Ngế rơtăm kih sư K’Brooke (kuăn ngo K’ho) cho ngế ki lôi dêi tơdroăng cheăng krê tơná dế tơniăn a môi to ko\ng ti tơlo liăn ‘na troăng kong nge# [ă a tơnêi tơníu a Hà Nội, vêh dêi ngi pơlê păn chu. Ngoh mot tung cheăm ki hngế hngo Sơn Điền, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng vâ mơjiâng tôh pêi cheăng tơru\m păn chu, vâ pro tơdroăng ki tơviah ‘na hơ’nêh mâm [ă ivá tơxup tơbriât tơkâ luâ ‘na ki dâi le\m [ă yă tê.

Hdrê chu ki châ ngoh rah xo păn cho hdrê chu prăng dêi kơpong hdroâng kuăn ngo. Khu chu châ păn kơ’nêi tung deăng kơphế, [ă mâu kế kâ xiâm cho mâu kế tơmeăm sap ing kong môi tiah priât kong, tơpăng kơlá [ă mâu kơchâi kong. Rêm rôh a kơxêi, tâng teng neng chuât ki hmâ tâng, mê mâu khu chu vêh kâ ‘mot tơ’nôm tâk báu, tâk alâi.

K’Brooke [ă ngế ki tơru\m pêi K’Khuy tơbleăng túa pơkâ pơxiâm cheăng rơkê ple\ng dêi droh rơtăm Lâm Đồng

Ngoh K’Brooke tối:

‘’Á klêi hriâm đăi hok kơvâ Nông – Lâm, cho pêt kong [ă păn mơnoâ. {ă tơdroăng tơmiât châ păn chu, păn í hdrê rôh nah dêi vâi krâ nho\ng o; mơnhông khôi túa le\m tro khôi hmâ dêi kuăn ngo tơná sap ing ton nah. Mơnhông cheăng kâ vâ ăm rơxông hơnăm ối nếo nôkố ngăn amê vâ ‘nâi [ă mơnhông pêi. Rak vế ‘na khôi túa le\m tro, pế pơchên hmê kơchâi xuân môi tiah mơnhông mơdêk cheăng kâ sap ing ton nah ki nôkố dế tro vâ hía lôi’’.

{ă 45 to chu kăn ki apoăng, rêm hơnăm châ 2 roh ai kuăn rêm roh ai kuăn châ lối 300 to. Drêng chu kuăn hiăng hngăm lối 15kg mê tê, [ă tâi tâng kơxo# liăn châ xo lối 450 rơtuh liăn. Rơtế amê cho khu pú pái lối chât to [ă tá hr^ng to í kơ’nêi hmâng vâ tê xuân châ liăn ngân. Sap ing túa tơmiât troh túa pơkâ păn tơdroăng tơkêa kố, ngoh K’Brooke hiăng châ Tíu xiâm to\ng kum tơdroăng ki vâ pơxiâm cheăng Đăi hok Đà Lạt diâp pri ‘na túa tơmiât pơxiâm pêi cheăng.

Laga, ngế rơtăm K’Brooke kố ôh tá chiâng môi ngế rêh ối đi đo [ă kong, ngo rơtế [ă dêi mâu khu chu ki prăng, pú pái ki bông dế rêi nhâ a ngo, drêng nôu pâ hiăng krâ [ă chiâk deăng a pơlê, cheăm xuân ối ai ai ngế ki pêi. Mơjo ‘nâng tơdroăng tơkêa păn mơnăn ôh tá troh tui lui, ngoh vêh dêi pơlê Lăng Cú, cheăm Gung Reh, tơring Di Linh pơxiâm tung tơdroăng ki pêt kơphế tiô troăng ki pêt xêh [ă rak vế ki knía dêi khôi túa le\m tro ton nah K’ho.

‘’Pêt kơphế cho athế krúa, xú ho\m, le\m kơhiâm, kơphế ôh tá hơ’lâk [ă kế ki ê châ hên ngế vâ roê, ôu. Drêng á pêt kơphế krúa kố, châ mâu ngế ôu kơphế ‘nâi troh. Cho mơngế K’ho, á ai troăng mơnhông krê. Nho\ng o mâu hdroâng kuăn ngo ki ê, tá mâu nho\ng o xuăn [ă hên hdroâng kuăn ngo ki ê vâi chiâng pêi mê pin xuân pêi chiâng há’’.

Túa pơkâ ‘mâi pêt kơphế ki nếo dêi K’Brooke châ kuăn pơlê tơmâng ngăn

Pêt kơphế tiô troăng ki chiâng xêh châ K’Brooke pêi a kơdrum a rơpo\ng tơná. Kố cho túa pêt ki phá tơ-ê [ă tơdroăng ki pêt kơphế ki pin hmâ hlo. Kơdrum kơphế ôh tá châ po nhâ, thăm nếo ngoh ối pêt tơ’nôm nhâ [ă loăng karê tung kơdrum kơphế. Kih sư K’Brooke tối ‘na túa pêi ki tơviah kố vâ pro ai pơxúa ăm krúa le\m [ă krá tơniăn.

‘’Hdrê ki pêt tung kơdrum kơphế cho prá, hlá kân. Pêt 3,4 hơnăm, gá ai tơdjâk cho pro xop rơngiâp ăm tơnêi, hơ’leh tơnêi kơdrum. Tơnêi ối a pơlê ngin cho tơnêi rơnâk, rơnó mêi mê tro têa mơhiu tâi trếo ki le\m, rơnó tô mê kong prâi tô ó khât pro ăm tơnêi xuân tô há. Mê kong tô mơdrăng cho khăng khoăng ôh tá ai têa tôh, á pêt hdrê ki kố vâ kơdroh iâ ‘na ki tôh têa a rơnó tô. Kơnôm ai hdrê loăng kô pro xop rơngiâp ăm mâu loăng kơphế drêh ngiât, ai plâi kơtốu, rak tơniăn ki dâi le\m’’.

Túa pơkâ păn chu dêi K’Brooke a cheăm Gia Bắc, tơring Di Linh, kong pơlê Lâm Đồng

Ki khât gá ăm hlo, dế tung pơla rơnó tô mơdrăng, kơdrum kơphế dêi rơpo\ng K’Brooke xuân ối drêh ngiât le\m, ôh tá kal tôh têa. Môi tơdroăng ki tơviah nếo, tung pơla kố cho hbrâ vâ mot tung khế 3, a rơpo\ng K’Brooke xuân dế ối krí kơphế, tung pơla mâu ngế pêt kơphế ki ê a Tây Nguyên hiăng krí tâi ‘na tơdroăng cheăng kố sap ing hdrối Têt Lo hơnăm nếo nah. Tơdroăng ki krí [ă têng uâ kơphế dêi rơpo\ng ngoh K’Brooke xuân phá tơ-ê. Plâi kơphế athế tum tâi tâng mê nếo krí, krí pôi tá ăm ăm kơphế ki ối drêh. Hiăng klêi krí, plâi kơphế châ têng a drá ki pro a’ngêi.

Rơtế prôk [ă tơdroăng ki pêt kơphế tiô troăng ki pêt môi to hdrê dêi rơpo\ng K’Brooke ối ai Cử nhân K’Khuy a pơlê Hàng Làng, Gung Reh, Di Linh. Klêi hriâm Đăi hok Tây Nguyên, ngoh K’Khuy vêh dêi a pơlê châ vâi pôk pro kăn pho\ pơkuâ ngăn Đoàn cheăm Gung Reh. Xua hâk vâ [ă tơdroăng ki pơxiâm cheăng dêi K’Brooke mê ngoh hbrâ rơnáu tiô túa pơkâ kố, [ă kho\m mơ-eăm pêi lo môi hdrê kơphế ki le\m ai inâi ‘’K’ho Coffee’’.

‘’Pêt kơphế tiô túa pơkâ hưh cơ cho pêt ngăn a tơnêi tơníu, kong prâi, ôh tá rơvât phon hóa học, ôh tá xôh pơkeăng kơdê oâ hdrong, bu rơvât to phon êak ro, phon hưh cơ mê dâi le\m dêi pơ’leăng kơphế drêng hiăng kơ-óu ah, hơ’lâk ôu mê gá kô kơhiâm tâ kơphế ki pêt tiô túa pêt ki tiah hmâ.

Kơphế châ pêt tiô pơkâ hưh cơ kô hơ-iâ [ă xú ho\m tâ tâng vâ pơchông [ă túa ki pêt tiah hmâ; tơniăn ăm ivá tâ tâng pơchông [ă kơphế ki rơvât phon hóa học [ă xôh pơkeăng kơdê oâ hdrong. Ngin rơhêng vâ mơjiâng inâi krê ăm kơphế ‘’K’ho Coffee’’.

Túa tơmiât ki khên tơnôu [ă túa pêi ki rơkê ple\ng dêi K’Brooke ai ivá tơdjâk têi troh pơlê pơla. Hơnăm nah, K’Brooke veăng tung tơdroăng ‘’Pơloăng mơnúa droh rơtăm Việt Nam xua ki rơkê ple\ng Pơlê pơla’’ a Hà Nội, tơdroăng tơkêa kố mơjiâng kuăn pơlê K’ho mơnhông mơdêk kế tơmeăm ki kơnía a kong pơlê hiăng phiu ro châ kâ pri ối má péa.

Hơnăm ối nếo [ă hên h^n tơdroăng tơche\ng tơmiât tơdroăng cheăng ki kân, K’Brooke djâ tơvế ki rơkê ple\ng [ă túa tơmiât troh a hên tíu, sap ing Tây Nguyên lo a pơlê kong xiâm Hà Nội mê ah vêh dêi ngi pơlê. Tui lui ngế rơtăm kih sư kơvâ Nông – Lâm K’Brooke kơdrâ châ ngế droh K’ho ki le\m Miu Du Cil, a pơlê kong kơdrâm Đà Lạt ki le\m vâ. Tiô túa peăng nôu dêi mơngế K’ho, mơ’nui hơnăm nah, K’Brooke vêh dêi [ă rơpo\ng peăng mâi [ă pơxiâm môi tơdroăng rêh ối nếo [ă mâu tơdroăng ki tơche\ng tơmiât nếo a pơlê pơla K’ho a pơlê dêi kơdrâi.

‘’Rơpo\ng peăng kơdrâi á, malối mế á đi đo mơhnhôk veăng tơpui tơno vâ á pơtối dêi mâu túa pơkâ, tơdroăng cheăng ki dế teăm hâi pêi klêi vâ pơtối pêi klêi. Á ai túa pơkâ ki nếo kô pro túa pơkâ ôm hyô Homestay xuân hiăng châ peăng rơpo\ng pa kơdrâi môi tuăn. Mâu tơdroăng cheăng dế pêi dế tá hâi teăm klêi ôh tá chiâng lôi mê athế pơtối pêi ăm gá klêi, môi tiah pêt kơphế krúa ôh tá tro ‘mêi ‘na tơnêi tíu, hyôh kong prâi, păn chu, pro hngêi trá khôi túa hdroâng kuăn ngo tơná’’.

Môi tiah tơdroăng ki rơhêng vâ dêi ngế hơnăm ối nếo [ă hên h^n túa tơmiât ki le\m tro đi đo hnan thế ngế rơtăm K’ho cho K’Brooke prôk pa ngiâ, pro mâu tơdroăng ki loi tơngah ăm kuăn pơlê K’ho a tơnêi Tây Nguyên bâ eăng tâ.

Quốc Học- K’Brọp chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng