Tung kơdrum plâi sầu riêng dế tung rơnó lo reăng vâ kơ’muăn plâi dêi Khu pêi cheăng tơrŭm pêi chiâk deăng krúa Krông Pač, mâu kơto têa ngeăm toăng a reăng môi tiah inoâ. Pôa Trần Đình Thập, môi ngế tung khu pêi cheăng tơrŭm ki nếo, hơniâp ro tơmâng pôa Mai Đình Thọ, phŏ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng tơring Krông Pač hneăng hdrối, kăn hnê ngăn Khu pêi cheăng tơrŭm, tối ‘na kong ngê̆ tôh têa ƀă choi phon ki chiâng choi xêh tiê ing hơngế.

Hơnăm kố hiăng 70 hơnăm, hlo dêi tơná klâi, la drêng châ krếo thế ôu kơphế ai ki xú hŏm sầu riêng tung kơdrum dêi Khu pêi cheăng tơrŭm, pôa Thập pro hlá đơn mot tung Khu pêi cheăng tơrŭm vâ châ hriâm ƀối ƀă châ vâi tŏng gum:

“Pêi túa hdrê ki kố mê mot tung khu pêi cheăng tơrŭm, ki hên cho vâ ăm vâi hnê ăm. Kih thuât ôh ti ‘nâi athế êng. Xôh pơkeăng klâi ôh ti ‘nâi xuân êng, vâi hnê ăm. Kố vâi xuân cho tíu ki tê pơkeăng tơmeăm xúa tung pêi chiâk. Roê tá hâi ai liăn ăm mê vâi ăm chĕn. Tối tơdjuôm lăm akố cho kơnôm ai Khu pêi cheăng tơrŭm, tŏng gum dêi rơpó. Hlo á kơtiê mê vâi ăm á chĕn, ăm á mung xo hdrối. Mâu ngế kro pro tíu hơgiân ăm ăm kơtiê, vâ tơkâ luâ dêi tơná”.

Tơdroăng sap ing ngế ki klâi chiâng ngế ki kơhnâ dêi pôa Trần Đình Thập djâ ngin troh trâm pôa Nguyễn Công Điềm, hdroâng kuăn ngo Tày, a thôn Thanh Xuân, cheăm Ea Kênh ƀă cho kăn phŏ hnê ngăn Khu pêi cheăng tơrŭm pêi chiâk deăng krúa Prông Pač. Tơdroăng ƀă pôa Điềm mê pro ai hên tơdroăng ki ƀriê: mê cho tung mâu hơnăm 1980, vâi krâ kuăn pơlê mơngế Tầy, Nùng a Cao Bằng ƀă Lạng Sơn mot ối a cheăm Ea Kênh pêi cheăng tung tơdroăng kơtiê xơpá ƀă chik ôu aphiê̆n. Akố ai troh lối 50 ngế athế lăm mơgât ki ôu phiê̆n tơkŭm. La xua kơnôm ing tơdroăng tŏng gum dêi rơpó mê tâi tâng hiăng mơgât ƀlêi chiâng. Bô bố xuân hâk vâ pêi cheăng kâ ƀă ai môi tơdroăng rêh ối lĕm tro. Pôa Điềm veăng tung Khu pêi cheăng tơrŭm pêi chiâk deăng krúa xuân loi tiah kố, tơrŭm tung môi khu pêi cheăng tơrŭm kô djâ troh ăm rêm ngế ƀlêi trâng krá tơniăn tâ.

“Vâi krâ kuăn pơlê tung mê, mê vâi tơrŭm khât. Rơpŏng kố rơpŏng tá hlo plâi tơruih lơ trĭng hlá mê vâi tơkŭm dêi rơpó tối ăm dêi rơpó tơdroăng ki rak ngăn, pro tiah lâi hơnăm kố athế châ hên tâ hơnăm hdrối, rơnó kố châ hên tâ rơnó hdrối. Mơjiâng khu pêi cheăng tơrŭm mê nhŏng o rơtế veăng tơlo liăn, ki xiâm cho vâ mơnhên châ xiâm kối, pêt mơjiâng, vâ troăng prôk châ tơniăn ton”.

Tơdroăng tơrŭm, tŏng gum dêi rơpó, tơmiât troh pêi chiâk deăng, tơmiât troh mơnhông krá tơniăn ton hiăng gum khu pêi cheăng tơrŭm pêi chiâk deăng krúa Krông Pač tơ’mot rế hía rế kơdrâm ngế veăng. 150 ngế cheăng Khu pêi cheăng tơrŭm nôkố, ai tá vâi krâ kuăn pơlê Xuăn, mơngế Rơđế ƀă Tày, Nùng, ai tá ngế ki tiô khôp ƀă ôh tá tiô khôp há.

Maluâ tơvâ hên tơdroăng, ƀok tin lành Ama Yotha a Ƀuôn Jung, cheăm Ea Yông xuân ối xo tơdroăng ki châ thế pro đô̆i trưởng đô̆i mơjiâng pro dêi Khu pêi cheăng tơrŭm. Thươ̆ng Tọa Thích Đạo Ứng, ngế pơkuâ Thiền viện Trúc Lâm Từ Giác, cheăm Ea Ayông, xuân rah xo sầu riêng krúa pêt tung plông thiền viện ƀă chiâng ngế ki tơrŭm cheăng dêi Khu pêi cheăng tơrŭm. Tung kơdrum loăng plâi sầu riêng pêt tơvât ƀă plâi mit, hên xiâm loăng dế lo reăng, Thươ̆ng Tọa Thích Đạo Ứng ăm ‘nâi, pêi chiâk deăng krúa kô ai plâi krúa. Mâu khu ki tiô khôp Phop troh veăng gum thiền viện rak ngăn kơdrum, kô châ xo tơdroăng ki tơniăn lĕm.

“Á xuân pêi pro mâu tơdroăng klâi ki lĕm tro má môi. Ki pêi chiâk deăng krúa gá tro má môi ăm ivá dêi mâu ngế ki xúa. Châ ai tơnêi ki ai hlâu mê á pêi pro tiô tơdroăng kố, mê hiăng veăng tung khu pêi cheăng tơrŭm, pêi tiô kih thuât ki khu pêi cheăng tơrŭm hnê mơhno vâ ví ‘mêi kong prâi tơnêi tơníu ăm rơtâ tá”.

50 hơnăm tơnêi têa tơrŭm môi, Tây Nguyên hiăng ai tơdroăng cheăng kâ tơkâ mơnhông, tơdroăng cheăng lêng gâk kring krá rơdêi, hngêi trăng troăng klông on tơhrik-troăng prôk-hngêi trung hriâm-hngêi pơkeăng rế hía rế hên. La tơdroăng ki pơxúa hên ‘na ki hâk vâ má môi cho peăng Kơnhŏng - peăng Hdroh hiăng tơrŭm a kơpong tơnêi kố. Ôh ti xê mâu rơpŏng kuăn pơlê tơrŭm tơkŭm tung môi thôn pơlê, tôh kơphô̆ mê mâu ngế ki ai tuăn tơmiât bô bối ối tơ’lêi tăng hlo dêi rơpó, rơtế tơrŭm tơpui tơno tơdroăng cheăng kâ tung la ngoâ.

Môi tiah nâ H’Len Niê, a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, hiăng ai mâu vâi o lo ing Pơlê kong kân Hồ Chí Minh, pơlê kong kân Đà Nẵng tăng troh vâ chiâng ngế ki gum cheăng, mơdêk túa lĕm tro, pế pơchên kế kâ Rơđế. Môi tiah nâ H’Loan a cheăm Ea Hiu, tơring Krông Pač, hiăng ƀlêi chiâng ‘na păn chêm pơlêng hngêi a Dak Lak ƀă Gia Lai, hiăng châ pro inâi, tê ngi kong têa ê mâu tơmeăm pro ing chêm pơlêng cho yến sào.

Ƀă Y Pốt Niê, rơtăm Rơđế mơjiâng Kŏng ti Tơlo liăn Ê Đê Café, a tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak, hiăng tăng hlo mâu nhŏng o tung pơlê pơla cho khu mơdró kâ a Hà Nội, châ mơnhông pơxiâm pêi cheăng, mơjiâng pro hngêi kơmăi ƀă hên ki ê. Tơná Y Pốt chiâng môi ngế mơdró kâ ki hnê pơtó pơxiâm pêi cheăng ăm mâu khu hơnăm ối nếo:

“Pốt rơhêng vâ hnê pơtó mâu tơdroăng vâ mâu vâi o kŭn ƀă mâu ngế cheăng ki nếo xo ah hmôi túa pêi kơphế dêi tơná cho vâ hlo ki kơnía dêi pêi chiâk deăng, kơnía dêi pơlê cheăm, vâ mâu vâi o hơnăm ối nếo hdroâng kuăn ngo ai túa tơmiât pơhlêh, pêi tro tâ, mơnhông pêi chiâk deăng a pơlê cheăm rế hía rế krá rơdêi tâ”.

Rơnó Hơngui kố tơbâ 50 hơnăm tơnêi têa tơrŭm moi, mâu kuăn pơlê dêi 54 hdroâng kuăn ngo tung lâp kơpong dêi tơnêi têa hiăng châ tơrŭm khât. Ƀă Tây Nguyên kuăn pơlê ai ing mâu kơpong ki vâi rêh ối dế rơtế tơkuâ kŏng tung tơdroăng tơrŭm, tung idrâp chêng koăng tơkâ luâ mâu tơdroăng ki pá puât ‘na nâl tơpui ƀă hơnăm. Tơdroăng ki lĕm tơrŭm dế pro trâu rơdâ tơ’nôm kơnía dêi tơniăn krê, môi tuăn, po troăng ăm la ngiâ vâ pơlê cheăm mơnhông kro mơdrŏng.