Troăng kân kơxo# 9 sap ing Krông Bông ngi Krông Pa], tơdjêp [ă troăng kân kơxo# 26 tro rtât xua kông }ư\ Dăm tro têa mơhiu tơhnâp a mơ’nui hơnăm 2017. Mâu tơdroăng ki tiah hmâ [ă pá kong dêi tơring Krông Bông chiâng prôk tâi a troăng 12 ki vâ lăm ngi kong pơlê tơdjêp [ă troăng kân kơxo# 27. Troăng 12 prôk ngi kong pơlê châ pro kơtăn kố vâ chê 20 hơnăm, [ă ki xo\n vâ chê 50km, hiăng tơ’nhiê nôkố rế tơ’nhiê ó tâ.

Bu tung môi iâ tá hâi troh 14 km sap ing pái hơlâ troăng Yang Reh mot tung tíu xiâm tơring, ô tô athế prôk vâ chê 1 chôu nếo troh. Hngêi dêi pôa Phan Văn Xuân a thôn 3 cheăm Hòa Lễ ối a chê troăng ki vâ lăm ngi troăng 12 kong pơlê. Pôa Xuân hơnăm kố 69 hơnăm, mot rêh ối cheăng kâ sap ing hơnăm 1976. Lối 40 hơnăm tơbrêi tơbrêh [ă kơdrum deăng la tơdroăng rêh ối ôh tá ai tu\m kế tơmeăm. Môi tung mâu xiâm kối pro ăm tơdroăng ki kơtiê ôh tá kâi châ hluăn [ă kuăn pơlê a kố cho troăng prôk xơpá.

‘’Troăng to kơhlong kơhlăng, prôk lăm gá pá khât. Hôp Ho#i đong kong pơlê, tơring xuân pơkâ mơ’no, pâ thế, la xuân tá hâi hlo troăng vâ hnê mơhno ăm vâi krâ nho\ng o tơ’lêi hlâu ‘na prôk lăm. Troăng kố tâng gá tơ’lêi hlâu mê khu mơdró kâ kô mot troh a tíu kố hlối vâ roê kế tơmeăm [ă dêi vâi krâ nho\ng o. La mot tung kố kơpong hngế hngo, rơpo\ng kơtiê ối hên, kơpong kố gá pá khât’’.

Cheăm }ư\ Pui kơtăn ing dế tơring Krông Bông ai 25 km. }ư\ Pui cho môi tung 5 to cheăm a Krông Bông châ Tơnêi têa diâp ăm inâi tơring khên tơnôu tơplâ tung kring vế, gak ngăn pơlê pơla, tơnêi têa. Tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê a kơpong pro kăch măng nah xuân ối pá hên tơdroăng. }ư\ Pui ai 2.450 rơpo\ng mê ai troh 47% rơpo\ng kơtiê, 27% rơpo\ng vâ chê kơtiê.

Pôa Nguyễn Văn Tâm, kăn hnê ngăn Vi [an cheăm }ư\ Pui ăm ‘nâi, pêi lo liăn hơnăm 2018 dêi kuăn pơlê tung cheăm bu châ 15 rơtuh liăn. Kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi vâi krâ nho\ng o pêi lo athế tê [ă yă rơpâ, gá phá tơ-ê [ă tâi tâng mâu kế tơmeăm ki kal athế roê [ă yă kơnâ. Kố cho cho xiâm kối kuăn pơlê pá vâ kâi hluăn ing tơdroăng kơklêa.

‘’Kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi kuăn pơlê pêi lo, rơhêng vâ tê lo pá kong mê tro khu ki roê hjip yă, xua kơxo# liăn pơto chơ lo a troăng yă hên. Má péa nếo, kuăn pơlê roê kế tơmeăm pro tơmeăm mê tro khu ki tê mơdró, mâu khu ki tê mơdêk yă, [ă tối kơxo# liăn pơto chơ mot tung kơpong kố trâm hên xơpá.

Mê kuăn pơlê a kơpong kố sap ing tơdroăng prôk lăm, tê mơdró kế tơmeăm, roê kế tơmeăm xuân tro lu\p. {ă ki ai păng ‘nâng môi tiah mê, vâi krâ nho\ng o kuăn pơlê xuân rơhêng vâ châ Tơnêi têa ‘no liăn cheăng, tơmâng ngăn, ‘mâi rơnêu troăng prôk ngi troăng 12 kong pơlê. Rêm hơnăm, Vi [an hnê ngăn kong pơlê, Khu ngăn troăng prôk [ă rơxế kơtâu ‘no liăn ‘mâi rơnêu mâu tíu ki hiăng tơ’nhiê. Ki khât gá cho rơnêu tíu ki tơ’nhiê hdrối mê kơ’nâi mê hiăng tơ’nhiê nếo, mê hlo ôh tá dâi le\m’’.

Krông Bông ai 13 to cheăm [ă 1 pơlê kân, [ă 20 rơpâu rơpo\ng, vâ chê 100 rơpâu pơ’leăng mâ mơngế. Tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê cho pêi to chiak deăng ki xiâm cho pêt báu [ă pêt alâi, pôm loăng mê pêi lo liăn iâ. Lâp tơring xuân ối lối 32% kơxo# rơpo\ng kơtiê. Krông Bông tá hâi ai cheăm ki lâi pêi klêi tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo. Ki hên bu pêi klêi 10 troh 11 tung 19 tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo.

Pôa Lê Văn Long, kăn hnê ngăn Vi [an tơring Krông Bông ăm ‘nâi: Khế 11 hơnăm 2018 Khu rak ngăn tơdroăng tơkêa ‘no liăn mơjiâng pro troăng prôk [ă Khu ngăn pêi chiâk deăng mơnhông mơdêk thôn pơlê Dak Lak hiăng pơxiâm ‘mâi rơnêu 14 km troăng prôk ngi kong pơlê 12, sap ing troăng kân kơxo# 26 mot tung tíu xiâm tơring.

Tơdroăng tơkêa kố ai kơxo# liăn ‘no 40 rơtal liăn, tung mê, ‘mâi rơnêu 9 km, rơnêu 5 km. Troăng kố hiăng pơxiâm pro 6 khế mê pơtê pro troăng prôk ngi kong pơlê 12 rế tơ’nhiê tâ.

‘’Tơdroăng ki ‘no liăn cheăng dêi mâu tơring, cheăm, dêi mâu khu mơdró kâ troh tơring Krông Bông vâi hlo troăng xuân chúa lôi hlối. 3 khu mơdró kâ cho Tíu xiâm hriăn ngăn pêi chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng Pơlê kong kân Hồ Chí Minh, Ko\ng ti péa tíu tơru\m cheăng Phước An, lơ grup Cargil rơhêng vâ pro tíu ki păn chu hdrê [ă chu ku\n tê ăm mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên.

Vâi mot tung kố, vâi hlo mê vâi ôh tá vâ pro. Mê ki lu\p dêi tơring Krông Bông tâng ối lôi troăng tiah mê krếo thế ‘no liăn pá khât. Má péa nếo cho yă, tâng roê a ko\ng ti Hưng Vũ sap ing 180 – 200 rơpâu liăn/met kho#i prêi pro mê chơ mot tung kố yă lối 300 rơpâu – troh 350 rơpâu liăn/met kho#i prêi. Mê xuân rơhêng vâ troăng pro klêi re\ng, vâ tơdroăng ki ‘no liăn cheăng, krếo thế ‘no tung tơring Krông Bông gá tro tâ, tơdroăng rêh ối vâi krâ nho\ng o kơdroh iâ ki xơpá’’.

Pôa Phạm Văn Hạ, kăn pơkuâ Khu rak ngăn tơdroăng tơkêa ‘no liăn cheăng mơjiâng pro troăng prôk [ă Pêi chiâk deăng kong pơlê Dak Lak, tíu cheăng ki pơkuâ ‘no liăn ‘mâi rơnêu 14 km troăng prôk ngi kong pơlê 12 ăm ‘nâi: Hdrối nah, Khu ngăn troăng prôk [ă rơxế kơtâu kong pơlê Dak Lak hiăng ‘mâi rơnêu troăng ki kố [ă kơxo# liăn 80 rơtal liăn. La bu klêi k^ tơkêa ‘no liăn cheăng 40 rơtal liăn, mê nếo rơnêu 9 km [ă ‘mêng 5km. Tiô pôa Hạ, troăng kố kô châ mơdêk kơxo# liăn ‘no cheăng tơ’nôm 40 rơtal liăn, mê hiăng pơtê pro vâ hơ’lêh túa ki kơchuâ chêh.

‘’Tâng pin ‘mâi rơnêu túa pơkâ mê ôh tá ok chhá kơxu xếo la ok tơnêi hmốu pro troăng tiô túa ki ok [ê tong mê kô ôh tá mơhrê liăn tê kơtê. Tâng pro môi tiah mê kơ’nâi mê athế pro môi tơdroăng tơkêa ki ê mê kô mơdon hâi khế xua athế pâ troăng hơlâ, pro hlá mơ-éa tơkêa [ă pro mâu tơdroăng tơkêa hlá mơéa môi tiah môi tơdroăng tơkêa nếo mê kô mơhrê tê kơtê liăn ngân tâ tâng nôkố pin ‘mâi rơnêu’’.

Tiô tơdroăng ki ngin ‘nâi, tơdroăng ki mơdêk tơ’nôm kơxo# liăn 40 rơtal bu nếo cho tơdroăng ki pơkâ mơ’no tê dêi mâu khu râ kơvâ cheăng ki ai tơdjâk troh mê tá hâi châ khu kăn pơkuâ k^ pơkâ, xuân môi tiah tá hâi châ Ho#i đong kong pơlê tối tơbleăng.

Tiah mê, tơdroăng ki ‘mâi rơnêu troăng ‘nâi drêng lâi nếo kâi pro klêi, kuăn pơlê xuân bu ‘nâi tơkôm [ă rơhêng vâ ai 1 troăng prôk, mê xuân cho troăng vâ mơnhông cheăng kâ dêi 1 tơring kơpong hngế hngo ki khôi túa kach măng Krông Bông.

Lê Xuân Lãm chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng