Rơtế môi tuăn pro tíu ki rak liăn dêi pơlê

Pơlê Ktu ối tiô drô troăng kân 666 dế châ ‘no liăn ‘mâi rơnêu. Mâu toăng hngêi trá ki kân rơdâ ối a kơdâm loăng ngiât ki xâp rơngiâp pro chiâng ki le\m tơniăn ki hiăng ai dêi môi to pơlê Bơhnéa ton nah. Ối a ko pơlê cho toăng hngêi tâl ‘măn tơmeăm ăm vâi mung, pak^ng mê cho hnôu báu drêng lâi xuân ai pêng păm, hbrâ rơnáu to\ng kum kuăn pơlê ki ôh tá ai phái kâ tung pơlê.

Pôa Yek krâ pơlê a hnôu báu ki ‘măn tơdjuôm dêi pơlê

Drêng êng nếo ‘nâi, mơngế a pơlê Ktu ai túa tơmiât mơjiâng pro tíu rak liăn tơdjuôm gá ‘ló khât. Kăn pơkuâ thôn cho ngoh Đinh Byar ăm ‘nâi: ‘’Sap ing hơnăm 2000, ngin pơxiâm pro tíu rak liăn tơdjuôm vâ kum ăm tơdroăng cheăng dêi pơlê. Sap ing lối 1 ha tơnêi tơdjuôm, vâi krâ nho\ng o pơhlêh dêi rơpó pêt báu, loăng ‘mốu, pôm loăng vâ pro liăn ‘măn kơd^ng. Rế hía kơxo# liăn ki ‘măn kơd^ng rế châ hên, rêm ngế ai túa tơmiât tơ’nôm vâ pơtối rak vế pro tơniăn tá troh ton xo\n’’.

Ngoh Byar tối, hơnăm 2010, sap ing kơxo# liăn dêi tơdroăng pơkâ 135, pơlê Ktu châ hbru ăm 1 toăng kơmăi prêi báu. Pơlê pơkâ ăm môi khu ki hmâ lăm prêi báu ăm vâi krâ nho\ng o tung pơlê. Kơxo# hâi ki lăm prêi mê hơ’lêh [ă báu, xoăng pro 3 hnoăng: môi hnoăng ăm mâu ngế ki lăm, môi hnoăng ăm kơmăi kơmok, hnoăng ki u ối cho veăng tơlo tung hnôu báu tơdjuôm dêi pơlê. Kơnôm mê hnôu báu kố drêng lâi xuân pêng păm, tiô riân châ 3 ta#n. Kơxo# báu ki kố vâ kum mâu rơpo\ng ki xơpá kơklêa drêng báu tá hâi teăm tum, [ă kum ăm tơdroăng cheăng tơdjuôm dêi pơlê.

Drêng ngin troh, 2 ngế cho Mli [ă Myơl, 2 rơpo\ng kơtiê tung pơlê-dế mung báu dêi pơlê rêm ngế 1 pong. Pôa Mli tối: ‘’Xuân mơhúa ai hnôu báu dêi pơlê mê á ôh tá xâu kơklêa. Troh rơnó kơ’nâi drêng poê xo dêi báu á mơdrếo tơvêh ăm dêi pơlê’’.

Mâu khu ki rak liăn dêi pơlê Ktu rêm hơnăm nâp châ xo dâng 50 rơtuh liăn. Vâi krâ nho\ng o môi tuăn roê 13 tíu vâ kum ăm tơdroăng ki hôp, [ă rế pro ăm tơdroăng ki ăm vâi mung. Đoân droh rơtăm thôn châ khu rak liăn roê 1 khu loa ki chiâng djâ lăm prôk ukố umê kum ăm tơdroăng ki xah hêi tơdjuôm. Mơngế tung pơlê môi tuăn mơjiâng môi khu rak ngăn [ă pơkuâ ngăn ‘na ki krâ ‘măn kơxêng hơkôp, rêm hơnăm ai 8 – 10 hdroh vâi mung kơxêng hơkôp, ‘măn a tíu rak liăn dâng 2 rơtuh liăn.

Ngoh Byar tối: ‘’Sap ing tơdroăng ki xoăng cheăng môi tiah pêt kế tơmeăm, prêi báu, ăm mung kơxêng hơkôp, kơxo# liăn ‘măn tơdjuôm dêi pơlê đi đo hlo hên, rak tơniăn vâ pơlê kum ăm tơdroăng cheăng tơdjuôm, lăm pôu, kơ-êng drêng ai ngế ki tamo, teăm to\ng kum tơdrêng ăm vâi krâ nho\ng o tung pơlê drêng vâi kal. Ôh ti xê to tiah mê, sap ing mâu tơdroăng cheăng tơdjuôm mê, vâi krâ nho\ng o rế tơru\m tâ, tơdroăng ki mơhnhôk, krếo thế veăng tung mâu tơdroăng tơ’noăng xuân tơ’lêi hlâu tâ’’.

Rơtế [ă dêi rơpó mơnhông

Pơlê Ktu nôkố ai lối 90 rơpo\ng [ă dâng 500 pơ’leăng mâ mơngế. Tơdroăng ki tơru\m pơlê pơla cho tơdroăng ki kum ăm pơlê Bơhnéa kố rak vế môi tiah nah mâu tơdroăng ki xiâm ki hiăng ai. Pôa Yek, krâ pơlê, kăn pơkuâ ngăn Đảng cheăm Kon Chiêng tối: ‘’Sap ing hơnăm 1999 nah, klêi kơ’nâi mơhnhôk vâi krâ nho\ng o pei cheăng kâ rêh ối drô troăng, á hiăng hnê ăm vâi krâ nho\ng o rak vế tơnêi vâ pêi, kơ’nâi mê pơtối ‘măn chôu ăm kuăn ‘ne\ng cháu chái, pôi tá tê mơdró [ă ngế ki ê. Kơnôm mê troh nôkố, [ăng tơnêi ki rơpo\ng xing xoăng xuân ối môi tiah hdrối nah’’.

Ngoh Đinh Byar, kăn pơkuâ thôn xuân tối: ‘’Vâi krâ nho\ng o xuân ‘nâi nhên tơdroăng ki kal dêi tơnêi, ôh tá ai kơbố rơhêng vâ tê, cho vâ hbrâ ăm tơdroăng rêh kâ ối dêi rơpo\ng hngêi’’. Sap ing hlá mơ-éa pêi cheăng kâ rơkê ki mê, maluâ kơxo# rơpo\ng kơtiê xuân ối la ki hên ôh tá ai xếo tơdroăng ki kơklêa tung mâu rơpo\ng a pơlê Ktu.

Nôkố Ktu hiăng ai mâu hngêi trung mầm non, hngêi trung râ má môi pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ hriâm tâp dêi kuăn muăn cháu chái tung pơlê. Tâi tâng rơpo\ng kuăn pơlê ai têa krúa vâ xúa.

Pôa Đinh Nguy, kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Kon Chiêng, ăm ‘nâi ‘’Mâu hơnăm achê kố, vâi krâ nho\ng o tung pơlê Ktu hiăng tơku\m hơ’lêh pêt mâu hdrê loăng kơphế, loăng mốu, prá. Kơnôm mê pêi lo liăn, tơdroăng reh ối dêi kuăn pơlê châ mơdêk. Kơtu cho pơlê ki ai khôi hmâ kăch mang, rak vế rơtế hên khôi túa le\m tro ton nah.

Khu krâ pơlê đi đo rơtế [ă kăn pơkuâ thôn, troăng hơlâ kal kí dêi cheăm [ă khu ki tơru\m pơtối pêi pro tro tơdroăng kring vế tơniăn, rak ngăn pơlê, cheăm, mơdêk tơdroăng tơru\m tung pơlê pơla rêh ối. Mâu tơdroăng ki hơ’lêh kơhnâ tối a kơpêng cho tơdroăng ki vâ cheăm rah xo mơjiâng pơlê Ktu chiâng pơlê thôn pơlê nếo tung la ngiâ.

Phương Linh chêh - Huệ rah chêh

Kataringa tơplôu [ă tơbleăng