VOV4.Xơ Đăng - Tung 2 hơnăm ai pơreăng COVID-19, mâu tíu cheăng khăm pơlât kong lâp kong pơlê Gia Lai hiăng mơhno tối tro hnoăng cheăng ki tŏng kum, rak vế ivá ăm pơlê pơla. Tung plâ hên khế hlối, ai lối rơpâu ngế kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng sap ing râ kong pơlê troh tơring, cheăm, hiăng ôh tá xâu rơ-iô ƀă tơdroăng ki tâ tú dêi pơreăng, pêi cheăng tơbrêi tơbrêh hên khế hlối ối tung mâu hngêi pơkeăng ki pro pơtân, kơpong pơlât mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19.

Maluâ tiah mê, la nôkố, tơdroăng pêi lo liăn dêi kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng a Gia Lai tá hâi châ rak vế tŭm tơdroăng ki rêh ối. Tơdroăng kố pro hên ngế athế tăng cheăng pêi tơ’nôm pakĭng chôu ki ôh tá pêi tung hngêi pơkeăng, lơ tơbrêi tơbrêh mâu tơdroăng tung rêh ối ƀă kơxô̆ liăn ki iâ mê.

Klêi chôu pêi cheăng a kơxê a Hngêi pơkeăng Y Dược Cổ truyền ƀă Phục hồi chức năng kong pơlê Gia Lai, hộ lý Phùng Thị Lan thâ vêh a kơpong hngêi trŏ vâ pêi viâ tơdroăng hngêi, klêi mê pơtối thâ troh tíu mơjiâng pro príu  vâ pêi tơ’nôm tơdroăng cheăng kơmăng. Akố, klêi kơ’nâi rêm roh châ kơmăi mơjiâng pro klêi príu, tơdroăng cheăng dêi nâ Lan ƀă mâu kŏng nhân cho tâ príu pŭm tung kơxâk ƀă pơto mâu príu kân tâ tung mâu rơxế kân. Chôu pêi cheăng pơxiâm sap ing 7 chôu kơmăng troh 5 chôu kơxo má hâi kơ’nâi.

Rêm hâi, nâ Lan klâ koi chiâng 3 xôh, rêm xôh 2 chôu tung pơla dế mâu chôu pêi vâ tơniăn ivá. Tơbrêi tơbrêh, pá puât tiah mê, laga ƀă nâ, kố cho tơdroăng cheăng pêi lo liăn tơniăn tâng pơchông ƀă tơdroăng xếo mŏng, mơngeăn a tíu tê hmê kâ ki hdrối nah nâ hiăng pêi. xuân kơnôm mê, rêm khế, nâ ai tơ’nôm 6 rơtuh liăn pêi pa kong, liăn khế tơniăn 5.020.000 liăn  ing hngêi pơkeăng vâ păn dêi 1 ngế kuăn hriâm đăi hok a Pơlê kong kân Hồ Chí Minh ƀă tơdroăng rêh ối 3 ngế nôu kuăn a pơlê kong kơdrâm Plei Ku:

‘’Hngêi pơkeăng nôkố mơhá liăn khế ăm nhŏng o hiăng pá, ai roh 3 khế nếo ai liăn khế 1 xôh. Tung 3 khế mê, pin thế ti tăng xêh liăn pa kong. Pêi cheăng tơ’nôm cho tơdroăng kal vâ dêi krê tơná á, á thế pêi mê nếo ai liăn vâ rêh. Liăn khế iâ mê ôh tá kâi tơniăn ôh, hên ngế xuân thế pêi tơ’nôm môi tiah á’’.

Lan, ngế pêi cheăng a hngêi mơjiâng pro príu a kơmăng vâ tăng tơ’nôm liăn păn roăng 3 ngế kuăn

Ôh tá xê to mâu hộ lý, mê tá mâu ƀok thái pơkeăng pêi cheăng a hngêi pơkeăng y Dược Cổ truyền và Phục hồi chức năng kong pơlê Gia Lai xuân dế pá puât ƀă liăn khế iâ. Hơnăm kố, mơhé hiăng 13 hơnăm pêi cheăng akố, laga pêi lo liăn rêm khế dêi on veăng ƀok thái pơkeăng Nguyễn Quốc Tuấn ƀă Huỳnh Thị Như Tài bu dâng 10 rơtuh liăn. Ƀă kơxô̆ liăn pêi lo iâ môi tiah mê, Ƀok thái pơkeăng Tuấn tối, vâ rôe môi iâ tơnêi, mơjiâng môi toăng hngêi kŭn ƀă rơpŏng cho ôh tá pói tơngah:

‘’Péa on veăng, péa ngế kuăn cho 4 ngế. Xúa liăn cho ôh tá khên xúa hên, thế tơmiât nhên vâ tŭm ăm tơdroăng rêh rêm hâi. Gá tơdjâk ‘na păn rak kuăn môi tiah ôu kâ, hriâm tâp, tơdroăng rêh ối dêi kuăn ‘nĕng. Pơtih môi tiah, têa tôu ro ăm kuăn ôu xuân thế rah têa tô ro tơtro ƀă yă liăn pin ai. Mơhé, kuăn ‘nĕng hâk vâ hriâm rêi kơđơn, hriâm kơchuâ um, mê á ôh tá ai liăn ăm kuăn hriâm. Mê cho tơdroăng ki tô tuăn’’.

Liăn khế hiăng iâ, pá puât tơdroăng cheăng dêi ƀok thái pơkeăng rế hía rế hngăm. Tơdâng, rêm hâi, Khoa thâ pơlât – Hngêi pơkeăng kân kong pơlê Gia Lai tơdah sap ing 70 troh 80 ngế châi tamo, ki hên kal châ tŏng kum, rĕng tối hdrối tơdroăng châi. Mơhé tiah mê, tâi tâng khoa bu ai 50 ngế kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng. Kơxô̆ mơngế pêi cheăng iâ, xua mê khoa bu ai 3 kíp pêi cheăng. Hâi pêi cheăng hên, laga pêi lo liăn rêm khế dêi ƀok thái pơkeăng Nguyễn Ngọc Trọng, 53 hơnăm bu 7,8 rơtuh liăn, pá vâ tŭm liăn ăm kuăn ‘nĕng hriâm.

Kố xuân cho xiâm kối ki vâ chê chât ngế tung khoa dêi ƀok thái pơkeăng Trọng pơtê cheăng bu tung 3 hơnăm achê kố:

‘’Tơdroăng châi pá, tơ’lêi tâ tú chiâng châi râ. Mơngế nhŏng o mơngế châi tamo hên drêng tăng tơdroăng vâ pro tơhôu, xiăn tá mơngế ƀok thái pơkeăng. Khu ƀok thái pơkeăng thâ pơlât hbrâ mơdât pơreăng dêi ngin vâ chê 50 ngế, laga bu ai 6 ngế châ pơxúa, chiu pá hên. Hên nhŏng o hơnăm ối nếo vâi lôi tơdroăng cheăng akố lăm pêi cheăng a tíu ê, lăm pêi cheăng a hngêi pơkeăng krê, pơlê kong kân pêi lo liăn châ hên châ to lâi xôh liăn khế a kố. Mâu ngế hên hơnăm, prôk lăm ôh tá kâi, mê mơ-eăm ối pêi cheăng akố ƀă kơlo liăn khế iâ’’.

Ƀok thái pơkeăng Trọng khăm mơngế tamo châi a Khoa thâ pơlât

Nôkố, a Gia Lai nôkố ai vâ chê 4.900 ngế kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng pêi cheăng tung 27 hngêi pơkeăng ối tung hngêi pơkeăng tơnêi têa mơjiâng pro. Sap hơnăm 2021 troh nôkố, ai 133 ngế kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng pơtê cheăng vâ pêi cheăng a mâu hngêi pơkeăng krê. Tung mê, hên ngế vâ môi tuăn kheăn hôu, chêl liăn hnê mơjiâng hriâm tơdroăng khăm pơlât. Tơdrêng mê khu kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng lôi hngêi pơkeăng tơnêi têa xuân tá hâi tot, mê tơdroăng rah xo dêi kơvâ xuân trâm hên pá puât.

Hơnăm 2022, kơvâ khăm pơlât Gia Lai ôh tá tŭm 574 ngế pêi cheăng, laga bu rah xo châ 246 ngế.

Xiâm kối châ Khu pơkuâ ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât kong pơlê Gia Lai mơnhên cho xua kăn ƀô̆, ƀok thái pơkeăng tung hngêi pơkeăng tơnêi têa liăn khế iâ, tá hâi châ tŏng kum liăn tơxâng. Ki rơhêng vâ tối, klêi kơ’nâi 2 hơnăm ai pơreăng COVID-19, tơdroăng ki tăng xêh liăn a mâu hngêi pơkeăng tơnêi têa tung kong pơlê thăm pá puât, kơdroh kơxô̆ liăn mơ’no chât rơtal liăn, pêi lo liăn dêi mơngế pêi cheăng ki hên ing liăn khế.

Pôa Phạm Bá Mỹ - Kăn pơkuâ Hngêi pơkeăng kân Gia Lai, tíu ai kơxô̆ kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng pơtê tơdroăng cheăng tung mâu  hơnăm achê kố tối:

‘’Liăn iâ mê vâi ti tăng tơdroăng cheăng ki ê, vâi lôi tơdroăng cheăng. Ki mê ‘nâi, laga khu cheăng ôh tá ‘nâi pro ti lâi. Pói tơngah cho tơnêi têa rĕng pơ’lêh, pơtih tŏng kum liăn ăm ƀok thái pơkeăng, mơdêk kơxô̆ mơngế pêi cheăng. Tơdroăng rêh ối kăn ƀô̆ tâk, mê ôh tá ai tơdroăng pơtê cheăng, ôh tá ai tơdroăng ki tăng pêi cheăng ki ê; ivá châ rak ngăn, ivá pêi cheăng rak ngăn mơngế tamo châi châ tơƀrê tâ, mơ’no ivá rak ngăn ăm mâu ngế tamo châi hên tâ há’’.

Tơniăn kơxô̆ liăn tŏng kum, pêi lo liăn ăm kăn ƀô̆ ƀok thái pơkeăng tơdrêng amê xuân cho troăng kum pro tơniăn, krá tơniăn dêi mâu hngêi pơkeăng tơnêi têa, kum pêi pro tro tâ hnoăng cheăng rak ngăn ivá ăm kuăn pơlê dêi mơngế ƀok thái pơkeăng.

Nguyễn Thảo chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng