VOV4.Xơ Đăng - Drêng tâ tú dêi pơreăng COVID-19, hên ngế hmâ  chiâng tro tơngê lo mơheăm la ôh tá khên lăm troh a hngêi pơkeăng vâ khăm lơ pơlât, bu khăm vâ ‘nâi lơ tro lơ ôh pơreăng COVID-19. Kố cho môi tung mâu tơdroăng ki ôh tá tro, hmâ hlo a kuăn pơlê, xua hên ngế dế tro tơngê lo mơheăm rế kơdrâm.

Tiô Phŏ Yăo sư - Tiê̆n sih Đỗ Duy Cường, Ngế pơkuâ xiâm Tíu pơlât pơreăng  nhiệt đới, Hngêi pơkeăng kân Bạch Mai: Ing apoăng hơnăm troh nôkố, krê Tíu xiâm pơlât Pơreăng nhiệt đới hiăng xo pơlât hrĭng ngế tơngê lo mơheăm Dengue thế pơlât koi a hngêi pơkeăng, malối ai hên ngế tơngê râ hlo a  mâu hơ’nêh tung châ ma lối môi tiah vâi kơdrâi ki dế mơ-êa, ngế ki ai tơdroăng hmâ tro môi tiah châi plâi nuih, châi kơkốu, châi kliâm, êi xôu tiô rơnó.

Mâu ngế mot pơlât akố ing apoăng rơnó pơtê hriâm la dế tâk hên a hên tíu tung kong pơlê ƀă mâu tơdroăng châi cho kơdrâ tơngê hmân, châi rơlâi rơlo tung châ, lo khêi hbri hbríu, mơheăm rế kơdroh...

Tíu ki ê dêi pơreăng tơngê lo mơheăm hơnăm kố cho ai hên ngế tamo râ, lo mơheăm tung klêa, kế ki vâ mơjiâng chiâng mơheăm kơdroh hlối lo mơheăm mot pơlât a hngêi pơkeăng pâk ‘mot kế ki vâ mơjiâng mơheăm. Pơreăng tơngê lo mơheăm tâ tú drêng pơreăng COVID xuân dế ối tâ tú, kuăn pơlê xuân ối tơmiât tô tuăn ôh tá vâ lăm khăm a hngêi pơkeăng mê chiâng ai tơdroăng lôi châi râ ó ah nếo pơlât, xơpá khât tung tơdroăng tơdroăng pơlât’’.

Mâu tơdroăng ki xiâm pro châi dêi pơreăng tơngê lo mơheăm gá tơ’lêi nhôm ƀă tơdroăng châi dêi pơreăng COVID-19:

Tiô Phŏ Yăo sư - Tiê̆n sih Đỗ Duy Cường: Tơngê lo mơheăm ƀă COVID-19 xuân cho mâu tơdroăng châ ki tâ tú rơ-iô pro chiâng tâ tú hên dêi virus pro ƀă mâu tơdroăng ăm ‘nâi apoăng môi tiah dêi rơpó, kô pro pin chiâng nhôm, môi tiah, tơngê, châi ko, châi rơlâi rơlo tung lâp châ. La kố cho péa tơdroăng châi ki ai pơreăng tâ tú ƀă troăng ki tâ tú xuân ôh tá môi tiah tơdroăng châi gá pơrá phá dêi rơpó. COVID-19 tâ tú ing troăng hiâm xua  ing têa hế têa môh kơtĕng, ‘na tơngê lo mơheăm tâ tú ing troăng mơheăm xua ing tri trô ai pơreăng pâk ‘mot.

Pakĭng mê, tơngê lo mơheăm hmâ hlo lo mơheăm a kéa, ngiâ ƀă tung mâ tum khêi, tâng râ tâ kô lo mơheăm tâng ôh gá kô pro chiâng kơdrâ xua mơheăm tro kơtó.  Ƀă mâu ngế ki tro tâ COVID-19 pa kĭng pơkeăng pơlât ối achê ƀă mâu ngế tâ COVID-19 mê ối mơhno ăm hlo êi troăng krôk môi tiah pro chiâng kơ-o, pă kâi hiâm, ôh tá chiâng kâ kế ki klâi, môi tiah pôi tá kâ xăng po... tâng ó kô pro êi xôu ƀă pro pá kâi hiâm.

Hên ngế tơngê lo mơheăm hmâ hlo klêi tơngê ah gá prêi lĕm xêh tung pơla 7 hâi, laga dâng 50% ngế kô chiâng râ ó môi tiah pro lo mơheăm lơ lo mơheăm hên pro chiâng kơdroh ivá rơdêi tung châ, tâng ôh tá châ ‘nâi ƀă ôh tá teăm pơlât tơdrêng kô pro hlâ mơngế.

Malối tung pơla dế ai pơreăng COVID-19 pro chiâng ai tơdroăng châi ki ê klêi kơ’nâi hiăng tâi pơreăng COVID, ƀă pro ai hên tơdroăng châi ki ê, mê kuăn pơlê kal thế tơtrŏng troh mâu tơdroăng dêi tơngê lo mơheăm kal tâi xua mâu tơdroăng pro tơngê mê pin ôh tá ‘nâi kơnó nhôm pơreăng COVID-19 môi tiah: Tơngê, châi rơlâi rơlo tung châ, châi rơlâi tung hơ’nêh. Kuăn pơlê thế rĕng tơmâng tâng hlo tiah mê thế tơtrŏng ƀă ngăn nhên, djâ lăm khăm hlối thế lăm khăm ngăn mơheăm vâ ‘nâi, ví tro lôi lơ nhôm pơreăng ki ê, ah pro chiâng ai tơdroăng ki ê. Ai hên ngế xuân tô tuăn lơ tro tâ COVID mê bú khăm test ngăn hôm tro COVID tê oh tá vâ khăm ngăn mơheăm vâ ‘nâi hôm cho tơngê lo mơheăm há lơ ôh, mê chiâng tơngôu ôh tá rĕng  tơmâng hbrâ mơdât pơreăng.

Mâu ngế rơkê hnê tối: Xiâm dêi pơreăng tơngê lo mơheăm ăm pin ‘nâi cho tơngê hmân puk pâk, ton 5-7 hâi, hlối pro châi ko ó, châi tung châ, ‘nâ hía pro lo po pom a dik bli, kơveăng ‘lo, lo khêi hbri hbríu, lo khêi a drô kéa môi tiah ai kế pâk drô kéa, mâ khế môi tiah lo mơheăm, mâu ngế ki tiah mê cho hiăng râ ó cho mơhno tối hdrối a hâi tơngê ki má 4, 5 môi tiah châi tung klêa châi u kliâm, hêng hêa, lo hêa, iâ lăm nŭm, chêng kŏng hngíu, mơni kô lo mơheăm a kéa, lo mơheăm môh, lo mơheăm chêng hơnĕng.

A vâi kơdrâi kô pro ai khế oh tá tro hâi, hmếo lo mơheăm, ‘nâ hía lo mơheăm ngôa, châi tung kliâm, pro mơ-eăm kơtó... Drêng hlo môi tung mâu tơdroăng ki mê, kuăn pơlê thế lăm troh a mâu hngêi pơkeăng khăm ăm xo mơheăm vâ ‘nâi ƀă pơlât, pôi tá hmếo pơ lăm rôe ôu xêh pơkeăng ƀă pôi tá hmếo pơ ăm pâk ‘mot têa sơrôm a hngêi.

Mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm xuân kal pâ cho koi kơmăng thế hnhâng mitơkel, kơdê kiâ ngu ngĕng, mơgrúa lĕm hyôh kong prâi ƀă mơdêk rak vế ivá mo lĕm tung châ.

Sức khỏe Đời sống

Gương tơplôu tơbleăng