Viô-lắc cho môi tung 70 pơlê dêi cheăm Pờ Ê, tơring Kon Plong. Pơlê ai 82 rơpo\ng kuăn pơlê [ă vâ chê 300 pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo Hre rêh ối. Tơdroăng ki tơviah a pơlê Viô-lắc cho ôh tá ai rơpo\ng ki lâi ối tung rơpo\ng kơtiê vâ chê kơtiê. Châ tơdroăng kố cho kơnôm ing mâu rơpo\ng ‘nâi hnê tối ăm dêi rơpó pêi cheăng kâ.

Ngoh A Khan, kăn pơkuâ ngăn thôn ăm ‘nâi, sap ing cheăm, mê troh a tơring tối tơbleăng, mơhnhôk, hnê mơhno mơjiâng thôn pơlê nếo, pêi cheăng kâ dêi kuăn pơlê tung pơlê hiăng hơ’leh hên khât [ă tơná rơpo\ng hngêi ngoh xuân cho môi rơpo\ng ki djâ troăng ahdrối tung mơnhông cheăng kâ:

‘’Vâi krâ nho\ng o đi đo rak vế tung mơnhông mơdêk cheăng kâ, kơhnâ tơ’noăng to\ng kum dêi rơpó hơ’leh hâi pêi cheăng. Khên tơnôu pêt mâu hdrê loăng ki dâi le\m. Nôkố cho pêt loăng đương quy, loăng đinh lăng, kơphế. Pak^ng mê, ối păn mâu hdrê ki tê châ liăn kơnâ môi tiah chu. Tơná á tung mơnhông cheăng kâ tối athế pêi mê kuăn pơlê nếo hmâng. Tơná á nôkố xuân pêi mâu túa pơkâ mơnhông cheăng kâ vâ kuăn pơlê hriâm [ối vâ cheăng kâ dêi thôn tối tơdjuôm [ă dêi tơná rơpo\ng hngêi á tối krê rế hía rế mơnhông tâ’’.

Ngoh A Véc rak ngăn dêi xiâm loăng kơphế a tơnêi ai hyôh hngíu

{ă xiâm cho pêi klêi thôn pơlê nếo a mơ’nui hơnăm 2019, tung plâ mơnhông pêi pro, khu pơkuâ cheăm Pờ Ê, tơring Kon Plong đi đo mơnhên xo kuăn pơlê pro ki xiâm. Pôa Châu Văn Lâm, kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Pờ Ê, tơring Kon Plong ăm ‘nâi, vâ chiâng tơdjâk tuăn hiâm tơ’noăng tung pêi cheăng, tê mơdró ôh tá vâ [ă tơdroăng ki kơtiê kơklêa, khu pơkuâ ngăn [ă mâu khu pú hên dêi cheăm po rơdâ mâu ngế krê, khu pú hên ki djâ troăng ahdrối tung pơlê pơla.

‘’Tá khu pơkuâ tơdroăng kal kí tối tơbleăng mơhnhôk [ă xo mâu kuăn mơngế ki kal tung thôn, môi tiah krâ pơlê, ngế ki châ kuăn pơlê loi nhuo#m, kăn pơkuâ Chi [o#, kăn pơkuâ thôn [ă mâu khu ki cheăng tung thôn. Tâi tâng veăng hnê tối, ‘nâi nhên mâu tơdroăng ki kal ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, mê ah mơdêk pêi cheăng kâ tiô troăng ki xiâm dêi tơring, dêi cheăm pơlê’’.

Hngêi dêi môi rơpo\ng kuăn pơlê a pơlê Viô-lắc, cheăm Pờ Ê

A cheăm Pờ Ê bố bố xuân ‘nâi mơnhông cheăng kâ dêi rơpo\ng hngêi ngoh A Véc. Hơnăm kố maluâ nếo châ 28 hơnăm la A Véc hiăng pêi lo lối hr^ng rơtuh liăn rêm hơnăm kơnôm ing rak ngăn krâu 2 rơpâu to xiâm loăng kơphế a kong ai hyôh hngiú, păn lối hr^ng to chu, mê lối hr^ng to í, pêap [ă hên hdrê păn ki ê nếo. ôh ti xê to pro kro mơdro\ng ăm to rơpo\ng hngêi, A Véc ối cho ngế ki to\ng kum kih thuât pêt, rak ngăn kế tơmeăm păn ăm mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki ê tung pơlê ki achê, hơngế:

‘’Kuăn pơlê tung pơlê kố xơpá ‘na pơreăng ki kố mê lăm trâm á. Á lăm troh a hngêi hnê tối lơ á pơlât ăm vâi hlối. {ă môi tiah phon rơvât kơphế, kih thuât ki kố ki tá xuân lăm êng á, á xuân lăm ngăn vâ tối tơbleăng ăm vâi kih thuât ki nếo’’.

Sap ing tơdroăng ki mơ-eăm dêi rêm ngế krê, rêm rơpo\ng hngêi troh tơdroăng ki môi tuăn, tơdjuôm ivá dêi pơlê pơla, tâi tâng 7/7 to thôn pơlê dêi cheăm Pờ Ê pơrá châ mơnhên thôn, pơlê hloh hlê rơkê ple\ng; tâi tâng rơpo\ng kuăn pơlê tung thôn ai on tơhrik, ai têa krúa ôu kâ hum roh; tâi tâng mâu troăng prôk tung cheăm, tung cheăm châ ok [ê tong [ă tâi tâng thôn, pơlê ai hngêi ki hôp tơdjuôm, tíu pơtâp ivá kum tơdjuôm ăm pơlê pơrá pêi châ pơkâ rak tơniăn ‘na tơdroăng ki hôp, pơtâp ivá a tíu kuăn pơlê rêh ối.

Mơ’nui hơnăm 2019, pêi lo liăn rêm ngế dêi cheăm châ lối 25 rơtuh liăn; kơxo# rơpo\ng kơtiê ối pá kơdâm 5% tơkâ luâ tơúa pơkâ mơ’no. Pôa Châu Văn Lâm, kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Pờ Ê, tơring Kon Plong ăm ‘nâi, khu kăn pơkuâ mơnhên, pêi klêi tơdroăng pơkâ nếo bu cho ki apoăng tung mơjiâng thôn pơlê nếo:

‘’Tung tơdroăng ki hnê mơhno dêi kong pơlê, dêi tơring malối cho tơku\m tung kơvâ pêi chiâk deăng vâ mơdêk pêi lo liăn ăm vâi krâ nho\ng o. Ngin séa ngăn a 2 tơdroăng ki kân [ă 1 túa pơkâ ki kân. Má môi, cho tơku\m tơnêi pêi chiâk deăng [ă mơjiâng pro tíu kân rơdâ. Má péa, cho ‘na tơdroăng ki hơ’leh pêt mâu hdrê loăng. Má pái, cho túa pơkâ mơdêk păn mơnăn mơnoâ. Pái tơdroăng kal kố tơku\m tá khu ki pơkuâ tơdroăng kal kí tung tối tơbleăng, mơhnhôk rơtế [ă vâi krâ nho\ng o tối tơbleăng hên troăng hơlâ ‘na kơvâ pêi chiâk deăng’’.

{ă 7 to thôn pơlê, pơ’leăng mâ mơngế lối 2.300 ngế, tung mê, hdroâng kuăn ngo Hre châ lối 95%, [ă ivá kho\m mơ-eăm tơkâ luâ dêi tơdroăng pá tơná, mơ’nui hơnăm 2019 kố nah cheăm Pờ Ê pêi klêi 19 tung 19 tơdroăng pơkâ [ă chiâng cheăm ki apoăng dêi tơring Kon Plong pêi klêi thôn pơlê nếo. Pờ Ê xuân cho cheăm ki bâ eăng tung mơjiâng thôn pơlê nếo a kơpong hdroâng kuăn ngo dêi kong pơlê Kon Tum.

Khoa Điềm chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng