VOV4.Xơ Đăng - A kong pơlê Dak Lak, kơxô̆ mơngế tâ pơreăng COVID-19 dế tâk hên [ă rĕng, ai lối 4 rơpâu tâ ngế rêm hâi. Tơdroăng kố hiăng pro pá ó khât ăm mâu ngế cheăng khăm pơlât. Sap ing Khu xiam ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât ai pơkâ, hnê mơhno ‘na tơdroăng ki pơlât F0 a hngêi, rơtế ƀă tơdroăng ki xúa măng pơlê pơla, tơdroăng cheăng rak ngăn, pơlât mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19 hiăng chiâng tơ’lêi hlâu tâ, khu ƀok thái pơkeăng kum mâu ngế ki tâ pơreăng pơlât ing mâu khu chat Zalo hlo chía tơƀrê. Ngế chêh hlá tơbeăng ki chêh ‘na tơdroăng kố ai tối ‘na tơdroăng rak ngăn, pơlât mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19 ing khu chat Zalo a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột.

Mơ’nui khế 1 kố nah, nâ N.T.P a bêng Ea Tam, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ‘nâi dêi tơná yương tĭnh ƀă SARS-CoV-2. Klêi kơ’nâi lăm chêh tối dêi inâi a hngêi pơkeăng bêng ƀă pro đơn pâ pơlât a hngêi, nâ N.T.P châ pơkâ thế veăng tung khu chat Zalo kum ăm mâu ngế F0 pơlât a hngêi a bêng Ea Tam. Hlo kố cho tơdroăng ki ai pơxúa, tơ’lêi ăm tơdroăng pơlât a hngêi, nâ N.T.P môi tuăn veăng pêi.

Tối ‘na mâu tơdroăng drêng veăng tung khu chat kố, nâ N.T.P tối:

‘’Tung rôh mơ’nui khế 1, á châ khu ki hnê mơhno klâ krê, pơlât a hngêi drêng ai tŭm mâu tơdroăng tiô pơkâ ƀă malối ai tơdroăng ki veăng kum kơhnâ sap ing khu chat Zalo pơlât F0. Drêng á veăng tung khu, hiăng ai to lâi hrĭng ngế xuân mot, tung mê ai tá kăn ƀô̆ cheăng khăm pơlât, mâu ngế ki tamo ƀă mâu mâu ngế ki hiăng pơlât prêi. Tung pơla klâ ối krê pơlât mê tơdroăng ki veăng tung khu Zalo kum tuăn ngoâ á tơniăn lĕm, xua rêm hâi athế ối to tung hngêi. Tâng pơchông ƀă tơdroăng ki athế troh a mâu tíu klâ ối krê tơkŭm môi tiah hdrối nah, mê châ pơlât a hngêi ƀă châ tơdroăng ki tiâ mơnhên, tŏng kum dêi kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng ing măng pơlê pơla ôh ti xê to kum ăm á mê mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19 xuân hlo hmiên tuăn, tơniăn hiâm mơno tâ’’.

Tiô ƀok thái pơkeăng Ngô Mạnh Cường, ngế ki pơkuâ hngêi pơkeăng bêng Ea Tam, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ăm ‘nâi, ing tơdroăng ki ai khât mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19 pơrá hlo tơ-ngê, kơ-o iâ ƀă pơlât a mâu tíu khăm pơlât bu iâ mê hên F0 hiăng pâ pơlât xêh a hngêi. Laga, xua khu cheăng ngăn pơkeăng bêng iâ, ôh tá kâi vâ troh a rêm hngêi tŏng kum mâu ngế ki tamo mê tíu pêi cheăng kố hiăng hbrâ rơnáu xúa măng pơlê pơla vâ kum hnoăng cheăng rak ngăn, pơlât, tung mê, ai mơjiâng khu chat Zalo.

Khu kố xua hngêi pơkeăng bêng pro ƀă mâu ngế cheăng tung khăm pơlât cho mâu ngế ki rak ngăn, pêi pro tiâ mơnhên, mâu tơdroăng ki kuăn pơlê êng ‘na F0 mê ối cho tíu vâ mâu ngế tâ pơreăng COVID-19 tơpui tơno, kơ-êng, hnê tối mâu tơdroăng ki rơkê plĕng, mơhnhôk dêi rơpó, veăng kum rak tơniăn hiâm mơno, kơdroh iâ mâu tơdroăng tơdjâk troh tơdroăng ki trâm klêi kơ’nâi hiăng tro COVID-19.

Ƀok thái pơkeăng Ngô Mạnh Cường tối ăm ‘nâi:

‘’Nôkố bêng Ea Tam ai dâng 1.300 ngế F0 pơlât a hngêi. Ƀă kơxô̆ ngế ki tâ pơreăng hên môi tiah kố mê tâng ôh tá ai Zalo mê ôh ti ‘nâi ai to lâi chât ngế kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng nếo bê vâ rak ngăn, xua tơdroăng cheăng athế pêi môi tiah séa ngăn tơdroăng ki tơ-ê, kơ-o, ôh tá ai hiâm, phât hiâm,vê ngăn hyôh ô-xy tung mơheăm (Spo2), hnê ‘na tơdroăng ki rĕng ‘nâi mâu tơdroăng ki mơhno ki rơ-iêo vâ tơbleăng ăm mâu ngế cheăng ‘na khăm pơlât ƀă hên tơdroăng ki ê.

Ing troăng Zalo, mâu ngế ki tamo chiâng vâ tối tơbleăng ivá châ chăn rêm hâi ƀă kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng tiah mê séa ngăn, hnê mơhno pơlât’’.

Ƀok thái pơkeăng Cường tối tiah kố, tơdroăng ki xúa kong nge# 4.0 tung hnoăng cheăng rak ngăn, pơlât mâu ngế ki tâ pơreăng COVID-19 gá tơ’lêi hlâu khât. Pơtih, ƀă mâu kuăn pơlê ki lăm pêi cheăng kal ai hlá mơ-éa vâ tŏng kum tơdroăng ki pơtê tamo châ xúa [aoh hiêm pơlê pơla, teăng ăm tơdroăng ki pơkâ pơlât a hngêi ăm rêm ngế mê kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng bu kal pơtroh tơdroăng pơkâ a khu chat Zalo cho to lâi hrĭng ngế tamo chiâng vâ châ xo, ôh tá mơdoh, tâi hên chôu phut ki prôk lăm. Mâu ngế ki tamo ki lâi hlo tơ-ê, kơ-o, châi krôk mê bu kal nhăn a khu lơ khê̆n ăm ngế cheăng khăm pơlât mê kô châ tŏng kum tơdrêng hlối.

Mâu tơdroăng ki tơƀrê kố dêi măng pơlê pơla dế châ tŏng kum pơxúa khât ăm hnoăng cheăng hbrâ mơdât pơreăng COVID-19, kơdroh tơdroăng ki kơdrâm luâ râ a mâu hngêi pơkeăng.

Tiô ƀok thái pơkeăng Lại Quang Miễn, kăn phŏ pơkuâ Tíu xiâm ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kơxô̆ F0 tâk hên tung mâu hâi achê kố chiâng pro xơpá ăm khu ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât, xua mê tơdroăng ki pơtroh F0 ki ôh tá râ pơlât a hngêi cho tơdroăng ki tơtro khât. Laga, mâu ngế F0 ôh tá ‘nâi drêng lâi tơdroăng ki tamo chiâng hơ’lêh râ vâ teăm châ pơlât tơdrêng mê gá chiâng tơdjâk troh ivá.

Xua mê, tơdroăng ki xúa khu chat Zalo tiâ mơnhên tơdroăng ki êng ‘na mâu tơdroăng ki mơhno ‘na kơ-o, tơ-ngê, châi krôk, túa ki pơlât, túa ki ôu pơkeăng tro tơdroăng kô pro ai pơxúa, hmiân tuăn ăm mâu ngế ki tamo. Tối tơ’nôm ‘na ki tơƀrê drêng mơjiâng chat Zalo kum mâu F0 pơlât a hngêi, ƀok thái pơkeăng Lại Quang Miễn ăm ‘nâi:

‘’Vâ tơ’lêi ăm tơdroăng ki tơbleăng pơlât F0 a hngêi, tíu xiâm ngăn pơkeăng pơlât hiăng pro mâu khu chat Zalo. Khu kố ai hên tơdroăng ki pơxúa má môi cho teăm ‘nâi tơdrêng mâu hlá mơ-éa pơtroh hnê mơhno dêi râ kơpêng. Má péa, cho tơpui tơno tung tơdroăng cheăng tung pơla pơlât. Má pái cho túa ki ôu pơkeăng 1 túa ki tơtro, rak tơniăn ƀă tơƀrê. Khu kố xuân châ séa ngăn nhên, bu châ tơpui tơno ‘na tơdroăng cheăng, ‘na tơdroăng rak ngăn, pakĭng tơdroăng ki ôh tá tơpui tơno mâu tơdroăng kal ki ê. Nôkố, khu kố châ tơbleăng a 25 to tíu khăm pơlât, tung mê ai 21 tíu khăm pơlât cheăm, bêng ƀă 4 tíu khăm pơlât krê’’.

Chiâng vâ tối, tơdroăng ki xúa măng pơlê pơla tung tơdroăng pơlât F0 a hngêi hiăng kum kal khât tung tơdroăng ki kơdroh pá ăm kơvâ ngăn pơkeăng, tơdrêng amê hlối tŏng kum tơniăn hiâm mơno ăm mâu ngế ki tamo. Loi tơngah tiah kố, tung la ngiâ ah, tơdroăng ki xúa Internet ƀă măng pơlê pơla kô pơtối mơdêk tơƀrê tung hnoăng cheăng hbrâ mơdât pơreăng kân COVID-19. Ing mê, mâu kăn ƀô̆, mâu ngế cheăng ‘na khăm pơlât ai tơ’nôm hâi chôu vâ tơkŭm pêi pro tro tâ hnoăng cheăng rak ngăn ivá châ chăn ăm mâu ngế ki ê.

Katarina Nga tơplôu [a tơbleăng