VOV4.Xơ Đăng - Pleăng mơheăm tŏng kum mơngế cho tơdroăng ki lĕm dêi hdroâng mơngế pin. Ƀă troăng pêi ‘’Rêm kơto mơheăm ăm, môi ngế rêh’’, tơdroăng pleăng mơheăm dế troh lâp lu ó rơdêi a kơpong Tây Nguyên. Ing mê, tơ’nôm kơxô̆ mơheăm ki kal ăm mâu hngêi pơkeăng, bê teăm tơdrêng ăm tơdroăng thâ pơlât ƀă pơlât mâu ngế tamo châi.

Vâ chê 20 hơnăm kố, ngoh Hoàng Minh Trung, Ngế xiâm pơkuâ khu “lăm pleăng mơheăm” tơring Čư Kuin’’, kong pơlê Dak Lak xuân veăng pleăng mơheăm môi hơnăm 2 hdroh. Nôkố ngoh hiăng ai 38 rôh veăng pleăng mơheăm tŏng kum mơngế. Ngoh Trung tối: Hdrối nâh, tung môi roh mot pơlât a hngêi pơkeăng ngoh ƀă mâu ngế ki hmâ achê xúa  mơheăm.  dé mê nah rêm tơdrong mơheăm xuân thế rôe kơnâ liăn. Tâng ôh tá ai mâu ki pleăng dêi mơheăm veăng kum, rơpŏng hngêi a  kô trâm hên xơpá .  Xua mê, klêi lo ing hngêi pơkeăng ivá a hiăng chía mo  drêng hiăng mo lê̆m a veăng pleăng mơheăm ƀă mơhnhôk thế dêi nhŏng o hdrông hdrê, vâi krâ nhŏng o tung pơlê lăm pleăng dêi mơheăm.

“A hiăng môi hdroh kal vâ mơheăm, ƀă tung rơpŏng hngêi xuân ai nôu a kal vâ mơheăm mê a tâ , ‘nâi tơdroăng  ro drêng hiăng ai mơheăm pâk ‘mot ăm dêi nhŏng o xiâm tơná tâ hơniâp tung hiâm mơno pá kâi tối. Ôh tá ai liăn ôh tá ai tơmeăm khoăng vâ rôe mâu kơtó mơheăm tiah mê. ƀă malối tơ-brê tâ nế drêng pin lăm hnê tối, mơhnhôk pleăng mơheăm ƀă rêm ngế ki tơdah xo mơheăm  cho môi tơdroăng ki hơniâp ro khât’’.

Dế 56 hơnăm, pôa Nguyễn Tấn Chờ, ối acheăm Quảng Tiến, tơring Čư Mgar xuân hiăng hên hdroh veăng pleăng mơheăm. Pôa Chờ ăm ‘nâi: Mơheăm AB+ dêi pôa cho mơheăm ki iâ ngế xúa mê mâu ngế ki châi tamo kal ‘nâng mơheăm. Pôa tối phiu ro khât drêng mâu kơto mơheăm ki ăm hiăng kum mơ’rêh mơngế ki châi tamo.

“Troh nôkố a hiăng pleăng 44 hdrôh. Ki a ối chôu pâ má môi cho rôh apoăng tung rơxông a pleăng mơheăm tŏng kum môi ngế pú. Ƀă kơ’nâi mê nếo a pleăng dêi Tiểu cầu cho kế ki vâ mơdât mơheăm tơkŭm vâ kum mơ’rêh ngế  o  kŭn ki dế 3 hơnăm”.

Tiô pôa Y Wem Hwing, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Čư Mgar: kơnôm pêi tro  tơdroăng hnê tối troh nôkố, kuăn pơlê hiăng hlê plĕng tơdroăng ki pơxúa pleăng mơheăm ôh tá tơdjâk ‘mêi troh ivá mê ối veăng kum mơ’rêh mơngế ki dế châi tamo  ki dế kal vâ mơheăm.

“Hdrối nah kuăn ngo Rơđế vâi tô tuăn ‘na tơdroăng plĕng mơheăm. La nôkố mâu hơnăm ối nếo ta troh mâu hiăng krâ kuăn ngo Rơđế tối tơchoâm ƀă kuăn pơlê 24 hdroâng kuăn ngo rơtế veăng pleăng mơheăm. Vâi pleăng mơheăm hên hdrôh ƀă ai drêng  ‘nâ tâng tối ulâi kal mơheăm vâi lăm troh pleăng mơheăm hlối’’.

Mâu ngế ki  pleăng dêi  mơheăm a Dak Lak veăng pleăng mơheăm

Pôa Nguyễn Đức Phú, Kăn ƀơ rô ngăn ‘na mơhnhôk pleăng mơheăm dêi kong pơlê Dak Lak, ăm ‘nâi: Tâng hơnăm 2003, lâp tung kong pơlê bú mơhnhôk châ vâ chê 700 tơdrong mơheăm mê troh nôkố tâng riên rêm hơnăm châ lối 22 rơpâu tơdrong mơheăm. Mâu tơdrong mơheăm ki mơhnhôk pleăng mê hiăng teăm pơlât tơdrêng ăm mâu ngế ki kal vâ mơheăm.

“Ƀă mâu tơdroăng mơhnhôk pleăng mơheăm kuăn pơlê vâ hak vâ drêng tâng tối mâu kơtó mơheăm dêi tơná châ kum mâu ngế ki châi tamo. Vâ mơgế ki châi tơmo ai mơheăm tŏng kum tơdrêng, pơlât.  Tâng ai tơdroăng klâi ‘lo kal va mơheăm mê Khu hnê mơhnhôk pleăng mơheăm dêi kong pơlê ai troăng hơlâ pơkâ vâ kâu lak ƀô̆ pleăng mơheăm troh peăng mơheăm ki hbrâ rơnáu. Mê cho Khối mâu kơ koan tung kong pơlê, Hngêi trung Đại học Tây Nguyên, kâu lak ƀô̆ Mơheăm khêi dêi Kŏng an kong pơlê, kâu lak ƀô̆ dêi mâu hngêi trung vâi kô pơtối troh pleăng mơheăm vâ i mơheăm tĭm vâ pơlât ă mâu ngế ki hâi tamo’’.

Tơdroăng mơhnhôk pleăng mơheăm a kong pơlê Dak Lak nôkố hiăng troh hên kong pơlê tung lâp kong pơlê. Mâu kơtó mơ-meăn tuăn pâ ôh tá xê to pro pơxúa ăm rôh ki mơ’rêh hên ngế châi tamo, malối ối mơhno tuăn pâ, veăng kum ngế ki ê, veăng ro xiâm mâu tơdroăng ki pơxúa dêi  lê̆m.

Pơla hdrối kô nah, Khu hnê mơhno mơhnhôk pleăng mơheăm dêi pơlê kong kơdrâm Pleiku, kong pơlê Gia Lai xuân hiăng  tơrŭm ƀă mâu tíu pêi cheăng khu râ pơkuâ cheăng, tơkŭm po leh  mơhnhôk pleăng mơheăm rôh má 1 hơnăm 2022. Ƀă tơdroăng “ xing xoăng kơtó mơheăm- diâp tơdroăng puí ngah’’, hâi pleăng mơheăm drêng kố ai lối 300 ngế kăn ƀô̆, kŏng chưk, viên chưk, mơngế pêi cheăng, đoân viên, hô̆i viên, mâu lêng tơplâ ƀă mâu kuăn pơlê tung pơlê kong kơdrâm Pleiku  veăng pleăng. Nâ võ Thị Quỳnh Trâm, Kăn phŏ hnê ngăn Đoân bêng Tây Sơn, pơlê kong kơdrâm Pleiku, tối:

“Hâi tâi tâng kuăn pơlê pleăng mơheăm hơnăm 2022 “ a Kon Tum

“Hâi kố cho rôh má 12 pleăng mơheăm tơná, a la lâi tung tuăn tơmiêt xuân vâ pleăng dêi mơheăm vâ kum mâu ngế ki ê  tung pơla dế trâm pá, kal tơdrêng. Xuân púi vâ tơdroăng pleăng mơheăm leh mơhnhôk roh má môi kố kơ’nâi ah kô rế ai hên ngế đoân viên kuăn pơlê rơhêng vâ pleăng dêi mơheăm hên tâ nếo. Tung pơla pơreăng Covid-19 tâ tá  a hdrối vâ pleăng dêi mơheăm hiăng test Covid xuân môi tiah pêi pro mâu tơdroăng vâ tơniăn tiô pơkâ 5k vâ pôi tá tơdjâk troh kuăn pơlê”.

Xuân tung khế 4, khu hnê mơhno mơhnhôk pleăng mơheăm kong pơlê Kon Tum hiăng tơkŭm po leh mơhnhôk “ Hâi tâi tâng kuăn pơlê pleăng mơheăm hơnăm 2022”. Tơbleăng a hâi Leh pleăng mơheăm, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Kon Tum , Y Ngọc tối vâ mâu kơ koan,  khu tơrŭm cheăng ƀă mâu kuăn pơlê  tơmâng khât, vâ veăng pêi pro tơdroăng ki lĕm pleăng mơheăm tŏng kum mơngế. Klêi leh mơhnhôk, ai lối 300 tơdrong mơheăm châ kuăn pơlê a kong pơlê Kon Tum pleăng  veăng ‘măn a “ tíu ‘măn rak mơheăm ki lăm kum mơngế”  vâ kum mâu ngế  châi tamo ki dế kal vâ mơheăm tơdrêng.  

Gương tơplôu ƀă tơbleăng