pêi cheăng tơru\m, khu pêi cheăng tơru\m hiăng ai hên tơdroăng ki hơ’leh, ai mâu khu pêi cheăng tơru\m hiăng veăng tung tơdroăng pơkâ ‘na kế tơmeăm ki kơnía, hơ’leh sap ing tơdroăng ki tê mâm ăm khu mơdró kâ chiâng mơdiê, pro kế tơmeăm, tơmâng ngăn troh tơdroăng ‘măn dêi kế tơmeăm [ă marketing.

Pôa Bùi Văn Hùng, Ngế ki cheăng tung Khu pêi cheăng tơru\m pêi chiâk deăng [ă tê mơdró Quyết Tiến, cheăm Quảng Hiệp, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

‘’Drêng á cho ngế ki veăng pêi tung khu pêi cheăng tơru\m mê á châ pơxúa ing tơdroăng ki tê hơ’neh tơ’lêi hlâu tung tê drêng veăng păn tung tơdroăng ki păn tiô pơkâ tơniăn, drêng xúa phon rơvât hưh cơ tiô pơkâ organic. Ing mê á tơtro\ng tung tơdroăng ki kal mê vâ rơtế tơdjuôm ivá [ă khu pêi cheăng tơru\m tăng kơchơ tê’’.

Tiô tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na cheăm thôn pơlê nếo hơnăm 2016 – 2020 [ă tơdroăng pơkâ 13, tơku\m păn, tê, tung mê ai 2 tơdroăng pơkâ cho cheăm ai khu pêi cheăng tơru\m, cheăm pêi cheăng tro tiô pơkâ dêi Luât pêi cheăng tơru\m hơnăm 2012 [ă cheăm ai túa pơkâ tơru\m pêt mơjiâng tơtro [ă tơdroăng ki tê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki xiâm châ rak tơniăn.

Vâ rak tơniăn pêi pro châ tơ-[rê tơdroăng pơkâ kố tung mơjiâng thôn pơlê nếo, mâu cheăm, bêng tung kong pơlê dế tơmâng ngăn troh tơdroăng ki ‘nâi pêt mâu kế tơmeăm tung pêi chiâk deăng, mơnhên kế tơmeăm ki xiâm dêi kong pơlê, mơdêk tơdroăng ki tơru\m tung pêi chiâk deăng vâ mơdêk ki kơnía.

Pôa Hứa Quang Hồng, kăn pơkuâ ngăn Đảng cheăm Ea Siên, pơlê kong krâm {uôn Hồ, kong pơlê Dak Lak tối:

‘’Cho môi tung pơlê kong krâm ki pêi chiâk deăng, ngin mơnhên troăng hơlâ mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng tơtro [ă tơdroăng ki păn mơnoâ. Pêi pro troăng hơlâ ‘na cheăng kâ tơru\m Đảng ủy ngin mơnhên, mơhnhôk vâi krâ nho\ng o ki hdrối tâ cho mơjiâng khu, mê ah nếo mơjiâng tôh, mê ah chiâng khu pêi cheăng tơru\m păn mơnăn tiô túa ki krá tơniăn.

Vâ to\ng kum ăm vâi krâ nho\ng o ngin tơru\m [ă mâu ko\ng ti tơku\m po mâu khu tơpui tơno, to\ng kum ki hên ‘na ki rơkê ple\ng, lăm pôu ngăn mâu túa pơkâ ki xiâm sap ing vâi krâ nho\ng o pêi rế hên mê nếo rế kâi krá tơniăn’’.

Lâp kong pơlê nôkố ai lối 270 khu pêi cheăng tơru\m dế pêi cheăng tung mâu kơvâ pêi chiâk deăng, châ lối tơdế tung tâi tâng khu pêi cheăng tơru\m dêi kong pơlê. Ki khât gá ăm hlo, ki hên khu pơkuâ ngăn kơ koan rak ngăn khu pêi cheăng tơru\m tá hâi pêi pro châ tro tiô tơdroăng ki rơhêng vâ, hên tíu ối ai tơdroăng ki tá hâi teăm ‘nâi nhên tung hnoăng cheăng [ă mơjiâng túa pơkâ tê mơdró; ki hên mâu khu pêi cheăng tơru\m, tôh pêi cheăng tơru\m pêi chiâk deăng ai túa pơkâ ku\n ho\ng kơlo ki veăng kum kơxo# liăn gá ối iâ, [ăng tơnêi pêi pêt tơmeăm ối ku\n, păn pêi pêt iâ ukố umê [ă ối hên khu pêi cheăng tơru\m tá hâi chêh inâi tơmeăm, ivá cheăng ối iâ mê tơ’lêi trâm tơdroăng ki ôh tá mơhúa, tro lu\p drêng ai kong mê khía mơhot têa kân lân lu [ă yă tê tung kơchơ ôh tá tơniăn [ă hên ki ê.

Tiô pôa Nguyễn Hoài Dương, kăn pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê kong pơlê Dak Lak tối, vâ mơdêk ivá ăm mâu khu pêi cheăng tơru\m, tung la ngiâ ah, kong pơlê pơtối pêi pro hên troăng hơlâ mơhnhôk, to\ng kum. Tơru\m tung pêi pêt [ă tê tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng [ă rế pêi pro tơdroăng ki ‘mâi xúa túa pơkâ, túa ki hơ’leh nếo túa ki mơdêk tung pêi chiâk deăng.

‘’Tơku\m po, pêi pêt tiô túa pơkâ khu pêi cheăng tơru\m, khu pêi cheăng tơru\m [ă tơru\m pêi pêt, pro chiâng mâu khu tơru\m dêi kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng kố cho tơdroăng ki kal khât vâ rak tơniăn ăm tơdroăng ki pêt kế tơmeăm krá tơniăn, chiâng vâ tơru\m [ă mâu khu mơdró kâ [ă mâu kơchơ mơdró. Má 2, athế pơtối xúa tung tơdroăng pơkâ dêi mâu túa pơkâ xúa kơmăi kơmok rơxông nếo, po rơdâ pêt vâ mâu kế tơmeăm chiâng dâi le\m tâ’’.

Dak Lak mơnhên pêi pêt kế tơmeăm tung pêi chiâk deăng tiô túa pơkâ ki kân vâ ai tơmeăm tê ăm kơchơ mơdró tơniăn ăm mâu hngêi ki uâ mơdiê [ă tê ngi kong têa ê, tơru\m tung pêi pêt cho troăng hơlâ ki kal nôkố. Xua mê, ôh ti xê ai kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng, Dak Lak dế mơ-eăm tơru\m [ă mâu khu mơdró kâ pêi chiâk deăng, vâ kdroh kơxo# liăn ‘no hrê, mơdêk ivá tơxup tơbriâp tung kơchơ, rak tơniăn kế tơmeăm ki châ tê [ă yă kơnâ dêi mâu kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, veăng kum tơ-[rê ăm tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo.

Hương Lý chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng