Troh a cheăm thôn pơlê nếo Dà Dờng, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng ngin tơ’lêi châ hlo mâu hngêi trăng ki krip le\m kơnâ lối hr^ng rơtuh liăn dêi vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo, a plông ngiâ hngêi têng mâu kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ki hên cho kơphế [ă báu.

Rơpo\ng pôa Bon Dơng Ha Chàng (pâ Phượng), a thôn 1, cheăm Dà Dờng, cho môi tung mâu ngế ki djâ troăng ahdrối tung pêi chiâk deăng a cheăm kố.

‘’Rơpo\ng á ki hên cho pêi kơphế [ă báu. Rơpo\ng á ôh tá ai hên tơnêi pêi kâ, bu ai dâng 3 ha kơphế, 5 sào klâng. Kơxo# liăn pêi lo rêm hơnăm sap ing kơphế dâng 11 troh 12 ta#n kơphế kloăng, báu mê bu dâng 3 ta#n. Tối tơdjuôm cheăng kâ rơpo\ng á xuân hiăng chía niân tâ tâng pơchông [ă hdrối’’.

Mơdêk tơdroăng rêh ối, cheăng kâ ăm kuăn pơlê [ă mâu túa pơkâ ki nếo cho túa vâ cheăm Dà Dờng mơjiâng thôn pơlê nếo krá tơniăn. Nôkố cheăm ai 4 khu tơru\m cheăng păn ro a mâu thôn Dà Mpao, Yên Thành, Tân Lâm, Dà Nung A, 1 khu pêi cheăng tơru\m te\n kế tơmeăm [ă rái, 1 khu pêi cheăng tơru\m pêt kơchâi, reăng xúa kơmăi kơmok chal nếo, 1 khu pêi cheăng tơru\m pêt kơphế [ă pơlê te\n hmôu tiô khôi hmâ thôn Dă Mpao. Ki xiâm môi tiah pơlê te\n hmôu thôn Dă Mpao, hiăng kum hên nâ, o ai kơxo# liăn pêi lo, tơdrêng amê hnối veăng kum rak vế khôi túa le\m tro dêi vâi krâ.

Jâ Long Ding K’Ba, a thôn Dà Mpao, cheăm Dà Dờng tối:

‘’Á tamo châi đi đo ôh tá ai ivá pêi chiâk pêi deăng, mê á mơ-eăm te\n xêh mâu kế tơmeăm ton nah kố. Tâng ai ngế ki roê mê á tê, tâng ôh tá ai kơbố roê mê á tăng xêh plâi kong vâ pro kế rơnuâ tí tăng tê ăm vâi’’.

{ă hên túa tối tơbleăng, khu pơkuâ cheăm Dà Dờng hiăng kum kuăn pơlê ‘nâi nhên mâu troăng hơlâ dêi Đảng, malối cho ‘na tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo, vâ tơdjuôm ivá môi hiâm mơno rơtế pêi pro châ tơ-[rê.

Mâu hơnăm hiăng luâ, kuăn pơlê cheăm Dà Dờng hiăng mơhno\ng veăng kum lối rơpâu hâi pêi cheăng, lối hr^ng rơtuh liăn, gu pro tơbăng mâu tơnêi tíu vâ mơjiâng pro mâu kế tơmeăm ki xúa tơdjuôm. Krê tung hơnăm kố nah, cheăm hiăng mơjiâng pro châ lối 5km troăng [ê tông, hno têa hiăng pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ ăm tơdroăng ki tôh kế tơmeăm dâng 2.100 ha tơnêi pêi kâ.

Pôa Dơng Gur Ha Long, krâ pơlê sôk ro tối.

‘’Á hmâ tối tơbleăng ăm vâi krâ nho\ng o ‘na troăng hơlâ dêi Đảng, luât dêi tơnêi têa, kơhnâ pêi cheăng pêt báu, pêt kơphế, rak ngăn kuăn ‘ne\ng hriâm tâp troh tá tui lui. Hdrối nah, tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ nho\ng o kơtiê khât, hmê kâ ôh tá bê, ếo xâp ôh tá tơtô, kuăn ‘ne\ng ôh tá châ hriâm tâp. Mê nôkố tiô Đảng, tiô Tơnêi têa vâi krâ nho\ng o hiăng mơnhông mơdêk rêm kơvâ cheăng [ă rơpo\ng á athế djâ troăng ahdrối vâ vâi krâ nho\ng o tiô [ối rơtế mơnhông mơdêk’’.

Hơnăm 2016, cheăm Dà Dờng châ kong pơlê Lâm Đồng mơnhên pêi klêi 19 tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo. Kố cho cheăm ki apoăng dêi tơring Lâm Hà pêi klêi tơdroăng pơkâ kố. Hơnăm kố nah rêm ngế dêi cheăm hiăng pêi châ lối 51 rơtuh liăn. Lâp cheăm bu ối 79 rơpo\ng kơtiê, ối châ 2,5%.

Khu pơkuâ [ă kuăn pơlê cheăm Dà Dờng dế pơtối tơdjuôm ivá mơ-eăm pêi klêi tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo tiô túa nếo a hơnăm 2020. Pôa Lê Hồng Quang, kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Dà Dờng, ăm ‘nâi:

‘’Mơjiâng thôn pơlê nếo mê ngin pêi pro tiô tơdroăng ki kuăn pơlê ‘nâi, kuăn pơlê tơpui, kuăn pơlê pêi, kuăn pơlê séa ngăn [ă kuăn pơlê xúa dêi. Xua mê, tơdroăng ki mơhnhôk kơxo# liăn veăng tơlo dêi kuăn pơlê ôh tá riân mơngế Xuăn lơ hdroâng kuăn ngo, tâi tâng pơrá môi tiah dêi pó, pơrá pêi pro mơjiâng thôn pơlê nếo.

Laga, vâ tơniăn mê ngin dế mơ-eăm pơtối pêi pro tiô hlá mơ-éa 1980 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh pơtối mơdêk tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo, pơtối chêh inâi mơjiâng thôn pơlê nếo tiô túa ki nếo tung la ngiâ’’.

Ngin dế tơku\m tối tơbleăng mơhnhôk vâi krâ nho\ng o hơ’lêh mâu [ăng tơnêi ki pêt kế tơmeăm ôh tá dâi le\m vâ pêt reăng xúa kơmăi kơmok chal nếo, xuân môi tiah tơku\m mơjiâng túa pơkâ khu pêi cheăng tơru\m pêt mơjiâng tơdroăng tơru\m vâ mơnhông mơdêk, pêi lo liăn tơ’nôm ăm kuăn pơlê’’.

Lơ Mu K’Yến chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng