VOV4.Xơ Đăng - Maluâ tá hâi troh rơnó mê, la pơreăng tơngê lo mơheăm hiăng tâ tú rơdêi a mâu kong pơlê a Tây Nguyên ƀă mâu kong pơlê peăng hdroh. Kơvâ ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât tối tơbleăng, pơreăng tơngê lo mơheăm hơnăm kố kô rơ-iêo tâ tiô hneăng 2 hơnăm 1 hdroh. Khu kăn pơkuâ ƀă kơvâ cheăng ki ai tơdjâk troh mâu kong pơlê a Tây Nguyên hiăng pơkâ thế, hnê mơhno, tối tơbleăng ăm kuăn pơlê hbrâ rơnáu, tơplâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm

Tiô tíu khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât tơring Ea Súp, kong pơlê Dak Lak riên ngăn, mơhé hâi troh rơnó mêi la  tung lâp tơring hiăng ai 117 ngế tơngê lo mơheăm tâk 115 ngế tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2021. Hiăng ai 113 ngế thế mot pơlât a hngêi pơkeăng. Tơngê lo mơheăm dế tâ tú lâp lu a cheăm C|ư M’lanh ƀă pơlê kân Ea Sup ai 24 thô, pơlê, tôh kơphô̆ hlo tâ tú pơreăng. Ƀok thái pơkeăng Kiều Thị Thanh Hà, Tíu xiâm ngăn pơkeăng pơlât  tơring Ea Sup, cho tíu khăm pơlât hiăng ai 12 khu cheăng lăm hbrâ mơdât pơkeăng, khu lăm séa ngăn, hlối xôh pơkeăng mơdât pơreăng a mâu tíu tâ pơreăng.

Ngế ki tơngê lo mơheăm a hngêi pơkeăng tơring Ea Sup

Pakĭng mê, tơbleăng hnê mơhno mâu kuăn pơlê pêi mâu tơdroăng kơdê ôa tri trô, kiâ ngu ngê̆ng, hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm hdrối pơreăng vâ tâ tú a rơnó mêi: 

 ‘’Hngêi pơkeăng tơring hiăng pơkâ séa ngăn hbrâ mâu tơdroăng cheăng vâ rĕng châ ‘nâi pơreăng tâ tú. Hngêi pơkeăng hiăng tí tăng tơpui tơno ƀă Vi ƀan tơring ‘no kơxo# liăn rôe pơkeăng xôh kơdê pơreăng a lâp lu. Tiô kơvâ ngăn pơkeăng tối pơreăng tơngê lo mơheăm kô tâ tú rơ iô tung hơnăm 2022 a tung tơring kố, xua hơnăm kố tro hơnăm pơreăng vêh tâ tú, ki hmâ hlo gá 3 hơnăm 1 hdroh a hơnăm kố; má péa nếo kuăn pơlê xuân hâi hbrâ rơnáu tơdroăng kơ dê ôa tri trô’’.

Riên ing apoăng hơnăm troh nôkố, kong pơlê Dak Lak hiăng tối ai 163 ngế tơngê lo mơheăm  tung mê tơkŭm hên má môi a tơring Ea Sup 115 ngế, tơring Buôn Đôn 12 ngế, mâu ki ê a tơring C|ư M’gar, Krông Pač ƀă pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột. Tiô Ngế pơkuâ tíu xiâm séa ngăn mơdât pơreăng kong pơlê Dak lak, tơngê lo mơheăm gá tâ tú tiô rôh, 3 hơnăm 1 hdroh. Mơhé tung 3 khế apoăng hơnăm kơxo# mơngế tâ tú  dế iâ, laga, ing khế 6 tơngi ngiâ, drêng hiăng troh rơnó mêi kơxo# mơngế tơngê lo mơheăm kô tâk hên, tung mê ki hên cho tung pơla khế 8-9.

Tung mâu măng tĭng hdrối kô nah, pơlê kong kân Hồ Chí Minh xuân môi tiah mâu kong pơlê peăng Hdroh tơnêi têa  tối hiăng hlo hên kơxo# mơngế tơngê lo mơheăm ki râ ó. A pơlê kong kân Hồ Chí Minh hiăng ai 2 ngế hlâ ƀă 109 ngế tơngê râ. Nâ Đỗ Thị Thùy Vân, ối a pơlê krâm 12, pơlê kong kân Hồ Chí Minh dế pơlât ngăn dêi kuăn tơngê lo mơheăm ki râ tối ăm ‘nâi:

‘’Nếo bú pơ’lêh tơngê tê, la 3 hâi kơ’nâi mê hiăng râ ó. Khăm ngăn mơheăm ƀok thaí pơkeăng tối mơheăm kơtó mê chiâng  pâk ‘mot têa Sirôm, klêi mê nếo khăm ngăn hlo  êi xôu, êi kliâm klêi mê bok pơkeăng tối hiăng  râ ó’’. 

Ƀok thái pơkeăng Đỗ Châu Việt, Ngế pơkuâ  kơvâ pơlât mơdêk mo le#m ivá klêi tâ COVID-19 Hngêi pơkeăng nhi đồng 2 ăm ‘nâi,  ai dâng 10% ngế vâi o tơngê lo hơmăm mot pơlât a hngêi pơkeăng. Xuân Tung kơxo# ki mê xuân to mâu ngế ki hiăng râ ai 10% ngế vâi hdrêng châ mơt pơlât a kơpong mơdêk mo le#m ivá:

 ‘’Mâu ngế ki djâ pơlât akố ki ‘nâi kơdrâ, tơkéa vâ tối troăng veăn pá vâ khăm ngăn ki ‘nâ ôh tá chiâng khăm ngăn. Má péa cho mâu ngế ki tro râ châi ó ing apoăng xua virus kâ ’nhiê tơdrêng, ki hên cho kâ ‘nhiê a kliâm, pro rong kliâm ó, pro ‘mêi mơheăm chiâng kơtó, pro ‘mêi mâu tíu tung châ  [ă mơ’nui  pro chiâng kơdrâ tơdjâk troh ngôa’’.

Riên troh tơdế khế 4, pơlê kong kân Hồ Chí Minh tối ai vâ chê 4 rơpâu 500 ngế tơngê lo mơheăm Dengue, tung mê ai 109 ngế ki râ  dế pơlât a mâu hngêi pơkeăng. Kố cho kơxo# ki hên tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2019- hơnăm tơngê lo mơheăm tâ tú chiâng pơreăng ƀă lối 20 rơpâu ngế tâ kơxo# mơngế tâ tú râ  bú dâng 38 ngế. Ƀă  kơxo# mơngế tâ tú pơreăng tơngê lo mơheăm hên  tung pơla achê kố.

Ngế hdrêng mot pơlât a hngêi pơkeăng xua tơngê lo mơheăm rế tâk hên

Mâu ngế rơkê  tối mơni kơxo# mơngế tâ tú ối tâk hên  kơxo# ki tơbleăng. Tâi tâng kơxo# mơngế ki châ ‘nâi ối iâ tâ xua hâi riên tá kơxo# mơngế ki tơngê ôh tá râ.  Pơlê kong kân Hồ Chí Minh xuân hiăng ai 2 ngế hlâ xua tơngê lo mơheăm, ki xiâm xua châ ‘nâi [ă hrá djâ pơlât a hngêi pơleăng. {ok thái pơkeăng Nguyễn Minh Tiến, Ngế xiâm pho\ hngêi pơkeăng Nhi đồng pơlê kong kân Hồ Chí Minh tối pơchân mâu nôu pâ kal thế djâ dêi kuăn lăm khăm teăm tơdrêng, pôi tá lôi vâi châ tơngê râ ah chiâng kơdrâ, pá vâ kâi pơlât prêi:

‘’ A hâi má 4, má 5 dêi pơreăng tơngê cho hâi ki  râ ó  gá tơ’lêi pro chiâng kơdrâ kơ pơreăng tơngê, mê pin thế pơchân mâu ngế ki tamo tâng ‘nâi hlo tơviah, ngăn tâng hlo ngế ‘ne\ng ối oh tá triăn tơdro klênng tê, lo meăm môh, lo mơheăm hne\ng, chêng ko\ng hngíu, ‘nâ hía hmếo pơ koi môi tíu oh tá xah hêi, hêa lo mơheăm, lăm pơyâng mơdrêh prăng thế re\ ng djâ troh a hngêi pơkeăng. Malối hmâ vâ kơmăng dế tâng hlo vâi hdrêng râ ó xuân thế lăm troh a hngêi pơkeăng tơdrêng hlối’’.

Vâ hbrâ mơdât pơreăang tơngê lo mơheăm, rêm ngế kal thế pêi pro tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng mê cho thế: Klâp xi mâu vó ké toăng têa vâ tri trô pôi tá châ kơtâ, thế pơ’lêh têa, hleăng mâu tơmeăm xúa doăng têa ki krâ kơvâ [ă ki ku\n, kơduôp mâu kế doăng têa ki ôh tá dâ têa. Thế đi đo pơ’lêh têa nếo tung kơ’lo reăng, kơngeăn ki ‘măn pá xôp chêng kơtuh tâ ‘măn kế kâ 3 hâi môi hdroh; hvât lôi mâu kế ki oh tá xúa, mâu kơ’lo ki hvât pa gong  ki chiâng doăng têa, vâ pôi tá ăm tro trô kiâ ngu ngế châ kơtâ; kuăn pơlê koi kơmăng thế hnhâng mitơkel, xâp hmân ế ko\ng xo\n hbrâ mơdât tri trô pâk a kơmăng bbă kơhâi. Malối, drêng tơná, ngế tung  rơpo\ng hngêi hlo ai ngế tâ tú pơreăng thế re\ng djâ pơlât a hngêi pơkeăng ki achê vâ châ khăm [ă hnê túa pơlât tro tơdroăng pơkâ, pôi tá hmếo pơ rôe xêh pơkeăng ôu a hngêi.    

VOV Tây Nguyên tơku\m chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng