Hâi mơ’nui hơnăm, kong pơxiâm vâ măng, í hiăng koi a tơkâng loăng, pôa Ksor Phái nếo to dêi rơxế tu tuh châi troh a hngêi a pơlê Bui. Pôa tối, thế mơ-eăm pôe kho\m tâi 1 ha báu, ki mơdâ teăm rơnó mê nếo hmiân tuăn vâ tơdah koh lo hơnăm nếo. Kơhnâ pêi cheăng kâ, rơpo\ng pôa hiăng ai hmê kâ kế ‘măn vâ ăm 5 ngế kuăn hriâm tâi lâm 12.

Tung hngêi ki le\m pro tiô túa ki krip nếo mơjiâng pro krip krih, pôa Ksor Phái ăm ‘nâi, hngêi ki ton pro dêi hnôu ‘măn báu, kơphế [ă mâu kơmăi xúa pêi chiâk deăng, tơdroăng cheăng kâ tung rơpo\ng hngêi châ tơ-[rê kơnôm ing ai 3 ha kơphế, hiăng ‘mâi pêt hdrê ki nếo mê plâi kơpâu hên:

‘’Hhdrối nah, ing tơná a hriăn pêi ôh tá châ tơ-[rê klâi. Kơnôm ai mâu kăn [o# ngăn ‘na pêi chiâk veăng hnê túa pêi cheăng kâ, mơnhông cheăng kâ, mê a nếo chiâng pêi pro [ối. Pơtih phon rơvât, kal thế rah phon ki tro [ă thế ‘nâi kơnó mâu túa phon ki le\m vâ xôh, túa hơ’lâk phon [ă túa trơvât phon ki tơ tro ăm loăng plâi, rơvât tro hâi, tro rơnó; túa kơdê ôa hdrong kâ ‘nhiê loăng plâi…

Vâ châ tơ-[rê ki tro tâ pin thế hriâm túa pêi cheăng tiô vâi hiăng hnê mê nếo tro. Xua rơpo\ng hngêi a pêi [ối tro tiô tơdroăng hiăng hnê mê kơphế hiăng xông rơdêi le\m kơtóu plâi hên tâ’’.

Hngêi trăng, troăng prôk hiăng châ po rơdâ

Pôa Rơchăm Pưnh, kăn thôn pơlê Bui, cheăm Nghĩa Hưng, tơring C|ư\ Pah ăm ‘nâi, kơhnâ pêi cheăng, kơnâ mơ-eăm hriâm ing mâu ki ê, mê cho túa ki mơngế Jarai akố mơ-eăm pêi cheăng vâ hluăn ing kơtiê, mơjiâng thôn pơlê nếo. Châ kong pơlê Gia Lai rah xo mơjiâng thôn pơlê nếo tiô túa, pơlê Bui hiăng châ tơnêi têa tơmâng to\ng kum mơjiâng troăng pơlê bâ phuâng lâp mâu kơpong kuăn pơlê ối [ă troăng prôk troh a klâng chiâk. 

Ngiâ méa thôn pơlê Bui re\ng xông tơ-[rê. La tíu ki hơ’leh kân má môi cho tơdroăng re\ng hlê ple\ng, ‘nâi mơnhông cheăng kâ [ă mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo dêi kuăn pơlê. Kuăn pơlê ôh tá kơnôm to tơnêi têa to\ng kum. Pôa Rơchăm Pưnh tối, pơlê ai 120 rơpo\ng, nôkố ai 4 rơpo\ng kơtiê cho mâu rơpo\ng oh tá ai ngế pêi cheăng, tơnêi pêi chiâk oh tá ai.

‘’Nôkố kuăn pơlê ngin pêt báu, kơphế [ă loăng plâi kâ. Hdrối nah, ngin hâi ‘nâi pêt loăng plâi mê kơxo# liăn pê lo iâ tê. Nôkố kơnôm rêm râ kơvâ cheăng po lâm hnê a pơlê, hnê kuăn pơlê rah hdrê kơphế ki le\m vâ pêt vâ plâi kơpâu châ xo liăn hên. Ai liăn ‘nâi hrê tro tơdroăng tung rơpo\ng hngêi, kuăn ‘ne\ng châ hriâm. {ă ngin hnê nếo ăm mâu rơpo\ng ki xahpá ki ê rơtế xúa túa pêi cheăng kâ ki nếo pro pơxúa tơ-[rê.

Ngin hnê tối, pơchân ăm kuăn cháu kơhnâ pêi cheăng, kơhnâ hriâm tiô túa pêi cheăng ki nếo, păn roăng kuăn ‘ne\ng krâu le\m, hriâm mơdêk ki hlê ple\ng vâ rêm ngế hlê troăng hơlâ dêi Đảng  Pôa Hồ. Hriâm vâ hlê hên [ă rêh ối le\m pêi cheăng kơhnâ vâ châ tơ-[rê chiâng mơngế kuăn pơlê ki le\m, tiô Đảng, Tơnêi têa’’.

Troăng prôk hiăng châ tôh [ă [ê tong troh a chiâk deăng

Pơlê Bui hâi kố ai troăng prôk phuâng le\m tơdjêp ing troăng kố troh troăng ki tá môi tiah um karê - môi tơdroăng ki iâ hlo tung kơpong hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên. Pơla mâu kơdrum loăng plâi ngiât le\m cho mâu hngêi hiăng meăn pro le\m. Hdró ki hlê ple\ng dêi pơlê hdroâng kuăn ngo cho mâu kât hdría hdrâ ‘măn dêi le\m, hlo vâi têng dêi mâu ếo pơtâk a ngiâ hngêi [ă hía hé.

Pôa Puih Bum, krâ pơlê Bui, cheăm Nghĩa Hưng, tơring C|ư Pah, phiu niu tối, tơdroăng rêh ối hiăng hơ’leh rêm hâi, kuăn pơlê mơhnhôk djâ dêi rơpó mơ-eăm mơjiâng dêi pơlê Bui rế ton rế rơdêi, tơxâng cho pơlê mơjiâng thôn pơlê nếo tiô túa dêi kong pơlê Gia Lai:

‘’Ngăn ing hên tơdroăng, pơlê Bui ngin nôkố hiăng hơ’leh hên, ai troăng prôk le\m. Kố cho tơdroăng tơ-[rê ing hnoăng dêi kuăn pơlê veăng pêi pro hlối ai veăng kum dêi Tơnêi têa. Mâu kăn [o# thôn pơlê, măt tra#n cho mâu ngế ki hiăng djâ mơhno thôn pơlê ngin rế tơ-[rê, ngiâ méa thôn pơlê hiăng hơ’leh mê ngin hâk phiu niu. Tâi tâng rơtế mơ-eăm mơjiâng pơlê pơla rế kân le\m tâ, mơnhông tơ-[rê’’.

{ă tơdroăng veăng môi tuăn rơtế ‘no ivá dêi kuăn pơlê, tơdroăng veăng to\ng kum dêi tơnêi têa, mơni pơlê Bui kô rế ton rế ai tơdroăng rêh ối pâi tơtô le\m. {ă mâu tơdroăng ki hlê ple\ng dêi kuăn pơlê Bui dế  pơ-eăng troh lâp lu rơtế [ă mâu pơlê hdroâng kuăn ngo a cheăm Nghĩa Hưng mơ-eăm pêi cheăng tro tiô pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo, rơtế veăng ‘no ivá mơjiâng tơring C|ư\ Pah pêi ai tiô pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo.

Minh Huệ chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng