Hên hdroh, tung mâu rôh rơxế kơtâu prôk vêh troăng {uôn Ma Thuột – Ea Kar, tơmối ki to tung rơxế hmâ hlo môi ngế kơnốu rơkong tơpui rơdêi, kơhnâ rơkê tơpui ‘na pêi chiâk deăng krúa [ă mơđah tê mâu kế tơmeăm môi tiah phái khêi, chế pơkeăng, tơmeăm ki pro ai trếo kơhiâm, xua khu pêi cheăng tơru\m vâi pêt mơjiâng.

Ngế ki ai tơdroăng ki rơhêng vâ roê kế tơmeăm, ngế ki ôh tá vâ roê xuân hlo hâk vâ kơ ngế kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng dế ai hên ivá mơ-eăm tăng tíu vâ tê ăm kế tơmeăm dêi khu pêi cheăng tơru\m.

Ngế ki mê cho pôa Phan Đình Xuân, kăn pơkuâ Khu pêi cheăng tơru\m pêi chiâk deăng tơru\m, cheăm Ea Ô, tơring Ea Kar. Pôa Xuân tối ‘na rôh ki xơpá dêi kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng la dâi le\m ki Khu pêi cheăng tơru\m dế pêi:

‘’Vâ chê tê dêi kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki dâi le\m mê ki pá ngin athế trâm tung mâu rôh po kơchơ mâu tơdroăng pơkâ mơdêk tê mơdró [ă mâu nho\ng o ngin lăm prôk a mâu kong pơlê vâ tơbleăng tối kế tơmeăm. Sap ing mơjiâng khu pêi cheăng tơru\m mê á xuân hiăng mơnhông lối 6 rơpâu hdroh ngế lăm tăng ngăn, hriâm [ối vâ chiâng pêt mơjiâng châ tơ-[rê tiô troăng hưh cơ tơniăn’’.

Sap ing tơdroăng thôn pơlê nếo a kong pơlê Dak Lak châ tối tơbleăng, pêi chiâk deăng ki dâi le\m a kong pơlê hiăng châ tơtro\ng tâ hdrối nah, [ă hên khu pêi cheăng tơru\m veăng. Tíu cheăng ki lâi xuân ‘nâi tiah kố, mê cho troăng prôk ki kal vâ Dak Lak châ mơnhên hnoăng cheăng cho kơpong pêi chiâk deăng xiâm tung lâp tơnêi têa, ‘mâi rơnêu ki ôh tá tro tung tê mơdró kế tơmeăm tá hâi uâ mơdiê, ki hên cho ‘na ki dâi le\m. Malối cho [ă kơphế, kơvâ cheăng xiâm dêi kong pơlê, kơphế kơhiâm ing tơdroăng ki uâ mơdiê, dế châ hên khu pêi cheăng [ă khu mơdró kâ tơmâng ngăn, maluâ ‘nâi nhên, troăng prôk kố gá tơpá khât.

Pôa Trần Đình Trọng, kăn pơkuâ Khu pêi cheăng tơru\m tơdâng Ea Tu, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột ăm nâi, troh nôkố khu pêi cheăng tơru\m hiăng mơjiâng châ ivá pêt mơjiâng kơphế ki dâi le\m, sap ing tíu pêt troh uâ mơdiê. Kế tơmeăm kơphế ki tá hâi uâ mơdiê dế châ troăng hơlâ tê mơdró tơdâng tơ’mô lâp plâi tơnêi roê [ă yă kơnâ tâ sap ing 7 rơpâu troh 10 rơpâu liăn/1kg tâng vâ pơchông [ă kế tơmeăm tiah hmâ. Khu pêi cheăng tơru\m dế ‘no liăn hên tung tơdroăng ki uâ mơdiê [ă hnoăng cheăng séa ngăn ‘na kơchơ tê mơdró, vâ mơdêk ăm kơphế ki xú ho\m {uôn Ma Thuột troh a ko\ng mâu ngế ki rôe ôu:

‘’Pêt mơjiâng dêi khu pêi cheăng tơru\m mê hiăng tơniăn. La xơpá nôkố cho pro tiah lâi vâ mâu ngế ki ôu kơphế mê ‘nâi. Xua khu pêi cheăng tơru\m ôh tá bê tu\m kơxo# liăn vâ ‘no ăm tơdroăng ki mơđah tơbleăng. Bu to mâu ngế ki ôu kơphế kố mê vâi nếo chôu pâ [ă vâi vâ vêh roê. La ngiâ khu pêi cheăng tơru\m kô veăng tung khu kơphế kơhiâm xua kong pơlê mơjiâng,tơku\m mâu ngế drêng pêi kơphế ki dâi le\m vâ rơtế tơpui tơno hnoăng cheăng kơchơ tê mơdró’’.

Vâ ai tơdroăng ki hơ’leh, kong pơlê Dak Lak hiăng ai mâu troăng hơlâ pơkâ ki nhên, tung mê ai tơdroăng to\ng kum mâu khu pêi cheăng tơru\m ‘na mâu ngế cheăng cho khu ngế hriâm đăi hok vâ mơdêk ivá tung rak ngăn. Kong pơlê xuân dế pơkâ tíu to\ng kum tâi tâng mâu khu pêi cheăng tơru\m, tá ivá cheăng [ă rak ngăn mơdró kâ.

Tơdroăng ki kal mê cho mâu khu pêi cheăng tơru\m kố athế rak tơniăn tơdrăng ‘na tơdroăng ki loi tơngah mơnhông mơdêk hơ’leh nếo, hbrâ rơnáu tối tơbleăng ivá cheăng, tơdroăng ki rơkê ple\ng [ă mâu [ai hriâm dêi hneăng hơnăm ki pơkâ 2018 – 2020 vâ ‘mâi rơnêu ăm hơnăm ki po rơdâ.

Tơdrêng amê, rêm râ kơvâ cheăng ki ai tơdjâk troh kô rơtế khât [ă khu pêi cheăng tơru\m, malối cho tung pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki xơpá ‘na kơchơ tê mơdró. Pôa Vũ Đức Côn, kăn pho\ pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

‘’Tung hên tơdroăng ngin ai tơdroăng rơtế [ă mâu khu pêi cheăng tơru\m cheăng hiăng mơnhông kơchơ tê mơdró a mâu kong pơlê ki kân. Pái hơnăm kố ngin hiăng tơru\m [ă mâu pơlê kong kân Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội, pêi cheăng [ă Khu rak tơniăn krúa le\m kế kâ mâu kong pơlê kân ki kố [ă tơbleăng tối mâu khu pêi cheăng tơru\m dế pêi pro mâu tơdroăng ki uâ mơdiê ki ngin hnê mơhno, rak tơniăn ki dâi le\m ‘na kế kâ. Vâ mâu kơ koan tơniăn krúa le\m kế kâ kố, kế tơmeăm dêi khu pêi cheăng tơru\m Dak Lak kô châ tơbleăng tối [ă châ achê [ă mâu kơchơ tê mơdró tơ’lêi hlâu tâ’’.

Thôn pơlê nếo a Dak Lak dế pơxiâm mot tung mơ’nui hneăng má 2. Kuăn pơlê pêi chiâk deăng, mâu khu pêi cheăng tơru\m dế mơhno tối nhên hnoăng cheăng dêi tơná, khên tơnôu tung tá túa ki tơmiât, túa ki pêi [ă dế ai mâu tơdroăng pơkâ ki xiâm. Kơvâ ngăn ‘na pêi chiâk deăng, kơvâ cheăng kơmăi kơmok [ă tê mơdró [ă mâu khu râ, kơvâ cheăng, khu tơru\m kal kí, pơlê pơla a kong pơlê xuân rơtế kơhnâ [ă kuăn pơlê, mâu khu pêi cheăng tơru\m [ă khu mơdró [ă khu mơdró kâ pêi chiâk deăng vâ pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki xơpá.

Tuăn hiâm thôn pơlê nếo mê, dế kum mâu khu pêi cheăng tơru\m a kong pơlê khên tơnôu mơ-eăm pêi pro troh, môi tiah tối tơbleăng dêi pôa Phan Đình Xuân, kăn pơkuâ Khu pêi cheăng tơru\m Hợp nhất:

‘’Nôkố mê tá hâi tâi tơdroăng ki xơpá la [ă tơdroăng ki rơtế prôk to\ng kum dêi rêm râ kơvâ cheăng mê ngin loi tơngah tiah kố, mâu kế tơmeăm pêi lo ngin kô rế hía rế le\m tâ [ă mơni kô châ troh [ă mâu ngế ki roê xúa [ă châ tê tung kơchơ tê mơdró’’.

Ki dâi le\m dêi kế tơmeăm rế hía rế le\m tâ vâ kơchơ tê mơdró rơhêng vâ roê, mê cho troăng hơlâ pơkâ dêi mâu khu pêi cheăng tơru\m a Dak Lak, xuân cho troăng hơlâ dêi tâi tâng kơvâ pêi chiâk deăng akố. Khu pêi cheăng tơru\m prôk hdrối, kuăn pơlê pêi chiâk deăng châ hnê tối tiô rơtế prôk [ăng, dế rế hía rế pro chiâng môi túa pêi chiâk deăng ki nếo rơkê ple\ng, pro chiâng ivá vâ mơdêk tơdroăng thôn pơlê nếo a kong pơlê.

Dương Đình Tuấn chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng