Mâu hơnăm hdrối nah, pơlê Sek, cheăm Dliê Yang, tơring Ea Hleo cho môi tung mâu cheăm ki xiâm ‘na tơdroăng ki tơklâm rơxế a troăng prôk a troăng kân kơxo# 14, cho troăng ki tơkâ luâ kong pơlê Dak Lak. Xua hên vâi rơtăm, mâu pho#m vâ xông kân a cheăm kố hmâ tơku\m ôu drôu, pro ôh tá tơniăn, kơto têi.

Apoăng mâu hơnăm 2000, pơlê Sek xuân cho môi tung mâu pơlê ki xiâm ‘na tơdroăng ki lăm prôk ngi kong têa ê ôh tá tro luât. La sap ing ai túa pơkâ ‘’Chi ho#i vâi kơdrâi tơniăn ‘na gak kring’’, pơlê Sek hiăng rế hía rế tơniăn.

Dak Lak khe\n kơdeăn vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo tiô khôp ki kơhnâ rơkê

Nâ Kpă H’Ben, Kăn pơkuâ hnê ngăn Chi [o# pơlê Sek, ăm ‘nâi, khu vâi kơdrâi tơku\m po tối tơbleăng hnê hriâm mơdêk ki rơkê ple\ng ăm kăn [o#, kuăn pơlê tung pơlê pôi tá pro xôi luât, pêi pro k^ tơhrâ mơjiâng rơpo\ng hngêi tơniăn a troăng prôk, rak vế gak kring, pêi pro kơtăng tiô luât pơkâ, tơdroăng mơ’no dêi thôn pơlê [ă mơjiâng rơpo\ng 5 ôh 3 krúa. Hnoăng cheăng ‘’pro xiâm’’ dêi vâi kơdrâi peăng nôu châ mơdêk, gâk kring tơniăn a [uôn Sek hiăng tơniăn:

‘’Sap ing ai túa pơkâ kố mê tung pơlê ngin ‘na tơdroăng ki tơklâm rơxế hiăng chía kơdroh hên, ‘na prôk ngi kong têa ê ôh tá tro luât mê ôh tá ai xếo. Malối cho pơlê ngin kố ôh tá ai ngế ki pâk, chik, ôu trếo ma tu\i, [ă tơklâm rơxế a troăng prôk hiăng kơdroh hên’’.

Dak Lak tung hneăng hôp khe\n kơdeăn vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo

Xuân cho môi tíu ki xiâm ‘na gak kring tơniăn tung kơpong hdroâng kuăn ngo, cheăm }ư\ Dliê Yang, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak hiăng mơeăm mơjiâng thôn pơlê nếo kơnôm ing tơdroăng ki veăng ivá dêi mâu vâi kơdrâi a cheăm. Nâ H’Yuôr Kđoh, kăn hnê ngăn khu tơru\m vâi kơdrâi cheăm }ư\ Dliê Mnông ăm ‘nâi, cheăm ai 6 túa pơkâ kâu lak [o#, tơku\m po tiô rêm thôn, môi tiah: ‘’Kâu lak [o# vâi kơdrâi rak vế kring tơniăn’’, ‘’Khu rak ngăn xêh vâi kơdrâi’’, ‘’Kâu lak [o# hbrâ mơdât xiăn pâm tung rơpo\ng hngêi’’, ‘’Teng neng kring tơniăn’’ [ă hên ki ê.

Sap ing mâu túa pơkâ kố, Ho#i vâi kơdrâi cheăm hiăng rak vế 16 ngế ki tro xiăn pâm tung rơpo\ng hngêi troh a tíu ki loi tơngah a hngêi hôp tơdjuôm, pro pơle\m kum ăm 18 ngế on veăng vêh tơru\m, tối tơbleăng ăm khu ko\ng an hên tơdroăng ki pơxúa vâ rup kroăng mâu ngế ki pro xôi luât, hnê hriâm ăm lối chât ngế droh rơtăm pôi tá tơku\m ôu drôu pro pơ’lok pơ’lâ, kum 10 ngế mâu droh rơtăm, mâu pho#m vâ xông kân vêh le\m tơru\m [ă pơlê pơla.

Nâ Kpă HBen

Nâ H’Yuôr Kđoh tối, mâu Kâu lak [o# hiăng pro tíu ki xah hêi tơ’mot hên vâi kơdrâi [ă kuăn pơlê veăng tơru\m, mơdêk ki hlê ple\ng, pêi pro tiô luât pơkâ, ing mê rak vế tơniăn ăm pơlê, cheăm:

‘’Túa pơkâ dêi Kâu lak [o# vâi kơdrâi ivá mo sêi nôkố cho tơ’mot hên mâu nâ, o veăng má môi. Maluâ nếo mơjiâng sap ing hơnăm 2019 la mâu hơnăm ki veăng sap ing hok tro troh droh rơtăm, mâu ngế ki hiăng chía hên hơnăm [ă tá mâu ngế ki hiăng hên hơnăm xuân veăng, mê tơ’lêi tơku\m tơ’mot mâu nâ, o tơru\m cheăng vâ to\ng kum tối tơbleăng hbrâ mơdât mâu ngế pro xôi, rak vế gâk kring thôn, pơlê’’.

{ă a kơpong rêh ối dêi mâu hdroâng kuăn ngo peăng kơnho\ng a cheăm Ea Wy, tơring Ea Hleo, kong pơlê Dak Lak, nâ Nông Thị Huệ, Chi ho#i vâi kơdrâi thôn 6A, cheăm Ea Wy tối, 3 hơnăm hdrối nah, thôn cho tíu ki xiâm ‘na pâk, chik trếo ma tu\i. Chi ho#i vâi kơdrâi cheăm hiăng mơjiâng túa pơkâ ‘’Rơpo\ng ôh tá ai ngế ki lâi pâk, chik xúa trếo ma tu\i’’ tối tơbleăng luât kum mâu vâi rơtăm hlê ple\ng trâu hngế ki ‘mêi dêi ma tu\i, mơhnhôk mâu nho\ng o pôi tá xúa, pâk, chik tê mơdró ma tu\i [ă mơdêk tuăn hiâm châ hlo tối tơbleăng ngế ki pro xôi.

Klêi mê tối tơbleăng ăm ko\ng an rup kroăng 2 ngế ki ‘măn rak, tê roê ma tu\i ôh tá tro luât, mơhnhôk 7 ngế ki pâk chik ma tu\i hiăng vêh le\m. Nâ Nông Thị Huệ, phiu ro tối, 2 hơnăm hdrối nah a thôn 6A ôh tá ai xếo ngế ki pâk chik, xúa trếo ma tu\i:

‘’Tung tơdroăng ki tối tơbleăng a kơpong hdroâng kuăn ngo dêi tơná mê tơdroăng cheăng pêi xuân pơkâ thế ahdrối. Pin athế pêi hdrối, mâu nâ, o hlo mê ah pêi tiô [ối, maluâ mâu tơdroăng ki lâi, tá mâu tơdroăng ki hbrâ mơdât ma tu\i. Drêng hiăng tối tơbleăng mê mâu nâ o hlê ple\ng tung tơdroăng ki hnê khe\n kuăn ‘ne\ng. Tung thôn 6A kố mê vâ chê 70 ngế mâu nâ, o tung khu vâi kơdrâi mê tâi tâng ôh tá ai kơbố pâk chik ma tu\i, hdrối nah tá hâi túa pơkâ mê mâu ngế ki pâk chik xúa trếo ma tu\i hên, la nôkố hiăng ôh tá ai xếo’’.

Tối ‘na ki rơkê ple\ng tơ’mot tơru\m mâu nâ, o tung kơpong hdroâng kuăn ngo, jâ Nguyễn Thị Thu Nguyệt, kăn hnê ngăn vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak, tối, tơdroăng cheăng xiâm cho tơku\m kum vâi kơdrâi mơdêk cheăng kâ, rak tơniăn tơdroăng rêh ối, ing mê vâi nếo hmiân tuăn veăng tung mâu tơdroăng cheăng dêi pơlê, cheăm, tơtro [ă tơdroăng pêi pro tro mâu troăng hơlâ luât. Tung pơla hdrối nah, hên túa pơkâ Kâu lak [o# vâi kơdrâi châ mơjiâng, po rơdâ tung lâp kong pơlê. La athế ngăn rêm kơpong rêh ối ki khu ai túa pơkâ tơku\m po tơtro [ă vâi kơdrâi cheăm [ă mơjiâng mâu túa ki rơkê ple\ng tung rêm kơvâ.

Troh nôkố, khu ngăn vâi kơdrâi lâp kong pơlê Dak Lak hiăng mơjiâng, khe\n kơdeăn 945 ngế ki djâ troăng ahdrối tung mâu kơvâ cheăng, tung mê vâ chê tơdế cho vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo. Khu ngăn vâi kơdrâi kong pơlê xuân pơtối séa ngăn, mơnhên tối châ tơ-[rê mâu tơdroăng cheăng dêi mâu túa pơkâ vâ ai tơdroăng ki ‘mâi rơnêu ăm tơtro tâ.

Sap ing tơdroăng ki ai khât, Dak Lak hiăng hlo ai hên túa pơkâ pêi ai pơxúa, tơ-[rê môi tiah: ‘’Chi ho#i vâi kơdrâi rak tơniăn gak kring’’, ‘’Pơlê tơniăn le\m, rơpo\ng tơru\m’’, ‘’Rơpo\ng ôh tá ai ngế ki pâk chik xúa trếo ma tu\i’’, ‘’Kâu lak [o# rơpo\ng tơdâng tơ’mô rơkê ple\ng’’. Jâ Nguyễn Thị Thu Nguyệt, kăn hnê ngăn vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak, ăm ‘nâi:

‘’Môi tung mâu tơdroăng tơ-[rê ki xiâm ki ngin dế pêi mê cho mơjiâng túa pơkâ Kâu lăk [o# rơpo\ng ôh tá pơrah pơla kơnốu [ă kơdrâi, mê hiăng tơku\m hên nâ o hdroâng kuăn ngo, mâu rơpo\ng, tá mâu vâi kơnốu xuân veăng. Sap ing Kâu lak [o# kố mê ngin hiăng tối tơbleăng hên tơdroăng cheăng mơdêk ki hlê ple\ng ăm mâu ngế tung rơpo\ng hngêi tah lôi mâu khôi túa tơlá ki ôh tá tro la xuân ối rak vế ki le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo a rêm to pơlê, cheăm.

Ai môi tơdroăng ki tiô khôi túa ton nah dêi hdroâng kuăn ngo a kố, malối cho [ă mơngế Rơđế, mê ngế kơdrâi rak vế dêi hnoăng cheăng xiâm tung rơpo\ng hngêi [ă vâi athế pôu râng hên hnoăng cheăng ki hngăm. La ho\ng mâu rôh mơhnhôk, mâu tơdroăng kố, mê ngin hiăng rế hía rế mơdêk ki pôu râng dêi hnoăng cheăng cho ngế kơnốu vâi veăng kum hnoăng cheăng [ă ngế kơdrâi tung rơpo\ng hngêi la xuân ối rak vế túa pơkâ tiô ‘na nôu dêi mâu hdroâng Rơđế’’.

{ă mâu túa pơkâ pêi pro ki nhên, rêm râ vâi kơdrâi a Dak Lak hiăng tơ’mot tơku\m châ hên h^n nâ o tung kơpong hdroâng kuăn ngo tơdjuôm ivá rak vế hơniâp le\m pơlê, cheăm, pêi pro tơ-[rê rôh mơhnhôk vâi kơdrâi 5 ôh 3 krúa, veăng mơjiâng thôn pơlê nếo rế hía rế phâi tơtô, hơniâp ro.

Minh Huệ chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng